Fındıkçılığın Tarihsel Gelişimi (1850-1950)

Ordu ve Giresun illerinin tarımsal ürün deseninde fındığın mono kültüre dönüşmesi, kitlesel üretimine geçilmesi ve bölgede ticarete konu olan tek mal olması süreci 19.yy’da Karadeniz’in uluslararası ticarete açılması ile başlamıştır. Bu dönüşümde, Karadeniz’in diğer kıyılarından gelen göçler de önemli bir etken olarak öne çıkmaktadır. Geçimlik üretim yapılan tarım ürünlerine kıyasla, ekildiği ilk günden itibaren piyasaya yönlendirilen fındığın öne çıkışı ile bölgedeki piyasa ilişkileri de gelişmeye başlamıştır. Fındık ticaretini yürüten feodal kökenli tüccarlar Cumhuriyetten sonra kurulan ilk fabrikaların da sahipleridir. Bir iktisat tarihi çalışması olarak bu makalede, 1850 ve 1950 yılları arasında Harşit Çayı ile Akçay arasında kalan Ordu ve Giresun’a bağlı yerleşim birimlerinde tarımsal faaliyetlerin dönüşümünü ve dönüştürücü etmenler açıklanmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Fındık, Ordu, Giresun, Ticari Tarım

Historical Development of Hazelnut Cultivation (1850-1950)

The monocultural transformation of hazelnut in the agricultural product pattern of Ordu and Giresun, transition to its mass production, and the process of its commodification in the region started with the opening of the Black Sea to international trade during 19th century. In this transformation, migrations from the other coasts of the Black Sea appears as one of the most important factors. Compared to the other agricultural products that produced at subsistence farming, the hazelnut is always directed to the market from the farmers, which develops the market relations in the region. The traders who originating from feudal relations carry out hazelnut trade, opened the first factories established after the Republic. Within the perspective of economic history, this study explains the agrarian change and and the transforming factors in the region of Harşit Çayı and Akçay, which was a part of Ordu and Giresun between 1850 and 1950.

Keywords:

Hazelnut, Ordu, Giresun, Commercial Agriculture,

PDF

___

Bozkaya, A. E.(1936). Anadolu’nun Pamuk-Çeltik-Mısır-Fındık-Afyon ve Bağcılık Bölgelerinde Kullanılan Ziraat Alet ve Düzenleri Üzerine Araştırmalar. Ankara: Yüksek Ziraat Enstitüsü Yayınları.
Emecen, F. (2005). Doğu Karadeniz’de İki Kıyı Kasabasının Tarihi Bulancak-Piraziz. İstanbul: Kitabevi.
Erhan, H. (2016). 1915'ten 1980'e Karadeniz, Ermeniler, Eşkıyalar, İnsanlar, Yaşamlar. İstanbul: İletişim Yayınları
Fahrettin, F.(1934). Ordu Külliyatı. Sivas: Kamil Matbaası.
Güran, T. (1992). Zirai Politika ve Ziraatte Gelişmeler 1839-1876. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Hovas, M. (1930). Giresun Mıntıkası Fındık Ağaçları Hakkında Tetkikat. İstanbul: İstanbul Darülfünun Fen Fakültesi Neşriyatı.
Kara, A. (2013). XIX. Yüzyılda Çorum’da Göçmenlerin Yerleştirilmesi ve Yaşanan Sorunlar. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 8/6 Spring 2013, p. 333-344.
Kaynar, İ. S. (2012). 19.yy’ın İkinci Yarısından Cumhuriyet’e Fındığın Ekonomik ve Sosyal Tarihi (Orta Karadeniz Bölgesi). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi SBE İktisat Tarihi Anabilim Dalı.
Kazım, H. (1314). Fındık Ağaçları ve Mahsulü Hakkında Malumat-ı Umumiye. Trabzon Keyder, Ç. ve Tabak, F. (Eds.). (2010) Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Koç, V. (1983). Hayat Hikayem. İstanbul.
Mutlu Çamoğlu, S, Yılmaz, H, Gül, A , Görgülü, M. (2012). Kooperatifler Aracılığıyla Hayvan Dağıtımı Kapsamında Desteklenen Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Pazara Katılım Düzeyini Etkileyen Faktörlerin (Üreticiye ve İşletmeye Ait) Analizi: Adana İli Örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 18 (1 ve 2), 13-22.
Peker, K. (1947-1948). Fındık. Giresun: Yeşilgiresun Matbaası.
Özel, O. (2007). Muhacirler, Yerliler ve Gayrimüslimler. Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar, Sayı 5, ss.93-112.
Sarıoğlan, E. E. (1996). Tanzimat’ın Trabzon’da Uygulanması (1839-1856). (Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi SBE
Saylan, K. (2013). Ordu Yöresinde Yaşanan Göç Hareketler (1877-1914). Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, Sayı 28, ss.57-78.
T.C. Gireson Ticaret ve Sanayi Odası. (1933). Cumhuriyet’in 10. Yılında, 1923-1933. Giresun.
Yaşayanlar, İ. (2016). Osmanlı Döneminde Ordu’dan Düzce’ye Göçler. F. Özçelik (Ed.), Düzce’de Tarih, Kültür ve Sanat içinde (ss.87-92). Bursa: Gaye Kitabevi.