YABANCI PORTFÖY YATIRIMLARI İLE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ: TÜRKİYE’DE YABANCI SERMAYENİN VERGİLENDİRİLMESİ

Çalışmada yabancı portföy yatırımlarının bazı ekonomik faktörlere olan etkilerinden yola çıkarak Tobin vergisinin Türkiye için gereklilik durumu araştırılmıştır. Türkiye’ye yönelik yabancı portföy yatırımları ile döviz kuru arasındaki ilişki 2006Q1: 2016Q4 dönemi ele alınarak VAR analizi ile test edilmiştir. Etki-tepki fonksiyonu çerçevesinde ise Tobin vergisinin etkinliği ve gerekliliği incelenmiştir. Analizler sonucunda yabancı portföy yatırımlarında meydana gelen bir şokun döviz kurunu %3 düzeyinde düşürdüğü tespit edilmiştir. Varyans ayrıştırma sonuçlarına göre ise döviz kurunu gelecekte etkilemesi beklenen en önemli değişken %38’lik pay ile yabancı portföy yatırımlarıdır. Bulgular ışığında yabancı portföy yatırımlarının döviz kuru üzerinde çok etkili olduğu gözlemlenmektedir. Dolayısıyla bu etkinin kontrol altına alınabilmesi için Türkiye’de Tobin vergisinin gerekli olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Yabancı Portföy Yatırımları, Döviz Kuru, Tobin Vergisi, VAR Analizi

THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN PORTFOLIO INVESTMENTS AND EXCHANGE RATE: TAXATION OF FOREIGN CAPITAL IN TURKEY

In the study, the necessity of Tobin tax for Turkey was investigated. This research was carried out by removing the effects of foreign portfolio investments on some economic instruments. The relationship between foreign portfolio investments and the exchange rate was tested with the VAR analysis for the period 2006Q1: 2016Q4. The effectiveness and necessity of the Tobin tax has been examined in the framework of the effectresponse function. As a result of the analyzes, it was determined that a shock coming from foreign portfolio investments affected the exchange rate negatively. According to the variance decomposition results, the most important variable expected to affect the foreign exchange rate in the future is foreign portfolio investments with a share of 38%. In the light of bullies, it is observed that foreign portfolio investments are very influential on the exchange rate. Therefore, to be able to control this effect, it can be said that Tobin tax is necessary in Turkey

Keywords:

Foreign Portfolio İnvestments Exchange Rate, Tobin Tax, VAR Analysis,

PDF

___

Arıkboğa, A. (2002). Tobin Vergisi: Bir Döviz İşlemleri Vergisi Önerisi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, cilt: 52, 37-45.
Bahmani-Oskooee, M., & Hajilee, M. (2013). Exchange Rate Volatility And Its Impact On Domestic Investment. Research in Economics 67: 1-12.
Barrell, R., Gottschalk, S. D., & Hall, S. G. (2003). Foreign Direct Investment and Exchange Rate Uncertainty in Imperfectly Competetive Industries. National Institute Discussion Paper, No 220.
Berke, B. (2014). Türkiye’de Sermaye Akımlarının Oynaklığı Ekseninde Reel Döviz Kurunun Belirleyicilerinin Bir Analizi. Ekonomik Yaklaşım Derneği, 27(101): 1-29.
Berksoy, T., & Saltoğlu, B. (1998). Türkiye Ekonomisinde Sermaye Hareketleri. İstanbul, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No: 1998 -58
Byrne, J., & Davis, E. (2003). Panel Estimation of The Impact of Exchange Rate Uncertainty on Investment in The Major Industrial Countries. Royal Economic Society Annual Conference,34.
Caballero, R. J. (1991). On the Sign of the Investment-Uncertainty Relationship. American Economic Review 81 (1): 279-88.
Craine, R. (1989). Risky Business: the Allocation of Capital. Journal of Monetary Economics, 23: 201-218.
Edwards, S. (1988). Real and Monetary Determinants of Real Exchange Rate Behavior: Theory and Evidence from Developing Countries. NBER Working Paper, No. 2721, 1-45.
Ekinci, A. (2011). Sermaye hareketleri büyüme ilişkisi: oecd ülkeleri örneği. Paper Presented at EconAnadolu 2011: Anadolu International Conference in Economics II, Haziran 2011, Eskişehir, Türkiye. ss.15-17
IMF. (2009). Balance of Payments and International Investment Position Manual. (Sixth Edition), Washington D.C.
Kalkan, M. (2002). Capital Flows and Exchange Rates in Turkey: The Effects of Liberalization and Stabilization.
Kar, M., & Tatlisöz, F. (2008). Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketlerini Belirleyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi. KMU İİBF Dergisi, 10 (4).
Karpuz, F., & Kızıltan, A. (2014). Türkiye’de Kısa Vadeli Yabancı Yatırımlar ile Reel Döviz Kuru Arasındaki İlişki. Ekev Akademi Dergisi Yıl: 18 Sayı: 60 .
Organ, İ., & Berk, E. (2016). Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Döviz Kuru İlişkisi ve Türkiye İçin Tobin Vergisi Tartışması. EconWorld.
Özgen, F. B., & Güloğlu, B. (2004). Türkiye'de İç Borçların İktisadi Etkilerinin VAR Tekniğiyle Analizi. ODTÜ Gelisme Dergisi, Sayı 31, 93-114.
Sabır, H. (2002). Küreselleşme Sürecinde Ekonomik Kriz ve Tobin Vergisi. Vergi Sorunları Dergisi, sayı:170.
Schularick, M. (2006). A Tale of Two Globalization Capital Flows from Rich to Poor in Two Eras of Global Finance. International Journal of Financial Economics, II, 339-354. doi: 10.1002/ijfe.302.
Serven, L. (2002). Real Exchange Rate Uncertainty And Private Investment in Developing Countries. World Bank Policy Research Working Paper, 2823.
Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası Mali Krizler, IMF Politikaları. Az Gelişmiş Ülkeler, Türkiye ve Dönüşüm Ekonomileri, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2.
Seyidoğlu, H. (2007). Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama. (16.Baskı), İstanbul: Güzem Can Yayınları no.22, İstanbul.
Umutlu, G. (2008). İşlem Hacmi ve Fiyat Değişimleri Arasındaki Nedensellik ve Dinamik İlişkiler: İMKB'de Bir Ampirik İnceleme. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 10 Sayı:1, 231 - 246.