Türkiye’de İç Borç Yönetiminde Piyasa Yapıcılığı Sistemi ve Borçlanma Maliyetleri Üzerine Etkileri

Dünyada ilk kez Amerika Birleşik Devletleri’nde 1960 senesinde hayata geçen Piyasa Yapıcılığı Sistemi, ülkemizde Mayıs 2000’de uygulanmaya başlamıştır. Devlet iç borçlanma senedi (DİBS) piyasalarında, borç yönetimi ve saptanan finansal aracılar arasında imzalan bir sözleşme aracıyığıyla piyasalar arasında özel bir aracılık faaliyetinde bulunma görevi verilmektedir. Piyasa Yapıcısı adı altında belirlenen kuruluşların, ikincil piyasalarda sürekli işlem yapmak, kotasyon vermek ve bir ihracın belli bir oranını satın almak gibi yükümlülükleri bulunmaktadır.Çalışmada,Piyasa Yapıcılığı Sistemi ve ülkemizdeki uygulaması irdelendikten sonra sistemin borçlanma maliyetleri üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Borç yönetiminde Piyasa Yapıcılığı Sistemi uygulamasının, birincil ve ikincil piyasaları güçlendirip güçlendirmediği, ölçüt senetler ile yapılan analizler çerçevesinde likiditenin artırılması ve volatilitenin azaltılması üzerindeki etkileri incelenmiştir. Ülkemizde DİBS piyasasının likiditesini artırılması yönünde sistem uygulaması ile birlikte yeniden ihraç stratejisi başarıyla uygulandığı ve senet hacimleri düzeli bir şekilde artırıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Devlet İç Borçlanma Senetleri, Piyasa Yapıcılığı Sistemi, Borç Yönetimi, Likitide, Volatilite

Market Making System at Turkish Goverment Securities Management and Affects on Dept Costs

Market making system has been first utilized in the USA in the year of 1960 and has been put into practice in our country in May 2000. With a contract signed between the debt management and determined financial intermediaries, a special mediator duty is given to act in government dept securities markets. Establishments that are designated as market makers have obligations such as making continuous exchange in secondary markets, giving quotations and buying certain amounts of export. In this study, after investigating the system and its application in Turkey, the effect of the market making system on dept costs have been analyzed. This study examines the practice of the market making system in dept management whether or not strengthens the the primary and secondary markets, and its effects on increasing liquidity and reducing volatility through analyses conducted on benchmark bonds. With the implementation of the system in Turkey for the purpose of increasing the liquidity of the government debt securities market, it was observed that the re-export strategy has been successfully implemented and bond volumes were regularly increased.

Keywords:

Government Domestic Debt Securities, Market Making System, Dept Management, Liquidity, Volatility,

PDF

___

AKDENİZ, Fahri (2004), Olasılık ve İstatistik, Nobel Kitapevi, İstanbul.
BARIO, Cladio E. V. ve McCAULEY, Robert N. (1996), The Economics of The Recent Bond Yield Volatility (Cilt 45), (BIS Monetary And Economic Department, Dü.) BIS Economic Papers, Basel.
BAŞARAN, Atilla Cumhur (2002), "Türkiye'de Piyasa Yapıcılığı Uygulaması: Volatiliteye ve Likiditeye Etkileri", Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
BORSA İSTANBUL (2013), Sabit Getirili Menkul Kıymetler, Borsa İstanbul Yayını, İstanbul.
BOYACIOĞLU, Hayal ve GÜNERİ, Pelin (2006), "Sağlık Araştırmalarında Kullanılan Temel İstatistik Yöntemler", Hacettepe Dişhekimliği Fakültesi Dergisi, S.30(3), ss.33-39.
CHOFARAS, Dimitris N. (1998), Understanding Volatility And Liquidity in The Financial Market: Building A Comprehensive System of Risk Management, Euromoney Publications, Londra.
CSAVAS, Csaba ve SZILARD, Erhat (2005), Are Hungarian Financial Markets Liquid Enough? The Theory And Practice of FX And Government Securities Market Liquidity (Cilt 44), (Magyar Nemzeti Bank - Central Bank of Hungary, Dü.) MNB Occasional Papers, Budapeşte.
DOCPLAYER (tarih yok), "Borsa Terimleri Sözlüğü", DOCPLAYER, http://docplayer.biz.tr/397168-Borsa-terimleri-sozlugu.html (Erişim Tarihi: 19.09.2019).
EĞİLMEZ, Mahfi (2004), Hazine, Remzi Kitapevi, İstanbul.
FABOZZI, Frank J. ve FABOZZI, T. Dessa (1995), Bond Market Analysis And Strategies, Prentice Hall Subsequent Edition, USA.
GALATI, Gabriele (2000), Trading Volumes, Volatility And Spreads in Foreign Exchange Markets: Evidence From Emerging Market Countries (Cilt 93), (BIS Monetary And Economic Department, Dü.) BIS Economic Papers, Basel.
IMF (2004), "Compilation Guide On Financial Soundness Ingicators", IMF, 30 Temmuz 2004, https://www.imf.org/external/np/sta/fsi/eng/2004/guide/appendx.pdf (Erişim Tarihi: 29.09.2019).
KAPLAN, Hayrettin (1999-2000), "Devlet İç Borçlanma Senetleri Piyasasında Piyasa Yapıcılığı Sistemi Uygulaması", Active Bankacılık ve Finans Dergisi, S.10, ss.15-34.
KARAÇAM, Neslihan (2015), "İç Borçlanmanın Birincil ve İkincil Sermaye Piyasalarına Baskısı", Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, S.14(2), ss.83-95.
KUMCU, Ercan (2002), "Bir Kez Daha Piyasa Yapıcılığı", Hürriyet Gazetesi, 20 Ağustos 2002, S.4.
MITTRA, Sid (1999), Practicing Financial Planning: A Complete Guide for Professionals (Cilt 22), Prentice Hall, USA.
MUHASEBE TÜRK (2009), "Piyasa Yapıcılığı Sistemi Nedir", Muhasebe Türk, 20 Mart 2009, https://www.muhasebeturk.org/nedir/piyasa-yapiciligi-sistemi-nedir (Erişim Tarihi: 19.09.2019).
MURANAGA, Jun ve SHIMIZU, Tokiko (1999), Market Microstructure And Market Liquidity (Cilt 99-E-4), (BJ: Institude For Monetary And Economic Studies, Dü.) IMES Discussion Paper Series, Tokyo.
NELKEN, Israel (1997), Volatility in The Capital Markets: State of The Art Techniques for Modeling, Managing And Trading Volatility, GPCO Ltd, USA.
OKSAY, Cansel (2007), "Piyasa Yapıcılığı Sistemi ve Türkiye Uygulaması", Konya Ticaret Odası, http://www.kto.org.tr/tr/dergi/ (Erişim Tarihi: 13.11.2008).
REFERANS GAZETESİ (2009), "İMKB'de Piyasa Yapıcılığı Dönemi Başlıyor", Referans Gazetesi, 22 Mart 2009, http://www.referansgazetesi.com (Erişim Tarihi: 21.05.2009).
T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI (2003), "Kamu Borç Yönetimi Raporu", T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, Kasım 2003, http://www.hazine.gov.tr/kamuborcyonetimi.htm (Erişim Tarihi: 10.01.2008).
T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI (2004), "Kamu Borç Yönetimi Raporu", T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, Ağustos 2004, http://www.hazine.gov.tr/kamuborcyonetimi.htm (Erişim Tarihi: 10.01.2008).
T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI (2005), "Kamu Borç Yönetimi Raporu", T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, Kasım 2005, http://www.hazine.gov.tr/kamuborcyonetimi.htm (Erişim Tarihi: 10.01.2008).
T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI (2006), "Kamu Borç Yönetimi Raporu", T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, Aralık 2006, http://www.hazine.gov.tr/kamuborcyonetimi.htm (Erişim Tarihi: 10.01.2008).
T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI (2009), "Kamu Borç Yönetimi Raporu", T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2018/11/Y%C4%B1ll%C4%B1k-Kamu-Bor%C3%A7-Y%C3%B6netimi-Raporu-2009-1.pdf (Erişim Tarihi: 29.09.2019).
T.C. HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI (2019), "Kamu Borç Yönetimi Raporu", T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ağustos 2019, https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/08/Kamu_Borc_Yonetimi_Raporu_Agustos_2019.pdf (Erişim Tarihi: 29.09.2019).
TCMB (2002), "73 Sayılı Basın Duyurusu", TCMB, 03 Eylül 2002, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/210f2204-996b-4156-bf58-b80c8c2b1177/DUY2002-73.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-210f2204-996b-4156-bf58-b80c8c2b1177-m3fC67I (Erişim Tarihi: 29.09.2019.
THE WORLD BANK (2010), "Primary Dealer Systems", The World Bank Web Sites, October 2013, http://siteresources.worldbank.org/FINANCIALSECTOR/Resources/PDBackgroundNotefinal.pdf (Erişim Tarihi: 03.08.2019).
TSPAKB (2010), Tahvil ve Bono Piyasaları, Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB) Yayını, Ankara.
YILDIZ, Fazlı (2014), "Türkiye’de 1990-2012 Döneminde Kamu Borç Yönetimi ve Kamu Borç Yapısındaki Değişim Üzerine Bir İnceleme", Sakarya İktisat Dergisi, C.3(4), ss.67-104.
YILMAZ, Binhan Elif (2005), "Kamu Borç Yönetiminde Piyasa Yapıcılığı Sistemi", İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, S.47(Prof. Dr. Türkan Öncel'e Armağan Özel Sayısı), ss.58-85.
Sermaye Piyasasi Kurulu, Istanbul Menkul Kıymetler Borsası Hisse Senetleri Piyasası Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (22.03.2009 tarih ve 27177 sayılı Resmi Gazete).