İLKOKUL 3 ve 4. SINIF TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ METİNLERİN VATANSEVERLİK DEĞERİNE İLİŞKİN İNCELENMESİ

Bu çalışmanın amacı, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığı tarafından okutulan ilkokul 3 ve 4. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin vatanseverlik değeri bakımından incelenmesidir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve metinler doküman analizi tekniği ile incelenmiştir. Veri analizinde, Talim ve Terbiye Kurulunun vatanseverlik değeriyle ilişkilendirdiği tutum ve davranışlar tematik çerçeveyi oluşturmuştur. Araştırmada 3. sınıf düzeyinde MEB Yayınları ve Gizem Yayıncılığa ait ders kitapları; 4. sınıf düzeyinde ise MEB Yayınları ve Özgün Yayıncılığa ait ders kitapları incelenmiştir. İncelenen dört kitapta toplam 160 metin ele alınmış ve bu metinlerin 37’sinde vatanseverlik değerine atıfta bulunulduğu görülmüştür. Metinlerdeki vatanseverlik değerine yapılan atıflar hem 3 hem de 4. sınıf düzeyinde yayınevleri dağılımı bakımında benzerdir. 4. sınıf düzeyinde daha fazla vatanseverlik değerine atıf yapıldığı görülmüştür. Ayrıca metin türleri bakımında 4. sınıf düzeyinde metinlerin 3. sınıfa kıyasla daha çok bilgilendirici metinlerden oluştukları görülmüştür. Son olarak sınıf ve yayınevi fark etmeksizin vatanseverlik değerine atıfta bulunulan metinlerin temalar bağlamında eşit dağıtılmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkçe, ilkokul, değerler eğitimi, ders kitabı, vatanseverlik

ANALYSIS AND COMPARISON OF TEXTS IN PRIMARY SCHOOL 3RD AND 4TH GRADE TEXTBOOKS IN TERMS OF PATRIOTISM

The aim of this study is to analyze the texts in the primary school 3rd and 4th grade Turkish textbooks taught by the Ministry of National Education in the 2022-2023 academic year in terms of patriotism value. In the study, qualitative research method was used and the texts were analyzed by document analysis technique. In the data analysis, the attitudes and behaviors associated with the patriotism value by the Board of Education and Discipline constituted the thematic framework. In the study, textbooks of MEB Publications and Gizem Publishing at the 3rd grade level, and textbooks of MEB Publications and Özgün Publishing at the 4th grade level were analyzed. A total of 160 texts were analyzed in the four textbooks and it was observed that 37 of these texts referred to the value of patriotism. The references to the value of patriotism in the texts are similar in terms of the distribution of publishers at both 3rd and 4th grade levels. At the 4th grade level, it was observed that more references were made to the value of patriotism. In addition, in terms of text types, it was observed that 4th grade texts consisted of informative texts more than 3rd grade texts. Finally, regardless of the grade and publishing, it was determined that the texts referring to the value of patriotism were not equally distributed in terms of themes.

Keywords:

Turkish, education, values education, textbook, patriotism,

PDF

___

Acat, M. B. ve Aslan, M. (2012). Yeni bir değer sınıflaması ve bu sınıflamaya bağlı olarak öğrencilere kazandırılması gereken değerler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1461-1474.
Akdağ, A. ve Bozgün K. (2022). İlkokul 4. Sınıf Türkçe ders kitabındaki değerlerin incelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (REFAD), 2(1), 47-59.
Aktepe, V. ve Yel, S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin değer yargılarının betimlenmesi: Kırşehir ili örneği. Journal of Educational Science, 7(3), 607-622.
Anzai, S. (2015). Re-examining patriotism in Japanese education: analysis of Japanese elementary school moral readers. Educational Review, 67(4), 436-458.
Aral, D. (2008). Millî Eğitim Bakanlığının hazırladığı 6. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan değerler üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Bilsky, W. ve Schwartz, S. H. (1994). Values and personality. European journal of personality, 8(3), 163-181.
Brand, D. L. (1999). Educating for character in the United States Army: A study to determine the components for an effective curriculum for values education in basic training units. University of South Carolina.
Bulut, K. (2020). Açık öğretim ortaokulu Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 931-949.
Chang,L. H. (2013). Revisiting the value in moral education for Malaysian schools. Journal of Research, Policy Practice of Teachers Teacher Education,3(2), 49–59.
Corbin, J. ve Strauss,A.(2008).Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory.ThousandOaks:Sage.
Çeçen, M. A. ve Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Millî Eğitim, (173), 39-49.
Delican, B. ve Temizyürek, F. (2016). İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 5(3), 842-856.
Deniz, K. ve Karagöl, E. (2018). Değerler eğitimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 1, 244-255.
Dilmaç, B, Bozgeyikli, H. ve Çikili, Y. (2008). Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 69-91.
Doğan, B. ve Gülüşen, A. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki (6–8) metinlerin değerler bakımından incelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 75-102.
Doğanay, A. (2006). Değerler eğitimi, hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi yapılandırmacı bir yaklaşım. (Ed.) Cemil Öztürk. Ankara: Pegem Akademi Eğitim ve Bilim, 4, 243-270.
Erdönmez, A. (2019). İlkokul 4. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin değerler eğitimi bakımından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Ergen, G. (2006). Eleştirel-bilinçli sevgi eğitimi. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(12), 144-152.
Erinç, S. (1995). Sanat eğitiminde felsefe, felsefe açıdan eğitim ve Türkiye’de eğitim. İstanbul, 17-18 Kasım.
Fidan, N. K. ve Ömer, Ö. (2018). Değerler eğitimine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. International Journal of Field Education, 4(1), 1-17.
Fidan, T. & Öztürk, İ. (2015a). Perspectives and expectations of union member and non- union member teachers on teacher unions. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi - Journal of Educational Sciences Research, 5 (2), 191-220.
Fitcher, J. (1990). Sosyoloji nedir? (Çev.,Nilgün Çelebi). Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
Gay, L. R., Mills, G. E. ve Airasian, P. W. (2009). Educational research: Competencies for analysis and applications. Merrill/Pearson.
Güneş, A. ve Güneş, F. (2017). Bilişim gelişim dönemleri ve çocuk kütüphaneleri. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 25-49.
Hökelekli, H. (2010). Modern eğitimde yeni bir paradigma: Değerler eğitimi. Eğitime Bakış Dergisi, 6(18), 4-9.
https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf (MEB, Basın Açıklaması, 2017 Temmuz).Er. Tar. 1 Kasım 2022.
Karasu Avcı, E. ve İbret Ünal, B. (2016). Vatanseverlik değerine ilişkin okul öncesi öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5): 2501-2518.
Kaşkaya, A. ve Duran, T. (2017). İlkokul Türkçe ders kitaplarının değer aktarımı açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 417-441.
Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Keskin, Y. (2016). Değer sınıflaması üzerine aksiyonel bir deneme. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 1485-1510. Doi: 10.7827/TurkishStudies.9467
Kıbrıs, S. (2019). Ortaokul (5-8. sınıflar) Türkçe dersi öğretim programı ve ders kitaplarında ‘metin türü farkındalığı. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kılıç, A. ve Seven, S. (2009). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Kırmızı, F. S. (2014). 4. sınıf Türkçe ders kitabı metinlerinde yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(27), 217-259.
Kodan, H. ve Bozdemir, H. (2016). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin dinlediklerini anlama düzeyinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(37), 15-27.
Kuşdil, M., E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi. 15 (45), 59-76.
Lee, L. ve Misco, T. (2014). All for one or one for all: An analysis of the concepts of patriotism and others in multicultural Korea through elementary education textbooks. The Asia-Pacific Education Researcher, 23, 727-734.
McDermid, C. (2020). Informal patriotic education in Poland: Homeland, history and citizenship in patriotic books for children. London: Review of Education, 18 (1): 65–80. https://doi.org/10.18546/LRE.18.1.05
MEB. (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.Sınıfar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
Merriam, S. B. (1998). Qualitative Research and Case Study Applications in Education. Revised and Expanded from" Case Study Research in Education.". Jossey-Bass Publishers, 350 Sansome St,San Francisco, CA 94104.
Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
Narin, D. (2007). İlköğretim hayat bilgisi dersi öğretim programının vatandaşlık bilgi, beceri ve değerleri kazandırmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Nash, M. (2009). Contested Identities: Nationalism, Regionalism, and Patriotism in Early American Textbooks. History of Education Quarterly, 49(4), 417-441. doi:10.1111/j.1748-5959.2009.00224.x
Primoratz, I. (2009). Patriotism and the value of citizenship. Acta Analytica tradition, 24 (1), 63-67.
Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York, NY: Free Press.
Şakiroğlu, Y. (2020). 6. sınıf Türkçe ders kitabının değer aktarımı bağlamında incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 145-161.
Şen Ü. (2008). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 763-779.
Türk Dil Kurumu.“Değer nedir?”. Er.Tar.30 Ekim 2022. https://sozluk.gov.tr/
Türk Dil Kurumu.“Vatanseverlik nedir?”.Er.Tar.1 Kasım 2022. https://sozluk.gov.tr/
Türkben, T. (2019). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 508-526.
Wolf, P. J. (2007). Civics exam: Schools of choice boost civic values. Institute of Educations Seciences, 7(3), 67-72.
Yağan, S. A. (2021). Türkiye ve Avustralya sosyal bilgiler 5. sınıf öğretim programlarının değerler eğitimi bağlamında karşılaştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (51), 304-326.
Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yin, R. K. (2014). Case study research: Design and methods (applied social research methods) (p. 312). Thousand Oaks, CA: Sage publications.
İncelenen Ders Kitapları
Aslan, A. (2018). İlkokul Türkçe 3 ders kitabı. Ankara: Gizem Yayıncılık
Ayan, H.K., Arslan., Kul, S., Yılmaz, N. (2021). İlkokul Türkçe Ders Kitabı 4. Ankara: MEB Yayınları-Ders Kitapları Dizisi
Karaduman, B.E., Özdemir, E., Yılmaz, O. (2021). İlkokul Türkçe Ders Kitabı 3. Ankara: MEB Yayınları-Ders Kitapları Dizisi
Yalçın, I.U. (2022). İlkokul Türkçe Ders Kitabı 4.Sınıf. Ankara: Özgün Matbaacılık