-DIK + İYELİK OL- YAPISI

-DIK + iyelik ol- yapısının incelendiği bu makalede öncelikle, ol- fiili biçim birim, sözcük birim ve anlamsal düzlemde irdelenmiş daha sonra ol- fiilinin birleşik fiil kategorisindeki yeri gösterilmeye çalışılmıştır. Türkiye Türkçesinin kullanım sahasında -DIK + iyelik oldu / olur / olurdu / oluyor / oluyormuş / olmuş / olmuştu yapısının oldukça geniş bir kullanım sahasına sahip olduğu görülmüştür. Zarfın yer almadığı örneklerde bu yapının cümleye kattığı esas anlamın “bazen, kimi kez, kimi zaman, arada bir, ara sıra, zaman zaman” ifadesi olduğu belirlenmiştir. Bu anlamı taşıyan örneklerin aynı zamanda “ara sıra, bazen, sık sık” gibi zarflarla kullanılması da söz konusudur. Ayrıca bu yapıdaki diğer bir husus ol- fiilinin “meydana gelmek, varlık kazanmak, vuku bulmak” anlamlarından ayrılmış olmasıdır. Yapının olumsuz şekilleri tespit edilip örneklendirilmiştir. Yapının düzleminde “bile, da, de” bağlaçları da yer alabilmektedir. DIK + iyelik olacak şekline taranan metinlerde rastlanmamıştır. Sonuç olarak bu yapının hem şekil hem işlevsel açıdan Türkiye Türkçesi sahasında dikkat çekici bir yere sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Anlam, Biçimbirim, -DIK, Olmak Fiili, Sözcük Birim

THE STRUCTURE OF -DIK + POSSESSIVE TO BE VERB

In this article, is structure of verb adjective + possesive to be examined firstly, to be de facto morphology, word unit and semantic plane are examined, then the place of the verb in the combined verb category is tried to be shown. Use in the field of Turkey Turkish this structure / would / would have / happening / was / structure was found to have a fairly wide field of use. If there is no envelope in the structure, the main meaning that this structure adds to the sentence is ‘occasionally, sometimes,. This also means that the structure carrying the "occasional, sometimes, often" have been noted as used with envelopes. In addition to other matters of this nature is a remarkable act of "challenge to come, gain assets" are separated from meaning. The negative shapes of the building were identified and exemplified and prepositions could be entered between the building. As a result, it was found that these structures have in a remarkable manner both in Turkish from both functional.

Keywords:

Semantics, Morphem, -DIK, to be, Lexicology,

PDF

___

KAYNAKÇAAcarlar, K. (1969). Olmak Fiilinin Özellikleri. Türk Dili Dergisi, Ankara, XX (216), 714-718.Akbaba, D. E. (2007). Türkiye Türkçesinde Yapısında İsim-Fiil Bulunan Birleşik Fiiller. Dil Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 83-95.Akdemir, Y. (2018). Kemâleddîn Hüseyin Harezmî’nin Çağatay Türkçesiyle Kasîde-i Bürde Şerhi. (İnceleme, Metin, Gramatikal Dizin), Ankara: Akademi Yayınları.Alibekiroğlu, Sertan (2015). Ol- Fiilinin Türkiye Türkçesi Standart Dilindeki Kullanımları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, s. 193-206.Banguoğlu, T. (2015). Türkçenin Gramerleri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Baydar, T. (2013). İsim + Yardımcı Fiil Şeklinde Oluşan Birleşik Fiiller Üzerine. Türkiyat Araştırma Enstitüsü Dergisi [TAED], 49, 55-66.Bilgegil, M. K. (1984). Türkçe Dilbilgisi. İstanbul: Dergah Yayınları.Bozkurt, F. (2017). Türkiye Türkçesi. Konya: Eğitim Yayınları.Delice, H. İ. (2016), Türkçe Sözdizimi. İstanbul: Kitabevi Yayınları.Deny, J. (2012). Türk Dil Bilgisi Modern Türk Dil Bilgisi Çalışmalarının Kapsamlı İlk Örneği (Çev.: Ali Ulvi Elöve). İstanbul: Kabalcı Yayınları.Durmuş, M. (Ed.). (2010). Türk Dili El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.Eker, S. (2017). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları.Ergin, M. (1999). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları.Erkul, R. (2007). Cümle Metin Bilgisi. Ankara: Anı Yayınları.Gabain, A. V. (1953). Türkçede Fiil Birleşmeleri. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 16-28.Güneri, A.D. (2013). Yeni Uygur Türkçesinde Tabanlaşmış Fiiller. Gazi Türkiyat, 13, 59-80.Karaağaç, G. (2013). Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara: Akçağ Yayınları.Karahan, L. (2013). Türkçede Söz Dizimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Korkmaz, Z. (1998), Türkçede Birleşik Fiiller ve Anlam Kaymaları. Türk Dili Dergisi, (559), 3-14.Korkmaz, Z. (2017a). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Korkmaz, Z. (2017b). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Kültüral, Z. (2009). Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi. İstanbul: Simurg Yayınları.Özçelik, S.; Erten, M. (2011), Türkiye Türkçesi Dilbilgisi. Ankara: Bizim Büro Yayınları.Savran, H. (2001). Bir İsimle Bir Yardımcı Fiilden Oluşan Birleşik Fiiller Üzerine Yeni Görüşler. Türk Dili Dergisi, II (596), 140-142.Şimşek, R. (1987). Örneklerle Türkçe Sözdizimi. Trabzon: Kuzey Yayınları.Timurtaş, F.K. (2005). Eski Türkiye Türkçesi. Ankara: Akçağ Yayınları.Turan, Z. (1999). Eski Anadolu Türkçesinde Ol- Cevheri Fiili. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten, 265- 289.