Ersin GÜLSOY, Mikdat ŞİMŞEK, Cumhur ÇEVİK

Ordu İlinin Farklı Rakım ve Lokasyonlarında Yetiştirilen Bazı Fındık Çeşitlerinin Meyve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Anavatanları arasında Anadolu’nun da olduğu bilinen fındık, asırlardır ülkemizde yetiştirilmektedir. Ordu ilinde yaygın olarak yetiştirilen fındık çeşitleri Çakıldak ve Yağlı olmakla birlikte diğer çeşitlerle de yetiştiricilik yapılmaktadır. Bu çalışmada; Türkiye toplam fındık üretiminin %31.64’nü ve Karadeniz Bölgesi üretiminin %36.34’nü karşılayan Ordu ilinde yetiştirilen fındık çeşitlerinin (Çakıldak, Kara, Palaz, Sivri ve Yağlı) meyve özellikleri üzerine rakım ve lokasyon farkının etkisi incelenmiştir. Bu amaçla rakımları düşük (100 m = Turnasuyu), orta (350 m =Yemişli) ve yüksek (800 m =Yeşilyurt) olan bahçelerde yetiştirilen bu beş fındık çeşidinden iki yıl süreyle (2016-2017) meyve örnekleri alınmış, çeşitli ölçüm ve tartımlar yapılmıştır. Farklı lokasyonlarda yetiştirilen fındık çeşitlerinde ortalama kabuklu meyve ağırlığı 1.52 g (Çakıldak çeşidi-350 m) ve 2.92 g (Kara çeşidi-350 m) arasında, iç ağırlığı 0.80 g (Sivri çeşidi -350 m)-1.47 g (Kara çeşidi -350 m) arasında, iç oranı %46.88 (Sivri çeşidi -350 m)-55.52 (Çakıldak çeşidi -350 m) arasında, kabuk kalınlığı 0.94 mm (Yağlı çeşidi -350 m)-1.29 mm (Kara çeşidi -800 m) arasında, meyve iriliği 14.27 mm (Sivri çeşidi -350 m)-18.67 mm (Kara çeşidi -350 m) arasında ve beyazlaşma oranı da %0.00 (Sivri- çeşidi 350 ve 800 m)- %87.58 (Palaz çeşidi-800 m) arasında değişmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; Ordu ilinin farklı rakımlarında yetiştirilen fındık çeşitlerinde bazı meyve kalite özelliklerinin değişkenlik gösterdiği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Fındık, meyve kalite özellikleri, rakım farkı, Ordu

Determination of Fruit Quality Traits in Some Hazelnut Cultivars Grown at Different Altitudes and Locations in Ordu Province

Hazelnut whose cultural homeland is known as Anatolia has been grown in Turkey for centuries. Even though Çakıldak and Yağlı is the most commonly cultivated hazelnut cultivars in Ordu province, other cultivars are also cultivated. The effect of different altitudes for two years (2016-2017) on fruit traits of 5 hazelnut cultivars (Çakıldak, Kara, Palaz, Sivri, and Yağlı), which meet 31.64% of total hazelnut production in Turkey and 36.34% of the production in Black Sea Region and are cultivated in Ordu province, was investigated in this study. For this purpose, nut samples were taken from 5 hazelnut cultivars grown in orchards with low altitude (100 m= Turnasuyu), medium altitude (350 m=Yemişli), and high altitude (800 m=Yeşilyurt) and various measurements and weights were performed. Hazelnut cultivars grown at different altitudes have average nut weight ranging between 1.52 g (350 m-Çakıldak cv.) and 2.92 g (350 m-Kara cv.), a kernel weight ranging between 0.80 g (350 m-Sivri cv.) and 1.47g (350 m-Kara cv.), a kernel ratio ranging between 46.88% (350 m-Sivri cv.) and 55.52% (350 m-Çakıldak cv.), a shell thickness ranging between 0.94 mm (350 m-Yağlı cv.) and 1.29 mm (800 m-Kara cv.), a nut size ranging between 14.27 mm (350 m-Sivri cv.) and 18.67 mm (350 m-Kara cv.) and a bleaching ratio ranging between 0.00% (350 m and 800 m Sivri cv.)- 87.58% (800 m Palaz cv.). The results revealed that fruit quality traits in hazelnut cultivars grown at different altitudes in Ordu province varied based on altitude.

Keywords:

Hazelnut, altitude difference, fruit quality properties, Ordu,

___

Anonim. 2018 Fındık çeşitleri. http://www. kalitelifindik. org/index.php? sayfa= findik_cesitleri.33&d=tr
Ayfer M., Uzun A ve Başi F., 1986. Türk fındık çeşitleri. Karadeniz Bölgesi fındık ihracatçıları birliği yayınları. Ankara 95s.
Balık H ve Beyhan N., 2014. Ordu’nun Ünye ilçesinde palaz fındık çeşidinin klon seleksiyonu. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 29(3). 179-185.
Beyhan MA., 1992. Ülkemiz koşullarına uygun aspiratörlü bir fındık hasat makinesi tasarım ve imalatı. Doktora Tezi. A.Ü. Fen Bil. Ens. Ankara.
Beyhan N., 2000. Fındığın döllenme biyolojisi. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 15(2):116 122.
Beyhan O., Elmastas M., Genc N and Aksit H., 2011. Effect of altitude on fatty acid composition in Turkish hazelnut (Coryllus avellana L.) varieties. African Journal of Biotechnology. 10(71). 16064-16068.
Bostan SZ ve İslam A., 1999. Some nut characteristics and variation of these characteristics within hazelnut cultivar palaz. Tr. J. of Agriculture and Forestry, 23: 367-370.
FAO 2018. FAO istatistiklerinde 2016 yılı Türkiye ve Dünya fındık verileri http://www. fao.org/faostat/en/#data/QC
FR 2016. Fındık raporu (2015 Yılı). Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü. Ankara. 3s.
Islam A., Özgüven AI, Bostan SZ and Karadeniz T., 2005. Relationships among nut characteristics in the important hazelnut cultivars. Pakistan Journal of Biological Sciences 8 (6):914-917.
Karadeniz T and Kup M., 1997. The effects on quality hazelnut of direction. Acta Horticulturae. 445: 285–291.
Kasaplıgil B., 1972. A Bibliography on Corylus (Betulaceae) with Annotations. Ann. Rep. Northen Nut Growers Assoc. 63:107-162
Koyuncu MA, Balta F, Koyuncu F and Balta MF., 1997. Main composition of the fruits of the hazelnuts Tombul and Palaz cultivars preselected in Carsamba and Terme (Samsun) districts. Acta Horticulturae. 445: 119–122.
Köksal I., 2002. Türk Fındık Çeşitleri. Fındık Tanıtım Grubu Yayınları. Ankara 136s.
Semiz M., 2016. Çarşamba ovası’nda (Samsun) yetişen bazı fındık (Corylus avellana L.) çeşit ve genotiplerinin morfolojik, pomolojik özellikleri ile akrabalık ilişkilerinin belirlenmesi. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,
TUİK 2018. Tuik istatistiklerinde 2016 yılı Türkiye fındık üretim verileri https:// biruni.tuik. gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr