SEMİNE DALGA, Gülseren Kırbaş DOĞAN, Kadir ASLAN, Yalçın AKBULUT

Kızıl Tilkilerde (Vulpes vulpes) Arteria Carotis Externa ve Dalları Üzerine Makroanatomik Bir Araştırma

Bu çalışmanın amacı kızıl tilkilerde arteria (a). carotis externa ve bundan ayrılan dalların makro-anatomik yapısını incelemektir. Bu amaçla, kış aylarında Kars ili çevre yolunda ve merkez köy yollarında trafik kazası sonucu ölü olarak bulunan 6 adet kızıl tilki başı materyal olarak kullanılmıştır. Tilki başlarının arteriyel vaskularizasyonunu sağlayan arteria (a.) carotis communis dextra ve a. carotis communis sinistra ‘dan %0.9‘luk tuzlu su çözeltisi verilerek arterler yıkandı. A. carotis communis dextra ve a. carotis communis sinistra’ya renklendirilmiş latex enjekte edilerek baş bölgesindeki arterlerin dolması sağlanmıştır. Latex’in katılaşması için materyaller oda sıcaklığında çeşme suyu içerisinde 24 saat bekletildi. Daha sonra % 10‘luk formaldehit solüsyonu içerisinde 8-12 gün bekletilmiştir. Yapılan diseksiyonlar sonucunda a. carotis communis’ten a. carotis externa ve a. carotis interna ayrıldıktan sonra, a. carotis externa’dan da; a. occipitalis, a. laryngea cranialis, a. lingualis, a. facialis, a. auricularis caudalis, a. temporalis superficialis, isimli dalların ayrıldığı görüldü. A. carotis externa’nın devamının a. maxillaris olduğu, a. maxillaris’ten de ilk önce a. alveolaris inferior ve a. temporalis profunda caudalis’in ayrıldığı tespit edildi. Daha sonra canalis alaris’e giren a. maxillaris’in kanal içerisinde hiç dal vermeyip kanaldan çıktıktan sonra a. ophthalmica externa, a. ethmoidalis externa ve a. temporalis profunda rostralis’i verdiği görülmüştür. Sonuç olarak kızıl tilkilerde a. carotis externa ve dalları üzerine yürütülen bu araştırma ile kızıl tilkilerin baş bölgesindeki damarların seyir ve dallanmalarının genel olarak carnivorlarla benzerlik gösterdiği ancak bazı farklılıkların da olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kızıl tilki, anatomi, yaban hayatı, a. carotis externa

A Macroanatomic Study on Arteria Carotis Externa and its Branches in Red Foxes (Vulpes vulpes)

The aim of this study was to determine the red fox a. carotis externa and the macro-anatomical structure of these branches. For this purpose, 6 red fox heads, which were found to be dead as a result of traffic accidents, were used as a material during the winter. The arterial system of fox heads a. carotis communis dextra and a. carotis communis sinistra of 0.9% saline solution was given by washing the arteries. A. carotis communis dextra and a. carotis communis sinistra was injected with red paint colored latex and all arteries in the head area were filled. The materials were allowed to standart room temperature for 24 hours in order to solidify the latex. Materials were kept in a 10% formaldehyde solution for 8-12 days. The dissections of the materials were performed. At the end of the study, it was seen that the a. carotis externa and a. carotis interna were seperated from the arteria carotis communis. Than, the branches that arteria occipitalis, arteria laryngea cranialis, arterial lingualis, arteria facialis, arteria auricularis caudalis, arteria temporalis superficialis, were separated from arteria carotis externa. Arteria carotis externa was observed to be the arteria maxillaris. first a. alveolaris inferior and a. temporalis profunda caudalis seperate from a. maxillaris. Than a. maxillaris into canalis alaris. It was seen that there are no branches in canalis alaris given from a. maxillaris. After leaving the canalis alaris a. maxillaris given that a. ophthalmica externa, a. ethmoidalis externa and a. temporalis profunda rostralis. As a result, this study conducted on a. carotis externa and its branches in red fox has found some differences between the veins and branches of the red foxes in the head region, although they are similar to carnivors in general, and found that they have some differences.

Keywords:

Red fox, anatomy, wild life, external carotid artery,

PDF

___

Akbulut, Y., & Aslan, K. (2013). Zavot Irkı Sığırlarda Arteria Carotis Externa ve Son Dalları Üzerinde Makroanatomik Araştırmalar. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 8(1), 63-70.
Aycan, K., & Bilge, A. (1984). Plastik Enjeksiyon ve Korozyon Metodu ile Vasküler Sistem Anatomisinin Araştırılması. Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 6(4), 545-552.
Beki, B. (2017). Tuj Koyununda A. Carotis Externa ve son dalları üzerine makroanatomik çalışmalar. Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, Kars.
Beşoluk, K., Eken, E., & Bahar, S. (2006). The Branches of the descending Palatine Artery and their relation to the vomeronasal organ in angora goats. Veterinarni Medicina-Praha, 51(2), 55-59.
Bugge, J. (1963). A Standardized Plastic Injection Technique for Anatomical Purposes. Cells Tissues Organs, 54(3), 177-192.
Çalışlar, T. (1989). Evcil Hayvanların Anatomisi I. Köpek, Sığır, Koyun ve Keçi Diseksiyonu. Gür-Ay Matbaası, İstanbul.
Dalğa, S., & Aslan, K. (2016). Hemşin irkı koyunlarda Arteria Carotis Externa ve son dalları üzerine makroanatomik araştırmalar. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 11(2), 178-184.
Demirsoy, A. (1995). Yaşamın temel Kuralları. Meteksan, Ankara, Türkiye.
Demirsoy, A. (1999). Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası, “Hayvan Zoocoğrafyası”. Meteksan, Ankara.
Depedrini, J. S., & Campos, R. (2003). A Systematic study of the brain base Arteries in the Pampas Fox (Dusicyon gymnocercus). Brazilian Journal of Morphological Science, 20(3), 181-188.
Dursun, N. (2000). Veteriner Anatomi II. Medisan Yayınevi, Ankara.
Erden, H., Dursun, N., & Türkmenoğlu, İ. (1997). Extracranial Arteries of the dog. Veteriner Bilimler Dergisi, 13(2), 121-128.
Erençin, Z., & Hassa, O. (1967). Enjeksiyon yoluyla damar ve kanal sistemleri için plastik demonstrasyon metotlarının geliştirilmesi. 14, 444-452.
Evans, H. E., & Christensen, G. C. (1979). Miller’s Anatomy of the Dog. WB Saunders, Philadelphia, USA.
Ghoshal, N. G. (1975). Ruminant Heart and Arteries. Sisson and Grossman’s the Anatomy of the Domestic Animals, 5th edition.
International Committee on Veterinary Gross Anatomical Nomenclature (ICVGAN). 2017. General Assembly of the World Association of Veterinary Anatomists. Nomina Anatomica Veterinaria. 6th edition.
Klaus-Dieter, B., & Wünsche, A. (2009). Veteriner Anatomi Atlası, 1st edition. Medipress Matbaacılık, Malatya.
Kuru, M. (1987). Omurgalı Hayvanlar. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Yayınları No: 646, Ders Kitapları Serisi No:3, Erzurum.
Nickel, R., Schummer, A., & Seiferle, E. (1981). The Anatomy of The Domestic Animals Volume 3. The Circulatory System, The Skin, And The Cutaneous Organs of The Domestic Mammals, Parey.
Orhan, İ. Ö. (2006). Kobayda (Cavia porcellus) Arteria Carotis Communis ve dalları. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 53, 145-148.
Popesko, P. (1975). Atlas of Topographical Anatomy of the Domestic Animals. WB Saunders, Philadelphia, USA.
Tecirlioğlu, S. (1986). Komparatif Anatomi Terimleri. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları, 409, Ankara, Türkiye.