Çevresel Farkındalığına İlişkin Bir Ölçek Geliştirme Çalışması
Bu çalışmanın amacı, öğrencilerin çevresel farkındalıklarının tespiti amacıyla bir ölçek geliştirmektir. Bu amaçla alan yazın incelemesi ve öğrencilerle yapılan görüşmeler sonucunda hazırlanmış olan ve kapsam geçerliğini sağlama adına uzman görüşleri çerçevesinde hazırlanmış olan 26 maddelik deneme formu, çeşitli ortaokullarda öğrenim görmekte olan 152’si erkek, 140’ı kız 292 öğrenciye uygulanarak elde edilen veriler çözümlenmiştir. Veriler üzerinde temel bileşenler analizi yöntemi kullanılarak açımlayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiş, bu analizlerle “Çevre eğitiminde okulun ve yayınların rolü”, “Çevresel duyarlılık”, “Çevre eğitiminde ders ve öğretmenlerin rolü” ve “Okul dışında çevre” olmak üzere dört boyutlu ve toplam 14 maddeden oluşan bir ölçek oluşturulmuştur. Ölçeğin tümü için elde edilen Cronbach’s Alpha iç tutarlık katsayısı ise ,792 olarak hesaplanmıştır. Geçerliği ve güvenilirliği sağlanmış bir ölçme aracı elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
çevresel farkındalık, çevresel farkındalık ölçeği, tutum
A Scale Development Study Regarding Environmental Awareness
The purpose of this study is to develop a scale in order to determine the environmental awareness of students. For this purpose, a 26-item trial form created as a result of literature review and of the interviews conducted with the students, and prepared in accordance with expert opinions in order to ensure content validity was administered to a total of 292 students, 152 male and 140 female, who attended different secondary schools, and the data obtained were analysed. An exploratory factor analysis was performed on the data using principal components analysis, and with these analyses, a scale consisting of 14 items with four dimensions (factors) including "The role of schools and publications in environmental education", "Environmental sensitivity", "The role of courses and teachers in environmental education" and “Environment outside the school” was formed. The Cronbach's Alpha internal consistency coefficient for the whole scale was calculated as ,792. A valid and reliable measuring instrument was developed.
Keywords:
environmental awareness, environmental awareness scale, attitude,
___
- Arcury, T. (1990). Environmental attitude and environmental knowledge. Human Arcury, T. (1990). Environmental attitude and environmental knowledge. Human organization, 49(4), 300-304.
- Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler (3. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş. (2009). Veri Analizi El Kitabı (10. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Ercan, İ., & İsmet, K. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30 (3), 211-216.
- Erdoğan, Y., Bayram, S., & Deniz, L. (2007). Web tabanlı öğretim tutum ölçeği: Açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 4 (2), 1-14.
- Erkuş, A., Sanlı, N., Bağlı, M. T., & Güven, K. (2000). Öğretmenliğe ilişkin tutum ölçeği geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25 (116), 27-33.
- Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışlarının araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
- Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S., & Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online, 6(3), 452-468.
- Hungerford, H. R., & Volk, T. L. (1990). Changing learner behavior through environmental education. The journal of environmental education, 21(3), 8-21.
- Kaiser, F. G., Ranney, M., Hartig, T., & Bowler, P. A. (1999). Ecological behavior, environmental attitude, and feelings of responsibility for the environment. European psychologist, 4(2), 59-74.
- Kaiser, F. G., Oerke, B., & Bogner, F. X. (2007). Behavior-based environmental attitude: Development of an instrument for adolescents. Journal of Environmental Psychology, 27(3), 242-251.
- Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi (19. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Lee, K. (2011). The role of media exposure, social exposure and biospheric value orientation in the environmental attitude-intention-behavior model in adolescents. Journal of Environmental Psychology, 31(4), 301-308.
- Mittelstaedt, R., Sanker, L., & VanderVeer, B. (1999). Impact of a week-long experiential education program on environmental attitude and awareness. Journal of Experiential Education, 22(3), 138-148.
- Osborne, J. W., & Costello, A. B. (2004). Sample size and subject to item ratio in principal components analysis. Practical assessment, research & evaluation, 9 (11), 1-15.
- Özdemir, O. (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 125-138.
- Preacher, K. J., & MacCallum, R. C. (2002). Exploratory factor analysis in behavior genetics research: Factor recovery with small sample sizes. Behavior genetics, 32 (2), 153-161.
- Scherer, R. F., Luther, D. C., Wiebe, F. A., & Adams, J. S. (1988). Dimensionality of coping: Factor stability using the ways of coping questionnaire. Psychological Reports, 62 (3), 763-770.
- Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Uzun, N., & Sağlam, N. (2006). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240-250.
- Ünal, S. ve Dımışkı, E.(1999). UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye’de ortaöğretim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 16-17, 142-154
- Yalçınkaya, E. (2012). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin çevre sorunları farkındalık düzeyleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 25, 137-151.
- Yücel, E. Ö., & Özkan, M. (2014). Ortaokul öğrencilerine yönelik çevresel tutum ölçeği geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 27-48.
- Başlangıç: 2011
- Yayıncı: Abdulkadir UZUNÖZ
Sayıdaki Diğer Makaleler
Okul Öncesi Öğretmenlerinin Fen Etkinliklerine Yer Verme Durumlarının Değerlendirilmesi
Çoğuldizge Kuramı Işığında Sabahattin Ali'nin İçimizdeki Şeytan Adlı Romanının İncelenmesi
Written Grammatical Errors of Turkish Adult Learners of English: An Analysis
Tersine Kaynaştırma Modeli ve Uygulama Örnekleri
Çevresel Farkındalığına İlişkin Bir Ölçek Geliştirme Çalışması