Machiavelli ve Spinoza Bağlamında Klasik Siyaset Felsefesinden Kopuşun Temelleri

Modern siyaset felsefesi genellikle klasik siyaset felsefesi olarak bilinen ve çoğunlukla da Sokrates, Aristoteles ve Platon gibi Antikçağ düşünürleri ile Ortaçağ İslam, Yahudi ve Hıristiyan düşünce geleneği arasında bir hesaplaşma içerisine girip temel noktalarda bunlardan ayrılan felsefe anlayışı olarak adlandırılabilir. Yaygın düşünceye göre, bu siyaset anlayışının ilk temsilcilerinden ve öncülerinden biri N. Machiavelli’dir. Machiavelli, Antik dönemin doğa ve buna paralel olarak gelişen erdem anlayışını kökünden değiştirme yoluna gitmiş ya da bu konular hakkında onlardan çok farklı bir şekilde değerlendirmelerde bulunmuştur. Ayrıca kilisenin otoritesini ve siyasetteki rolünün ne olması gerektiğini sorgulayarak Ortaçağ siyaset anlayışından da bir kopuşu gerçekleştirme çabasında olmuştur. Machiavelli’nin bu görüşlerinin bir uzantısı 17. yüzyıl düşünürlerinden Spinoza’da da görülmektedir. Spinoza felsefesinde de birçok bakımdan Antikçağ ile Ortaçağ düşüncesinden kopuşun izlerine rastlanmaktadır. Öyle ki Teolojik-Politik İnceleme adlı eserinde çok yoğun bir şekilde Kutsal Kitap eleştirisinde bulunmaktadır. Mucizelerin imkânını reddederek her şeyi doğa olayları çerçevesinde açıklama çabasıyla Modern döneme özgü tutumun ayırt edici özelliklerinden birini kendi felsefinde ortaya koymuş olmaktadır. Bu çalışma kapsamında bahsi geçen iki düşünürün klasik gelenekle nasıl bir hesaplaşma içine girdikleri ve bu girişimin siyaset felsefesi açısından ne gibi sonuçları beraberinde getirdiği incelenmeye çalışılacaktır. 

The Reasons for the Rupture away from the Classical Philosophy of Politics in the context of Machiavelli and Spinoza

Modern philosophy of politics can be considered as a philosophical movement, challenging the philosophy of politics, generally known as the classical philosophy of politics, and challenging mostly the ancient philosophers such as Socrates, Aristoteles, Plato along with the medieval Islamic, Jewish and Christian traditions of thought, and also basically diverging from these traditions of thought. According to the common notion, Machiavelli is one of the pioneers and the first representatives of this perception of politics. Machiavelli preferred either to change the ancient perception of virtue which developed in accordance with the ancients' perception of nature, or interpreted these subjects in a very different way. He also struggled to achieve this rupture from the medieval perception of politics by questioning the authority of the church and its role in politics. A continuum of the Machiavelli's views can be seen in Spinoza who is one of the 17th century philosophers. Through its many aspects, the tracks of this rupture from the ancient and medieval perceptions can be seen in Spinoza's philosophy as well. That is also why he directed harsh criticisms to bible in his Theologico-Political Treatise. So presents he one of the distinctive features special to the modern age by rejecting the possibility of miracles and explaining everything within the frame of natural events. In the scope of this study, we will try to examine how these two philosophers challenged the classical tradition and what results their challenge emerged.

___

  • Ebestein, W. (2001). Siyaset Felsefesinin Büyük Düşünürleri. (İ. Özel, Çev.) İstanbul: Şule Yayınları.
  • Machiavelli, N. (2000). Seçme Yazılar. (H. Köse, Çev.) Ankara: Öteki Yayınları.
  • Machiavelli, N. (2002). Prens. (M. Satıcı, Çev.) İzmir: İlya Yayınevi.
  • Machiavelli, N. (2006). Prens. (H. Mutluay, Çev.) İstanbul: Bordo-Siyah.
  • Mehmet Ali Ağaoğulları, L. K. (2013). Tanrı Devletinden Kral-Devlete. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Scruton, R. (2002). Düşüncenin Ustaları "Spinoza". (C. Atilla, Çev.) İstanbul: Altın Kitaplar.
  • Spinoza. (2004). Etika. (H. Z. Ülken, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi.
  • Spinoza. (2008). Kötülük Mektupları. (A. Nahum, Çev.) İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
  • Spinoza, B. (2009). Politik İnceleme. (M. Erşen, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi.
  • Spinoza, B. (2010). Teolojik-Politik İnceleme. (C. B. Akal, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi.
  • Zelyüt, S. (2012). “Makyavelyen Virtue.” (C. B. Akal Ed.), Machiavelli, Makyavelizm ve Moderite, s. 51-63. Ankara: Dost.