41929

Umutsuzluğun Yaşam Doyumu Üzerindeki Etkisi: Benlik Saygısının Aracı Rolü

Günümüz insanının yaşamının büyük bölümü iş ortamında geçmektedir. Ancak iş yaşamında gerilime, çaresizliğe, tükenmişliğe ve iş doyumunun düşmesine neden olabilecek çeşitli durumlar ve olaylar, onların bir çıkmazda olduğunu düşünmelerine ve umutsuzluk yaşanmalarına neden olabilmektedir. Aynı zamanda bu süreç kişilerin psikolojik iyi olma hallerini ve sosyal ilişiklerini de olumsuz yönde etkileyerek genel olarak yaşamlarından aldıkları doyumun da azalmasını beraberinde getirmektedir. Bu çalışma umutsuzluğun yaşam doyumu üzerindeki etkisinde, benlik saygısının aracı bir role sahip olup olmadığının belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 84 kadın, 91 erkek olmak üzere toplam 175 turizm çalışanı oluşturmuştur. Araştırmada, Beck Umutsuzluk Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve Benlik Saygısı Ölçeği kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre umutsuzluk ile yaşam doyumu ve benlik saygısı arasındaki ilişkiler negatif yönde ve anlamlıdır. Yaşam doyumu ve benlik saygısı arasında ise pozitif yönde anlamlı bir ilişki belirlenmiştir. PROCESS Multiple Mediation Model 4 kullanılarak gerçekleştirilen aracı değişken analizi sonucuna göre de benlik saygısı, umutsuzluk ve yaşam doyumu arasındaki ilişkide aracılık rolüne sahiptir. Araştırma sonuçları alan yazın çerçevesinde tartışılarak, yorumlanmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Umutsuzluk, Yaşam Doyumu, Benlik Saygısı, Turizm, Aracı Etki

The Effect of Hopelessness on Life Satisfaction: The Mediator Role of Self Esteem

Most of the life of today's people is spent in the business environment. However, various situations and events that may cause tension, desperation, burnout, and a decrease in job satisfaction in business life can cause them to think that they are at a dead end and to experience hopelessness. At the same time, this process negatively affects people's psychological well-being and social relations, leading to a decrease in the satisfaction they receive from their lives in general. This study was conducted to determine whether self-esteem plays a mediating role in the effect of hopelessness on life satisfaction. The study group comprised 175 tourism employees, 84 women and 91 men. The study used the Beck Hopelessness Scale, Satisfaction with Life Scale, and Self-Esteem Scale. According to the analysis results, the relationships between hopelessness, life satisfaction, and self-esteem are negative and significant. On the other hand, a positive and significant relationship was determined between life satisfaction and self-esteem. According to the results of the mediating variable analysis using PROCESS Multiple Mediation Model 4, self-esteem playss a mediating role in the relationship between hopelessness and life satisfactions. The study results were discussed and interpreted within the literature framework, and recommendations were made.

Keywords:

Hopelessness, Satisfaction with Life, Self-Esteem, Tourism, Mediating Effect,

PDF

___

Acar Arasan, B.N. (2010). Akademisyenlerde yaşam doyumu, iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Uşak Üniversitesi.
Akpınar, Ş. (2013). Yetiştirme yurdunda kalan erkek ergenlere uygulanan yapılandırılmış eğitimin umutsuzluk düzeyi benlik saygısı ve intihar olasılığı üzerine etkisi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Atatürk Üniversitesi. Beck, A.T., Lesker, D., & Trexler, L. (1974). The hopelessness scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42, 861-874.
Çevik, G. B., & Yıldız, M. A. (2016). Pedagojik formasyon öğrencilerinde umutsuzluk ile mutluluk arasindaki ilişkide benlik saygisinin aracilik rolü. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(7), 96-107.
Çivilidağ, A., Yanar, A., Kizilirmak, B., & Denizli, T. (2018). Mesleki benlik saygısı, sürekli kaygı ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 2(3), 45-60.
Dikmen, F. C. ve Şahin Özdemir, H. (2021). Üniversite öğrencilerinin kariyer planlamalarının, kişilik ve demografik özellikler açısından incelenmesi. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 4(8), 199-216.
Dunn, S.L. (2005). Hopelessness as a Response to Physical Illness. Journal of Nursing Scholarship, 37(2), 148-154.
Durak, A. ve Palabıyıkoğlu, R. (1994). Beck Umutsuzluk Ölçeği Geçerlik Çalışması. Kriz Dergisi, 2(2), 311-319.
Dündar, S. (2008). Polislerin Umutsuzluk Düzeyi ile Problem Çözme Becerisi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Polis Bilimler Dergisi, 10(3), 77-92.
Erdoğan, B. (2013). Evde bakım hizmeti alan özürlü bireye sahip ailelerin sosyo-ekonomik durumlarının incelenerek umutsuzluk ve yaşam doyumu düzeylerinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi.
Fogle, L. M., Huebner, E. S. & Laughlin, J. E. (2002). The relationship between temperament and life satisfaction in early adolescence: Cognitive and behavioral mediation models. Journal of Happiness Studies, 3, 373–392.
Gençay, S. (2009). Beden eğitimi öğretmeni adaylarinin umutsuzluk ve yaşam doyumlarinin bazı değişkenler açisindan incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(27), 380-388.
Güloğlu, B. & Karaırmak, Ö. (2010) Üniversite öğrencilerinde yalnızlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi, 2(11), 73-88.
Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. Guilford Publications.
Horney, K. (1999). Nevrozlar ve insan gelişimi öz- gerçekleştirme kavgası (5.Edition). Öteki Yayınları.
Huebner, E. S. (2004). Research on assesment of life satisfaction of children and adolsecents. Social Indicators Research, 66, 3–33.
Kaya, İ. (2012). Türk turizm sektöründe istihdamın temel özelliklerinin ve sorunlarının ücretli çalışanlar arasında coğrafi bölgelere göre analizi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(28), 241-257.
Kaya, Z. (2011). Madde Kullanan ve Kullanmayan Ergenlerin Kişilik Özellikleri ve Benlik Saygısı Açısından Karşılaştırılması. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Dokuz Eylül Üniversitesi.
Kırcı Çevik, N. & Korkmaz, O. (2014). Türkiye’de yaşam doyumu ve iş doyumu arasındaki ilişkinin iki değişkenli sıralı probit model analizi. Niğde Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 7(1), 126-145.
Lyubomirsky, S., Tkach, C., & Dimatteo, M. R. (2006). What are the differences between happiness and self-esteem? Social Indicators Research, 78, 363–404.
MacKinnon, D. P., Lockwood, C. M. & Williams, J. (2004). Confidence limits for the indirect effect: Distribution of the product and resampling methods. Multivariate Behavioral Research, 39(1), 99-128.
McMullin, J. A. & Cairney, J. (2004). Self-esteem and the intersection of age, class, and gender. Journal of Aging Studies, 18(1), 65-90. Morgan, G.A., Leech, N.L., Gloeckner, G. W. & Barret, K.C. (2013). IBM SPSS for introductory statistics. Use and interpretation. (Fifth Edition). Routledge.
Olcay, A. & Çelik, Z. (2010). Turizm ve otel işletmeciliği programında öğrenim gören öğrencilerin otelcilik mesleğine ilişkin algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 279-301.
Özben, Ş. & Argun, Y. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin umutsuzluk ve tükenmişlik düzeyleri üzerine bir araştırma. Ege Eğitim Dergisi, 3(1), 36-48.
Özer, M. & Karabulut, Ö. (2003). Yaşlılarda yaşam doyumu. Türk Geriatri Dergisi, 6(2), 72-74.
Preacher, K. J. & Hayes, A. F. (2004). SPSS and SAS procedures for estimating indirect effects in simple mediation models. Behavior Research Methods, Instruments, & Computers, 36, 717-731.
Preacher, K. J. & Kelley, K. (2011). Effect size measures for mediation models: Quantitative strategies for communicating indirect effects. Psychological Methods, 16(2), 93-115.
Sarpkaya, A. (2017). Öğretmenlerin iş doyumu ve yaşam doyumu arasındaki ilişkide benlik saygısının rolü [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Çukurova Üniversitesi.
Savi Çakar, F. & Karataş, Z. (2012). Ergenlerin benlik saygısı, algıladıkları sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri: bir yapısal eşitlik modeli çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2397-2412.
Şentürk, S. (2010). Liseli ergenlerin yalnızlık algısının sosyal beceri, benlik saygısı ve kişilik özellikleri bağlamında değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], İstanbul Maltepe Üniversitesi.
Taslak, S., & Işıkay, Ç. (2015). Hemşirelik bölümü öğrencilerinin eğitim algıları ile kaygı ve umutsuzluk düzeylerine yönelik bir araştırma: Sağlık yüksekokulu örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(3), 108-115.
Taştan, S. (2021). Çalışma yaşamında algılanan sosyal destek düzeyi ile umutsuzluk, psikolojik uyumsuzluk ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkilerin incelenmesi: İstanbul ilinde 3-15 yaş arası otizm tanılı çocuğa sahip çalışan bireyler üzerinde bir araştırma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(53), 887-940.
Turan, M.E. (2013). Ergenlerde kariyer ve yetenek gelişimi özyeterliliğinin, üst bilişsel farkındalık, yaşam doyumu ve algılanan arkadaş sosyal desteği ile ilişkisi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Sakarya Üniversitesi.
Tuzgöl-Dost, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(22), 132-143.
Ümmet, D. (2012). Üniversite öğrencilerinde özgecilik davranışının transaksiyonel analiz ego durumları ve yaşam doyumu bağlamında incelenmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Marmara Üniversitesi.
Yetim, Ü. (2003). The impact of individualism/collectivism, self-esteem, and feeling of mastery on life satisfaction among Turkish university students and academicians. Social Indicators Research, 66, 297-317.
Yılmaz, E. & Aslan, H. (2013). Öğretmenlerin iş yerindeki yalnızlıkları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), 59-69.
Yılmaz Irmak, T. (2008). Çocuk istismarı ve ihmalinin yaygınlığı ve dayanıklılıkla ilişkili faktörler. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Ege Üniversitesi.
Yılmaz Tekirgöl, D. (2011). Çalışanlarda mesleki benlik saygısının iş tatmini ve yaşam mutluluğu ile ilişkisi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Maltepe Üniversitesi.