Fatma DEMİRCAN KESKİN, Yunus KAYMAZ, İnanç KABASAKAL, Haluk SOYUER

TEDARİKÇİ DEĞERLENDİRME VE SİPARİŞ MİKTARI BELİRLEME PROBLEMİ İÇİN BULANIK BİR YAKLAŞIM

Tedarikçi seçme ve değerlendirme süreci uzun yıllardır literatürde yoğun ilgi gören, işletmelerin rekabet gücü üzerinde önemli etkileri olan bir süreçtir. Tedarikçi seçimi, bir dizi potansiyel tedarikçi arasından, belirlenen kriterleri en iyi şekilde karşılayan bir ya da belirli sayıdaki tedarikçinin belirlenmesi problemidir. Tedarikçilerin seçilmesinin ardından işletmelerin amaçlarını eniyileyecek şekilde hangi tedarikçiden hangi dönemde hangi ürün ya da ürün grubu için ne miktarda sipariş verilmesi gerektiğinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada tedarikçi değerlendirme ve sipariş atama problemi bütünleşik bir yaklaşımla ele alınmıştır. Karar verme sürecinin içerdiği belirsizliği yansıtabilmek için problem bulanık ortamda değerlendirilmiştir. Önerilen yaklaşımın ilk aşamasında, tedarikçi değerlendirmede kullanılan kriterlerin önem düzeylerinin belirlenmesinde Bulanık AHP, tedarikçilerin kriterler altında değerlendirilmesi ve puanlanmasında ise Bulanık TOPSIS kullanılmıştır. Tedarikçilere siparişlerin atamasının yapıldığı ikinci aşamada ise bulanık çok amaçlı doğrusal programlama yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışmada önerilen yaklaşımın uygulaması Türkiye’de otomotiv sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın problemi üzerinde yapılmış, belirlenmiş olan amaçlar ve elde bulunan kısıtlar doğrultusunda alternatif tedarikçiler değerlendirilerek sipariş atamaları gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tedarikçi Seçimi, Sipariş Miktarı Belirleme, Bulanık AHP, Bulanık TOPSIS, Bulanık Çok Amaçlı Doğrusal Programlama

PDF

___

Alyanak, G., ve Armaneri, O. (2009). An Integrated Supplier Selection and Order Allocation Approach in a Battery Company. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 19(4), 2-19.
Amid, A., Ghodsypour, S. H., ve O’Brien, C. (2006). Fuzzy multiobjective linear model for supplier selection in a supply chain. International Journal of Production Economics, 104(2), 394-407. doi: 10.1016/j.ijpe.2005.04.012.
Büyüközkan, G. ve Güleryüz, S. (2016). Lojistik firma web sitelerinin performanslarının çok kriterli değerlendirilmesi. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University. 31(4): 889-902. doi: 10.17341/gazimmfd.278444.
Boran, F. E., Genç, S., Kurt, M., ve Akay, D. (2009). A multi-criteria intuitionistic fuzzy group decision making for supplier selection with TOPSIS method. Expert Systems with Applications, 36(8), 11363-11368. doi:10.1016/j.eswa.2009.03.039.
Chai, J., Liu, J. N., ve Ngai, E. W. (2013). Application of decision-making techniques in supplier selection: A systematic review of literature. Expert Systems with Applications, 40(10), 3872-3885. doi:10.1016/j.eswa.2012.12.040.
Chen, C-T., Lin, C-T. ve Huang, S-F. (2006). A fuzzy approach for supplier evaluation and selection in supply chain management. International Journal of Production Economics, 102: 289–30. doi: 10.1016/j.ijpe.2005.03.009.
Chen, Y. J. (2011). Structured methodology for supplier selection and evaluation in a supply chain. Information Sciences, 181(9), 1651-1670. doi:10.1016/j.ins.2010.07.026
Fazlollahtabar, H., Mahdavi, I., Ashoori, M. T., Kaviani, S., ve Mahdavi-Amiri, N. (2011). A multi-objective decision-making process of supplier selection and order allocation for multi-period scheduling in an electronic market. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 52(9), 1039-1052. doi:10.1007/s00170-010-2800-6.
Ghodsypour, S.H. ve O’Brien, C. (1998). A decision support system for supplier selection using an integrated analytic hierarchy process and linear programming, International Journal of Production Economics. 56:199–212. doi: 10.1016/S0925-5273(97)00009-1.
Ho, W., Xu, X., ve Dey, P. K. (2010). Multi-criteria decision making approaches for supplier evaluation and selection: A literature review. European Journal of Operational Research, 202(1), 16-24. doi:10.1016/j.ejor.2009.05.009.
Jadidi., O., Hong, T.S., Firouzi, F., Yusuff, R.M. ve Zulkifli, N. (2008). TOPSIS and fuzzy multi-objective model integration for supplier selection problem. Journal of Achievements in Materials and Manufacturing Engineering. 31 (2), 762-769.
Jolai, F.,Yazdian, S.A., Shahanaghi, K.ve Khojasteh, M.A. (2011). Integrating fuzzy TOPSIS and multi-period goal programming for purchasing multiple products from multiple suppliers. Journal of Purchasing & Supply Management. 17: 42-53. doi: 10.1016/j.pursup.2010.06.004
Junior, F. R. L., Osiro, L., ve Carpinetti, L. C. R. (2014). A comparison between Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS methods to supplier selection. Applied Soft Computing, 21, 194-209. doi:10.1016/j.asoc.2014.03.014.
Kahraman, C. , Cebeci, U. ve Ruan, D. (2004). Multi-attribute comparison ofcatering service companies using fuzzy AHP: The case of Turkey. International Journal of Production Economics, 87(2): 171–184. doi:10.1016/S0925-5273(03)00099-9.
Kumar, M., Vrat, P., ve Shankar, R. (2006). A fuzzy programming approach for vendor selection problem in a supply chain. International Journal of Production Economics, 101(2), 273-285. doi:10.1016/j.ijpe.2005.01.005.
Kumar, A., Jain, V. ve Kumar, S. (2014). A Comprehensive Environment Friendly Approach for Supplier Selection. Omega, 42(1), 109-123. doi:10.1016/j.omega.2013.04.003.
Liang, T.F. (2006). Distribution planning decisions using interactive fuzzy multi-objective linear programming. Fuzzy Sets and Systems, 157: 1303-1316. doi: 10.1016/j.fss.2006.01.014.
Ng, W. L. (2008). An efficient and simple model for multiple criteria supplier selection problem. European Journal of Operational Research. 186: 1059–1067. doi: 10.1016/j.ejor.2007.01.018.
Shaw, K., Shankar, R., Yadav, S. S. ve Thakur, L. S. (2012). Supplier selection using fuzzy AHP and fuzzy multi-objective linear programming for developing low carbon supply chain. Expert Systems with Applications, 39: 8182–8192. doi:10.1016/j.eswa.2012.01.149.
Torabi, S.A. ve Hassini, E. (2008). An Interactive Possibilistic Programming Approach for Multiple Objective Supply Chain Master Planning. Fuzzy Sets and Systems.159: 193 – 214. doi: 10.1016/j.fss.2007.08.010.
Tiwari, R. N., Dharmar, S., ve Rao, J. R. (1987). Fuzzy Goal Programming - An Additive Model. Fuzzy Sets and Systems, 24(1), 27-34. doi:10.1016/0165-0114(87)90111-4.
Wang, J. W., Cheng, C. H., ve Huang, K. C. (2009). Fuzzy hierarchical TOPSIS for supplier selection. Applied Soft Computing, 9(1), 377-386. doi:10.1016/j.asoc.2008.04.014.
Wang, R.C. ve Liang, T. (2005). Applying possibilistic linear programming to aggregate production planning, Computer and Industrial Engineering, 98(3): 328-341. doi.org/10.1016/j.ijpe.2004.09.011.