KALKINMA KAVRAMININ TARİHSEL SÜRECİ VE ETİMOLOJİK ANALİZİ

Kalkınma, salt iktisadi büyümeyi temel alan meta merkezci bakış açısının ötesinde, normatif ve sosyal faktörleri de içine alan çok boyutlu bir süreçtir. Wolff (1759) ile Darwin (1859) arasında biyolojik evrim (evolution) olarak kullanılan kavram, pozitivist tarih anlayışı katkısıyla sosyal bilimlerde kullanılmaya başlanmıştır. 1945 sonrası ise ABD Başkanı Harry S. Truman’ın Dördüncü Nokta Programı politikasıyla küresel bir boyut kazanmıştır. Geleneksel ve Neoklasik iktisatçıların ortaya koyduğu sürekli büyüme modeline karşı, eleştirel teorisyenlerin 1970’lerde kalkınma kavramına getirdikleri yapıcı katkılarla, insan ve refah gibi kalkınmanın nitel yönleri de kavrama entegre edilmiştir. 1980’lerde ve 1990’larda; insani kalkınma, yoksulluk, gelir eşitsizliği, özgürlük, kapasite geliştirme gibi konseptleri de içine alarak zenginleşen kalkınma, birçok noktada büyüme, gelişme, sanayileşme gibi etimolojik benzerlik gösteren terimlerden de bu süreçte ayrışmıştır. Buradan hareketle mevcut çalışma, kalkınma kavramının tarihsel bir retrospektifini inceleyerek farklı teorik yaklaşımların, kavrama içerik yönünden nasıl bir katkı sağladığı mercek altına alınmıştır. Böylece hem klasik hem de yeni kalkınma modelleri incelenerek kalkınma kavramının süreç içerisinde yaşadığı etimolojik dönüşüme dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kalkınma, Az Gelişmişlik, Ekonomik Büyüme, İnsani Gelişme

PDF

___

Acemoglu, D., Simon, J., and James, A. R. (2012). “The Colonial Origins of Comparative Development: An Empirical Investigation: Reply.” The American Economic Review 102 (6): 3077–3110.
Allen, T., ve Alan, T., eds. (2000). Poverty and Development. Second Edition. Oxford, New York: Oxford University Press.
Burnside, C., ve David, D. (2000). “Aid, Policies, and Growth.” The American Economic Review 90 (4): 847–68.
Çakmak, H. K. (2003). “Kalkınma İktisadı Literatüründe Gelime Kavramının Evrimi.” Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 21 (2): 49–68.
Cavalcanti, J. G. (2007). “Development versus Enjoyment of Life: A Post-Development Critique of the Developmentalist Worldview.” Development in Practice 17 (1): 85–92. https://doi.org/10.1080/09614520601092253.
Çeti̇n, M. (2005). “Endojen Bölgesel Kalkınmaya Farklı Bir Bakış”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, no. 24 (January): 1–14.
Clarke, M. (2011). Development and Religion: Theology and Practice. Edward Elgar Publishing.
Constantino, R. (1985). Synthetic Culture and Development. Foundation for Nationalist Studies.
Cowen, M., ve Robert, W. S. (1996). Doctrines of Development. Taylor & Francis.
Curry, G. N. (2003). “Moving Beyond Postdevelopment: Facilitating Indigenous Alternatives for ‘Development.’” Economic Geography 79 (4): 405–23. https://doi.org/10.1111/j.1944-8287.2003.tb00221.x.
Dietz, J. L. (1980). “Dependency Theory: A Review Article.” Edited by Fernando Henrique Cardoso, Enzo Faletto, and Andre Gunder Frank. Journal of Economic Issues 14 (3): 751–58.
Escobar, A. (1992). “Reflections on ‘Development’: Grassroots Approaches and Alternative Politics in the Third World.” Futures 24 (5): 411–36. https://doi.org/10.1016/0016-3287(92)90014-7.
Feder, E. (1953). “Preliminary Report on the World Social Situation,.” American Journal of Agricultural Economics 35 (3): 453–55. https://doi.org/10.2307/1233680.
Frank, A. G. (1967). Capitalism and Underdevelopment in Latin America: Historical Studies of Chile and Brazil. Monthly Review Press.
Frank, A. G. (1978). Dependent Accumulation and Underdevelopment. Palgrave Macmillan UK. https://doi.org/10.1007/978-1-349-16014-3.
Franko, P. M. (2007). The Puzzle of Latin American Economic Development. Rowman & Littlefield.
Gustavo, E., Babones, J. S., ve Philipp, B. (2013). The Future of Development. Policy Press.
Kenny, S. ve Phil, C. (2016). Developing Communities for the Future 5ed. Cengage AU.
Kothari, R. (1989). Rethinking Development: In Search of Humane Alternatives. New Horizons Press.
Macekura, S. (2013). “The Point Four Program and U.S. International Development Policy.” Political Science Quarterly 128 (1): 127–60.
Mirakhor, A., ve Hossein, A. (2010). “The Evolution of the Western Concept of Development.” In Islam and the Path to Human and Economic Development, edited by Abbas Mirakhor and Hossein Askari, 1–25. New York: Palgrave Macmillan US. https://doi.org/10.1057/9780230110014_1.
Muller, J. Z. (1990). “Justus Möser and the Conservative Critique of Early Modern Capitalism.” Central European History 23 (2/3): 153–78.
Nandy, A. (1988). Science, Hegemony and Violence: A Requiem for Modernity. United Nations University.
Online Etymology Dictionary, Development, Erişim (Nisan, 2020). https://www.etymonline.com/search?q=development.
Oxford English Dictionarly, Development, (Nisan, 2020), https://www.oed.com/
Peet, R., ve Elaine, H. (2009). Theories of Development: Third Edition: Contentions, Arguments, Alternatives. Guilford Press. https://www.guilford.com/books/Theories-of-Development/Peet-Hartwick/9781462519576.
Pieterse, J. (2010). “Trends in Development Theory.” In Development Theory: Deconstructions/Reconstructions, 2nd ed., 1–18. London: SAGE Publications Ltd. https://doi.org/10.4135/9781446279083.
Pieterse, J. N. (2000). “After Post-Development.” Third World Quarterly 21 (2): 175–91. ———. 2010. Development Theory. SAGE.
Programme, United Nations Development. 1990. Human Development Report 1990. Human Development Report.
Rao, V. S. (2018). Adivasi Rights and Exclusion in India. Routledge.
Rawls, J. (2009). A Theory of Justice. Harvard University Press.
Sachs, W. (1992). The Development Dictionary: A Guide to Knowledge as Power. Zed Books.
Sant’Ana, M. (2008). “The Evolution of the Concept of Development: From Economic Growth to Human Development.” Democratic Governance and Theory of Collective Action, 3–35.
Sen, A. (1999). Development as Freedom. Oxford University Press. https://books.google.com.tr/books/about/Development_as_Freedom.html?id=NQs75PEa618C&redir_esc=y.
Streeten, P. (1994). “Human Development: Means and Ends.” The American Economic Review 84 (2): 232–37.
Szirmai, A. (2005). The Dynamics of Socio-Economic Development: An Introduction. Cambridge University Press: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511817342.
“The Cocoyoc Declaration.” (1975). International Organization 29 (3): 893–901.
Thorbecke, E. (2007). “The Evolution of the Development Doctrine, 1950–2005.” In Advancing Development, 3–36. Studies in Development Economics and Policy. Palgrave Macmillan, London. https://doi.org/10.1057/9780230801462_1.
Türk Dil Kurumu, "Kalkınmak" (Nisan, 2020), https://sozluk.gov.tr/
Uğur, M. S. (2017). “Amartya Sen’s Capability Approach and A Human Centred Development View.” Sosyoekonomi 25 (31): 91–108. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.288625.
Üstün, S. (1997). “Turkey And The Marshall Plan: Strive For Aid.” The Turkish Yearbook 27 (27): 31–52.
Yavilioğlu, C. (2002). “Kalkınmanın Anlambilimsel Tarihi ve Kavramsal Kökenleri.” Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 3 (1): 59–77.