VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE BİR ÜNİVERSİTEDE LİSANS BÖLÜMLERİNİN ETKİNLİK ANALİZİ

Veri Zarflama Analizi (VZA) (Data Envelopment Analysis-DEA) doğrusal programlama tabanlı parametrik olmayan yöntem olarak benzer girdileri kullanarak benzer çıktıları üretmeye çalışıp aynı zamanda çok sayıda birimin etkinliğini ölçmeye çalışır. Bu çalışmada; bir üniversitenin, İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi bünyesinde yer alan 16 bölümün 2016 yılı verileri baz alınarak performansları analiz edilmiştir. Çalışmada, parametrik olmayan yöntemlerden biri olan VZA kullanılmıştır. Uygulama kısmında, Charnes, Cooper ve Rhodes (1978)’un geliştirdikleri girdi yönlü CCR modeli; Banker, Charnes ve Cooper (1984)’ın geliştirdikleri çıktı yönlü BCC modeli kullanılmıştır. Fakülte bünyesinde yer alan bölümlere ilişkin veriler, kurumsal veri tabanından elde edilmiştir. Analizde yer alan girdi değişkenleri olarak bölümlere giren öğrenci sayısı, öğretim üyesi sayısı ve bölüm taban puanı; çıktı değişkenleri olarak ise mezuniyet oranı ile mezuniyet not ortalaması baz alınmıştır. CCR modeline göre 8 bölüm etkin çıkarken; BCC modeline göre 12 bölüm etkin çıkmıştır. Analiz sonunda elde edilen bulgulara göre etkin olmayan bölümlerin, referans kümesinde yer alan bölümler belirtilmiştir. Yapılan bu çalışma yardımıyla uygulama alanı olan birimlerin daha etkin hale getirilmesinin iyileştirme yolları gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Etkinlik, Performans Ölçümü, Üniversite, Veri Zarflama Analizi

PDF

___

Arcelus, F. J. ve Coleman, D. F. (1997), An Efficiency Review of University Departments. International Journal of Systems Science, Vol.28, No.7, s. 721-729. Atan, M. (2003). Türkiye Bankacılık Sektöründe Veri Zarflama Analizi ile Bilançoya Dayalı Mali Etkinlik ve Verimlilik Analizi. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, C:14, S:48, s. 71-86. Babacan, A., Kartal, M. ve Bircan, H. (2007), Cumhuriyet Üniversitesi’nin Etkinliğinin Kamu Üniversiteleri ile Karşılaştırılması: Bir VZA Tekniği Uygulaması. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C:8, S:2, s. 97-114. Banker, R. D., Cooper, W. W., Seiford, L. M. & Zhu, J. (2011), Returns to Scale in DEA. Cooper, W.W., Seiford, L.M. & Zhu, J. (Ed.), Handbook of Data Envelopment Analysis (2. Baskı) içinde (s.41-70). New York: Springer. Banker, R. D., Charnes, A. & Cooper, W. W. (1984), Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis. Management Size, Vol.30, No.9, s. 1078-1092. Baysal, M. E., Alçılar, B., Çerçioğlu, H. & Toklu, B. (2005), Türkiye’deki Devlet Üniversitelerinin 2004 Yılı Performanslarının, Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Belirlenip Buna Göre 2005 Yılı Bütçe Tahsislerinin Yapılması. SAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, C:9, S:1, s. 67-73. Beasley, J. (1995), Determining Teaching and Research Efficiencies. Journal of the Operational Research Society, Vol.46, No.4, s. 441-452. Charnes, A., Cooper, W. W., Lewin, A. Y. & Seiford, L. M. (1994), Data Envelopment Analysis Theory, Methodology, and Applications. New York: Springer. Charnes, A., Cooper, W.W. & Rhodes, E. (1978), Measuring The Efficiency of Decision Making Units. European Journal of Operational Research, Vol.2, s. 429-444. Cooper, W.W., Seiford, L. M. & Tone, K. (2007), Data Development Analysis A Comprehensive Text With Models, Applications, References and DEA Solver Software (2. Baskı). New York: Springer. Cooper, W.W., Seiford, L. M. & Tone, K. (2006), Introduction to Data Development Analysis and Its Uses With DEA-Solver Software and References. New York: Springer. Demir, E. (2014). A Comparison of Classical and Fuzzy Data Envelopment Analyses in Measuring and Evaluating School Activities. Turkish Journal of Fuzzy Systems, Vol.5, No.1, s. 37-58. Despotis, D. K. & Smirlis, Y. G. (2002), Data Envelopment Analysis with Imprecise Data. European Journal of Operational Research, Vol.140, 24-36. Dinçer, S. E. (2011). Stratejik Planlama ve Veri Zarflama Analizinde Etkinlik Ölçümü. İstanbul: Der Yayınları. Erpolat, S. & Cinemre, N. (2011), Notebook Seçiminde Hibrit Bir Yaklaşım: Analitik Hiyerarşi Yöntemine Dayalı Veri Zarflama Analizi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, C:40, S:2, s. 207-225. Ertuğrul, İ. & Işık, A. T. (2008), İşletmelerin VZA ile Malî Tablolarına Dayalı Etkinlik Ölçümü: Metal Ana Sanayiinde Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, C:10, S:1, s. 201-217. Farrell, M. J. (1957), The Measurement Of Productive Efficiency. Journal Of The Royal Statistical Society, Vol.120, No.3, s. 253-290. Flegg, T., Allen, D. O., Field, K. ve Thurlow, T. W. (2004), Measuring the Efficiency of British Universities: A Multi-period Data Envelopment Analysis. Education Economics, Vol.12, No.3, s. 231-249. Johnes, J. ve Johnes, G. (1995), Research Funding and Performance in UK University Departments of Economics: A Frontier Analysis. Economics of Education Review, Vol.174, s. 301-314. Kao, C. & Hung, H. T. (2008), Efficiency Analysis of University Departments: An Empirical Study. Omega, Vol.36, s. 653-664. Karahan, A. & Özgür, E. (2011), Hastanelerde Performans Yönetim Sistemi ve Veri Zarflama Analizi. Ankara: Nobel Yayınları. Kempkes, G. & Pohl, C. (2010), The Efficiency of German Universities Some Evidence From Nonparametric and Parametric Methods. Applied Economics, Vol.42, No.16, s. 2063-2074. Kutlar, A. & Kartal, M. (2004), Cumhuriyet Üniversitesinin Verimlilik Analizi: Fakülteler Düzeyinde Veri Zarflama Yöntemiyle Bir Uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C:8, S:2, s. 49-79. Ludeman, K. (2000), How To Conduct Self Directed 360. Training and Development, Vol.54, No.7, s. 44-47. Madden, G. ve Savage, S. (1997), Measuring Public Sector Efficiency: A Study of Economics Departments at Australian Universities, Education Economics, Vol.5, s. 153-168. Mugera, A. W. (2013), Measuring Technical Efficieny of Dairy Farms With Imprecise Data: A Fuzzy Data Envelopment Analysis. The Australian Journal Of Agricultural and Resource Economics, Vol. 57, s. 501-519. Ozcan, Y. A. (2008), Health Care Benchmarking and Performance Evaluation An Assessment Using Data Envelopment Analysis (DEA). New York: Springer. Özbek, M. E., De La Garza, J. & Triantis, K. (2009), Data Envelopment Analysis as a Decision – Making Tool For Transportation Professionals. Journal of Transportation Engineering, Kasım, s. 822 – 831. Özden, Ü. H. (2008), Veri zarflama Analizi (VZA) ile Türkiye’deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, C:37, S:2, 167-185. Ray, S. C. (2004), Data Envelopment Analysis, Theory and Techniques for Economics and Operations Research. Cambridge: Cambridge University Press. Thanassoulis, E. (2001), Introduction to the Theory and Application of Data Envelopment Analysis, A Foundation Text with Integrated Software. New York: Springer. Ulucan, A. (2002), IS0500 Şirketlerinin Etkinliklerinin Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Farklı Girdi Çıktı Bileşenleri ve Ölçeğe Göre Getiri Yaklaşımları ile Değerlendirmeler. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C:57, S:2, s. 185-202. Warning, S. (2004), Performance Differences in German Higher Education: Empirical Analysis of Strategic Groups, Centre for European Economics Research, Vol.24, s. 393-408. Wen, M. (2015), Uncertain Data Envelopment Analysis. Heidelberg: Springer. Yıldırım, B. F. & Önder, E. (2015). İşletmeciler, Mühendisler ve Yöneticiler için Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (2. Baskı). Bursa: Dora Yayıncılık. Zhu, J. (2009), Quantitative Models for Performance Evaluation and Benchmarking Data Envelopment Analysis with Spreadsheets, New York: Springer. Zhu, J. & Cook, W. D. (2007), Modeling Data Irregularities and Structural Complexities in Data Envelopment Analysis. New York: Springer.