Kül Tegin Yazıtında Geçen Fiillerin Tıva Türkçesindeki Durumu -Ses Bilgisi Bakımından-

Çalışma özelimizde Kül Tegin yazıtında geçen fiillerin bugün Güney Sibirya grubu Türk lehçelerinden olan Tıva Türkçesindeki durumuna bakılacaktır.Çalışma yöntemimiz, öncelikle Kül Tegin yazıtındaki fiil kadrosunun çıkarılması, açık künyesi verilmiş Tıva Türkçesi sözlüklerinde taranması ve eldeki bu sözlüklerle sağlamasının yapılmasıdır.Eski Türkçede biti-“yazı yaz-, hakket-” Tıva Türkçesinde biji- gibi aynı anlamla kullanılmaktadır. Bunun gibi veriler çalışma sonucunda ortaya çıkarılmıştır. Eski Türkçede sakın- fiili düşün- demektir. Fakat Tıva Türkçesinde bu fiil bugün daha farklı bir başka fiil ile sağlanır. Çalışmamızda bunlara yer vermedik. Bazı fiiller çeşitli ses değişimlerine uğramıştır. Bu denkliği çalışmamızda “Çalişma hakkinda notlar” kısmında verdik.Kül Tegin yazıtında geçen 156 fiil bu çalışmada incelenmiştir. Ortaya çıkan sonuç Tıva Türkçesi ile Eski Türkçe arasında fiil işletiminin ne kadar korunduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Orkun Yazıtları, Tıva Türkçesi, Kül Tegin Yazıtı, Eski Türkçe, Türk Kağanlığı

PDF

___

Arıkoğlu, E.; Kuular, K. (2003) Tuva Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
Aydın, Erhan; (2017). Orhon Yazıtları (Köl Tigin, Bilge Kağan, Tonyukuk, Ongi, Küli Çor), Bilge Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
Dinar, T.; (2010). Kül Tigin Abidesi ve Kutadgu Bilig’deki Ortak Fiillerin Tamlayıcı İlişkisi Açısından İncelenmesi, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/3
Gençer, Z.; (2016). Japonca ve Türkçede Görünüş (Aspekt), Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Ölmez, M.; (2007). Tuvacanın Sözvarlığı Eski Türkçe ve Moğolca Denklikleriyle: Wiesbaden
Şirin User, H.; (2010). Köktürk ve Ötüken Uygur Kağanlığı Yazıtları Söz Varlığı İncelemesi, Konya: Kömen Yayınları, 2. Baskı