17. YÜZYILDA YAZILAN BİR SİYASET-NAME: HİLYETÜ’L-MÜLÛK

Türk dili ve kültürü açısından kıymetli bir hazine olduğunu düşündüğümüz Hilyetü’l-Mülûk, Türk yazı dilinin 17. yüzyıldaki tarihî gelişimini daha sağlıklı bir şekilde ortaya koyabilmek amacıyla üzerinde çalışmaya değer bulduğumuz Osmanlı Türkçesinin nesir türünde yazılmış eserlerinden biridir. Eser İranlı yazar Seyyid Ali Hamedanî tarafından telif edilen Zahiretü'l-Mülûk adlı eserin Muhammed bin Hüseyin adlı bir mütercim tarafından Sultan İbrahim adına Hilyetü’l-Mülûk adıyla yapılan 07 Kasım 1642 tarihli bir tercümesidir. Eserin yegâne nüshası bugün Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinin Hazine bölümünde 360 numarada kayıtlıdır. Nesih türünde 19 satır olarak yazılmış olan eser ve 201 varaktan meydana gelmiştir. 18 varakta derkenarlar yoğun bir şekilde kullanılmıştır. Metin harekesizdir; fakat genellikle ayetler ve okunmasında sıkıntı bulunan sözcüklerin ayırt edilmesi maksadıyla harekeli kullanımlar da mevcuttur. Eser, ikisi mütercime ait olmak üzere 12 bölümden meydana gelmektedir. Bu çalışmada tarafımızca doktora çalışmamız olan eser ana hatlarıyla tanıtılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Hilyetü’l-Mülûk, Siyaset-name, Zahiretü'l-Mülûk

PDF

___

DUMAN, Musa (2004); “Eski Anadolu Türkçesi Dönemine Ait Bazı Metinlerdeki Dil Uyumuna Aykırı Örnekler Üzerine”, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri, c. 1, ss. 793-804.GÖLPINARLI, Abdulbaki (1948); Fuzuli Divanı: Ön söz, Gazeller, Terkipler, Kıt’alar, Rubâîler, Lûgatçe, İndeks, Fihrist, İstanbul, İnkılap Kitabevi, 1948. CXXVII,432s. (2.bs. İstanbul: İnkilâp Kitabevi, 1961. CXXVIII, 234s.; 3.bs. İstanbul: İnkilâp Kitabevi, 1985. CXXVIII)KARABEY, Turgut ve Mehmet ATALAY (2000), Ahmet Cevdet Paşa, Belagat-ı Osmaniyye, Ankara.KARTALLIOĞLU, Yavuz (2011); Klasik Osmanlı Türkçesinde Eklerin Ses Düzeni (16, 17 ve 18. Yüzyıllar), TDK Yay., Ankara.LEVEND, Agâh Sırrı (1963); “Siyaset-nameler”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten 10, Ankara, ss. 167-194.TAHİR, Bursalı Mehmet (1975); Çev. İsmail Özen, Osmanlı Müellifleri, 2. Cilt, Meral Yayınevi, İstanbul.UĞUR, Ahmet (2001); Osmanlı Siyaset-nameleri, MEB Yay., İstanbul, s.4. https://islamansiklopedisi.org.tr/hemedani-emir-i-kebir (E.T. 10.03.2019)http://yazmalar.gov.tr/eser/hilyetul-mulûk/102179 (E.T. 10.03.2019)