SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ KÜRESEL VATANDAŞLIK EĞİTİMİNE YÖNELİK ALGILARI

Bu çalışma, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık eğitimine yönelik algılarını ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma metodu kullanılarak yürütülen çalışma, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi'nde eğitimine devam etmekte olan 5 kız, 5 erkek olmak üzere toplamda 10 Sosyal Bilgiler öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örneklem seçimi kullanılmıştır. Verilerin toplanması için yarı yapılandırılmış görüşme formu geliştirilmiş, elde edilen verilerin analiz edilmesinde de betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler, sistematik olarak kodlanarak kategoriler belirlenmiş ve okuyucu için anlamlı hale getirilmiştir. Elde edilen görüşme metinleri sistematik olarak kodlandıktan sonra, katılımcılardan alınan görüşler arasındaki farklılıkları ve benzerlikleri belirlemek amacıyla görüşme metinleri arasında karşılaştırmalar yapılmıştır. Araştırmanın sonunda öğretmen adaylarının birçoğunun küresel vatandaşlık algılarının yeterince gelişmemiş olduğu görülmüştür. Ayrıca öğretmen adaylarının birçoğunun da küresel vatandaşlık algılarını ifade ederken vatandaşlık ders kitaplarında yer alan klişe ifadelerle sınırlı kaldıkları tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık kavramı üzerinde en fazla yoğunlaştığı kavramlar ise hak, sorumluluk, görev bilinci, saygı, evrensel ve kültürel değerler olmuştur. Araştırma sonunda küresel vatandaşlık eğitimiyle ilgili olarak ilkokuldan itibaren eğitim programlarında küresel konulara yer verilmesi, öğretmenlerin ve öğrencilerin dünyadaki gelişmeleri, alanlarıyla ilgili yayınları takip edebilmeleri ve teknolojik materyalleri kullanabilmeleri için onlara gerekli olan finansmanın sağlanması gibi çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

PROSPECTIVE SOCIAL STUDIES TEACHERS' PERCEPTIONS OF GLOBAL CITIZENSHIP EDUCATION

This study seeks to uncover prospective Social Studies teachers' perceptions of global citizenship education, and was conducted through qualitative research methodology with a total of 10 Social Studies teacher candidates - five female and five male - studying at Ondokuz Mayıs University in Samsun, Turkey. Targeted sampling was used in the selection of the participants, semi-structured interview forms were designed for data collection, and the descriptive analysis method was chosen for data analysis. The raw data obtained from the interviews were categorized through systematic coding and thus rendered meaningful for the reader. After each interview text was systematically coded, all texts were compared to detect similarities and differences in the participants' opinions. The study findings suggest that many prospective teachers' perceptions of global citizenship education are not sufficiently developed. Besides, most of them confine themselves to the clichés in the citizenship coursebooks when expressing their global citizenship perceptions. The prospective teachers mostly focus on the concepts of the rights, responsibilities, duty consciousness, respect, and universal and cultural values. The study concludes with various suggestions by the researcher such as global issues being integrated within the curricula right from the primary school, and funding being made available to teachers and students so that they can keep up with the developments in the world, follow relevant publications, and use technological materials.

PDF

___

Akçay, R. C. (2013). "Küreselleşme, Eğitimsel Yoksunluk ve Yetişkin Eğitimi." Milli Eğitim, s. 159.
Altunay, E. ve Yalçınkaya, M. (2011). "Öğretmen Adaylarının Bilgi Toplumunda Değerlere İlişkin Görüşlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi." Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 5-28.
Amin, A. ve Thrift, N. (1995). Globalization, İnstitutions, and Regional Development in Europe. European Science Foundation Series. UK: Oxford University Press.
Balay, R. (2004). "Küreselleşme, Bilgi Toplumu ve Eğitim." Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82.
Balkar, B. ve Özgan, H. (2010). "Küreselleşmenin İlköğretim Kademesindeki Eğitim Sürecine Etkilerine İlişkin Öğretmen Görüşleri." Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 1-22.
Banks, J. A. (2001). "Citizenship Education and Diversity: Implications for Teacher Education." Journal of Teacher Education, 52(5), 4-16.
Bayar, F. (2008). "Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye." Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, 32, 25-34.
Case, R. ve Walter, W. (1997). Preparing Teachers to Teach Global Perspectives A Handbook For Teacher Educators. İçinde M. M. Merryfield, E. Jarchow, S. Pickert (Ed.), Building Faculty Commitment for Global Education. California: Corwin Presss.
Çalık, T. ve Sezgin, F. (2005). "Küreselleşme, Bilgi Toplumu ve Eğitim." Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 55-66.
Çelik, M. Y. (2012). "Boyutları ve Farklı Algılarıyla Küreselleşme." Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32 (2), 57-74.
Davies, L., Harper, C. ve Yamashita, H. (2005). Global Citizenship: The Needs of Teachers and Learners. http://www.birmingham.ac.uk/documents/college-social-sciences/education/cier/global-citizenship- report.pdf adresinden elde edildi.
Davies, I., Gregory, I. ve Shirly, C. R. (1999). Good Citizenship and Educational Provision. London: Falmer Press.
Evans, M. (2006). "Educating for Citizenship: What Teachers Say and What Teacher Do." Canadian Journal of Education, 29(2), 410-435.
Ferreira, R. (2011). Development of An Instrument To Measure High School Students' Global Awareness and Attitudes: Looking Through The Lens of Social Sciences. Yayımlanmamış doktora tezi, Florida International University, USA.
Gelekçi, C. (2005). "Türk Aydınının Küreselleşme Sürecine Bakışı." Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 2, 91-112.
Genç, S. Z. ve Eryaman, M. Y. (2008). "Değişen Değerler ve Yeni Eğitim Paradigması." Sosyal Bilimler Dergisi. http://www.aku.edu.tr/aku/DosyaYonetimi/SOSYALBILENS/makale/c9s1m6.pdf adresinden elde edildi.
Goss, P. R. (1997). Norms and Values for A Public Administration Ethics. Yayımlanmamış doktora tezi, University of Colorado at Denver, USA.
Güler, N. (2013). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
Güven, İ. (1999). "Küreselleşme ve Eğitim Dizgesine Yansımaları." Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 32(1), 145-159.
Hahn, C. L. (1999). "Citizenship Education: An Empirical Study of Policy, Practices and Outcomes." Oxford Review of Education, 25 (1-2), 231-250.
Howe, E. R. (2012). "Alternatives to A Master's Degree As The New Gold Standard in Teaching: A Narrative İnquiry of Global Citizenship Teacher Education in Japan and Canada." Journal of Education for Teaching: International Research and Pedagogy, 39(1), 60-73.
Hytten, K. ve Bettez, S. C. (2008). "Teaching Globalization İssues to Education Students: What's The Point?." Equity & Excellence in Education, 41(2), 168-181.
Kan, Ç. (2009a). "Sosyal Bilgiler Eğitiminde Küresel Vatandaşlık." Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 25-30.
Kan, Ç. (2009b). "Değişen Değerler ve Küresel Vatandaşlık Eğitimi." Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(3), 895-904.
Karaman, K. (2010). "Küreselleşme ve Eğitim." Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 2(3), 131-144.
Kaya, B. ve Kaya, A. (2012). "Teknoloji Çağında Öğretmen Adaylarının Küresel Vatandaşlık Algıları." Sakarya University Journal of Education, 2(3), 81-95.
McLuhan, M. (2001). Global Köy, 21. Yüzyılda Yeryüzü Yaşamında ve Medyada Meydana Gelecek Dönüşümler. Çev., B. Ö. Düzgören. İstanbul: Scala Yayınları.
MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6-7. Sınıflar Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: MEB Yayınları.
Mentiş Taş, A. (2004). "Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Eğitimi Program Standartlarının Belirlenmesi." Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 28-54.
Merriam, S. B. (2009). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Çev., S.Turan. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Merryfield, M., M. (1997). Preparing Teachers to Teach Global Perspectives A Handbook For Teacher Educators. İçinde M. M. Merryfield, E. Jarchow, S. Pickert (Ed.), A Framework for Teacher Education in Global Perspectives. California: Corwin Presss.
Miller, G. (2013). "Education for Citizenship: Community Engagement Between The Global South and The Global North." Journal of Geography in Higher Education, 37(1), 44-58.
Mundy, K. ve Manion, C. (2008). "Global Education in Canadian Elementary Schools: An Exploratory Study." Canadian Journal of Education, 31(4), 941-974.
Oktay, A. ve Esmer, E. A. (2008, Mart). Öğretmenin Değişen Rolleri ve Değerler. Eğitim Bilimleri Bakış Açısıyla Türkiye Cumhuriyeti'nde Eğitimin Çağdaş Değerlerle İrdelenmesi Çalıştayı. Ankara: Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
Özgan, H. ve Sabancı, C. (2009, Ekim). Farkındalık Eğitimi ve Küresel Kimlik. Sözel bildiri, İnternational Congress on İntercultural Dialague and Education, Bursa.
Özkan, R. (2010). "Türk Eğitim Sisteminde Himayeci Değerler: İlköğretim Ders Kitapları Örneği." Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1124-1141.
Özkan, T. (2006). İlköğretim Öğretmenlerinin Küresel Eğitime Yönelik Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Özmen, C. (2011). "Sosyal Bilgiler Eğitiminde Vatandaşlık Aktarımı Yaklaşımına İlişkin Öğretmen Görüşleri." Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 435-455.
Öztürk, C. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretimi. İçinde C.Öztürk (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretim Programı. Ankara: Pegem Akademi.
Özyurt, C. (2009, Mayıs). Küresel Vatandaşlığın Gelişimi, İmkânı Ve Küresel Değerler Eğitimi. Sözel bildiri, I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu, Uşak.
Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma Ve Değerlendirme Yöntemleri. Çev.,M. Bütün ve S. B. Demir. Ankara: Pegem Akademi.
Polat, S. (2009, Ekim). İlköğretim Programlarından Hareketle Çok Kültürlü Eğitime Dayalı Sınıf Yönetimi. İnternational Congress on İntercultural Dialague and Education, Bursa.
Rapoport, A. (2009). "A Forgotten Concept: Global Citizenship Education and State Social Studies Standards." Journal of Social Studies Research, 33(1), 91- 112.
Robertson, R. (1999). Küreselleşme, Toplum Kuramı ve Küresel Kültür. Çev., Ü. H.Yolsal. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Safran, M. (2011). Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi. İçinde B. Tay ve A. Öcal (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimine Bakış. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Sağlam, H. İ. (2012). "İlköğretim Öğretmenlerinin Etkili Vatandaşlık Yeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi." Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3(2), 71-85.
Scott, P. (2002). "Küreselleşme ve Üniversite: 21. Yüzyılın Önündeki Meydan Okumalar." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2(1), 191-208.
Stromquist, N. ve Monkman, K. (2000). Globalization and Education. Newyork: Rowman and Litteefield Publisher.
Su, F., Bullivant, A. ve Holt, V. (2013). Education Studies: An İssue Based Approach. İçinde W. Curtis, S. Ward, J. Sharp, L. Hankin (Ed.), Global Citizenship Education. London: Sage Publications.
Şahin, M. (2012). "Eğitimi ve Okulu Etkileyen Bazı Sosyal Değişimlerin Kavramsal Çözümlemesi." Millî Eğitim, 194.
Şişman, M., Güleş, H. ve Dönmez, A. (2010). "Demokratik Bir Okul Kültürü İçin Yeterlilikler Çerçevesi." Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 167-182.
Toku, N. (2009). Küreselleşme ve AB Sürecinde Türk Milli Eğitim Sistemi. Uluslararası Eğitim Felsefesi Kongresi. Ankara: Gözde Matbaacılık.
Tormey, R. ve Gleeson, J. (2012). "The Gendering of Global Citizenship: Findings From A Large-Scale Quantitative Study on Global Citizenship Education Experiences." Gender and Education, 24(6), 627- 645.
Yeşil, R. (2002). Okulda ve Ailede İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yetim, N. (2004). "Küresel Üre m Yapılanmasına Kültürel Yanıtlar: Ulusal-Yerel?." Doğu-Batı, 18.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.