MEKÂNSAL DÜŞÜNME BECERİSİ TESTİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Bu araştırmada öğretmen adaylarının mekânsal düşünme becerisini tespit etmeye yönelik bir test geliştirmek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Coğrafya Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ve Coğrafya Bölümlerinde öğrenim gören 442 öğretmen adayı oluşturmuştur. Test geliştirme aşamalarının izlendiği süreçte sırasıyla; testin amacını belirleme, testin ölçeceği özellikleri saptama, test maddeleri oluşturma, maddeleri gözden geçirme taslak form hazırlama ve pilot uygulama yapma, nihai testi oluşturma ve istatistiksel analizler gerçekleştirilmiştir. İstatistiksel analiz sonuçlarına göre testin ortalama güçlük katsayısı 0,51; ortalama ayırt edicilik katsayısı ise 0,38’dir. Testin ortalama güçlükte ve ayırt edici bir özelliğe sahip olduğu belirlenmiştir. Üst ve alt grup madde analizi sonuçları testte yer alan her bir maddenin anlamlı derecede ayırt edici olduğunu göstermiştir. Hesaplanan çift tutarlılık katsayısı sınıflama ve sıralama geçerliliğinin sağlandığını işaret etmiştir. Test tekrar-test yöntemi uygulanarak elde edilen sonuçlar testtin kararlı bir yapıya sahip olduğunu göstermiştir. Testin güvenirliğini belirlemek için hesaplanan KR-20 katsayısı 0,71’dir. Testin nihai formu 23 maddeden oluşmaktadır. Elde edilen bu sonuçlar, testin coğrafya ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının mekânsal düşünme becerisini ölçmek için geçerli ve güvenilir olduğunu gösteren kanıtlar sunmuştur. Gelecekte yapılacak çalışmalarda farklı örneklemler üzerinde testin geçerliliği ve güvenirliği araştırılabilir.

DEVELOPING A SPATIAL THINKING ABILITY TEST

This study aimed to develop a test to explore preservice teachers’ spatial thinking ability. The sample consisted of 442 preservice teachers studying at the departments of geography teaching, social studies teaching, and geography. The following steps were followed during the test development; defining the purpose of the test, identifying properties that the test measures, formulating test items, reviewing items preparing the draft form and piloting, and designing the final test and conducting statistical analyses. According to the results of statistical analysis, the mean difficulty index of the test is 0.51 and the mean discrimination index is 0.38. The test was found to have moderate difficulty and discrimination. The results of the item analysis based on the upper and lower groups showed that each item in the test is significantly discriminant. The computed double-consistency index showed that the test has classification-sorting validity. The results obtained through the test-retest reliability method showed that the test has a consistent construct. The Kuder-Richardson 20 coefficient (KR-20) calculated to determine the reliability of the test is 0.71. The final version of the test consists of 23 items. These results provided evidence that the test is a valid and reliable test to measure preservice geography and social teachers' spatial thinking ability. The validity and reliability of the test can be investigated with different samples in future studies

PDF

___

Acar, T. (2014). Ölçek geliştirmede geçerlik kanıtları: çapraz geçerlik, sınıflama ve sıralama geçerliği uygulaması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 1-11. doi: 10.12738/estp.2014.3.2107
Aladağ, C. & Buldur, A. D. (2016). Coğrafya öğretmen adaylarının alan ve meslek bilgisi derslerine dair görüşleri. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(25), 70-86.
Atayeter, Y., Yayla, O., Tozkoparan, U. & Sakar, T. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının mekânsal düşünme becerilerinin incelenmesi (Burdur ili örneği). In Şahin, H. (Ed.). Multidisipliner Çalışmalar 4 (Eğitim Bilimleri) (pp. 29-45). Institut za Geografıju.
Baloğlu-Uğurlu, N. & Aladağ, E. (2015). Mekânsal düşünmenin Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programındaki yeri ve öğretmenlerin bu beceri hakkındaki görüşleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 35, 22-42.
Bednarz, R. S. & Lee, J. (2011). The components of spatial thinking: empirical evidence. Procedia Social and Behavioral Sciences, 21, 103-107. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.07.048
Bednarz R. & Lee, J. (2019). What improves spatial thinking? Evidence from the spatial thinking abilities test. International Research in Geographical and Environmental Education, 28(4),262-280. https://doi.org/10. 1080/10382046.2019.1626124
Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. Baskı). Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (15. Baskı). Pegem Yayınları.
Charcharos, C., Kokla, M., & Tomai, E. (2015). Assessing spatial thinking ability in geospatial thinking: Educating the future spatial citizens. In M. Kavouras & S. Sotiriou (Eds.), Proceedings of the GEOTHINK International Closing Conference (pp. 151-166). Pallini, Greece.
Collins, L. (2018). The impact of paper versus digital map technology on students’ spatial thinking skill acquisition. Journal of Geography, 117(4), 137-152. https://doi.org/10.1080/00221341.2017.1374990
Crews, J. W. (2008). Impacts of a teacher geospatial technologies professional development project on student spatial literacy skills and interests in science and technology in grade 5-12 classroom across Montana [PhD Dissertation]. University of Montana.
Duarte, R. G. (2016). School cartography and spatial thinking of Brazilian students at the end of junior high school. Boletim Paulista de Geografia, 99, 185-199.
Firdiansyah, D. R. (2012). Analysis of spatial thinking tests in geographical space etkisi [Master’s thesis]. The Wageningen University.
Flynn, K. C. (2018). Improving spatial thinking through experiential-based learning across international higher education setting. International Journal of Geospatial and Environmental Research, 5(3), 1-16.
Fraenkel, J.R., Wallen, N.E., & Hyun, H.H. (2012). How to design and evaluate research in education (8. Edition). McGraw-Hill.
Gersmehl, P. J., & Gersmehl, C. A. (2007). Spatial thinking by young children: neurologic evidence for early development and “educability”. Journal of Geography, 106(5), 181-191. https://doi.org/10.1080/0022 1340701809108
Gilmartin, P. P., & Patton, J. C. (1984). Comparing the sexes on spatial abilities: Map-use skills. Annals of the Association of American Geographers, 74(4), 605-619.
Gold, A. U., Pendergast, P. M., Ormand, C. J., Budd, D. A., & Mueller, K. J. (2018). Improving spatial thinking skills among undergraduate geology students through short online training exercises. International Journal of Science Education, 40(18), 2205-2225. https://doi.org/10.1080/09500693.2018.1525621
Goldstein, D., Haldane, D., & Mitchell, C. (1990). Sex differences in visual-spatial ability: the role of performance factors. Memory & Cognition, 18(5), 546-550.
Golledge, R. G. (1993). Geographical perspectives on spatial cognition, In T. Gaşrling and R. G.Golledge (Eds.), Behavior and environment: psychological and geographical approaches (pp.16-46). Elsevier Science.
Golledge, R.G. (2002). You don’t have to have sight to have vision. In Gould, P. and Pitts, F.R., (Eds.), Geographical voices: fourteen auto biographical essays, (pp.124-148). Syracuse University Press.
Gömleksiz, M. & Erkan, S. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (2. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
Güler, N. (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (4. Baskı). Pegem A Yayıncılık.
Güneş, G. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının coğrafya konularında harita ve harita sembollerini kullanabilme becerileri [Yüksek Lisans Tezi]. Ahi Evran Üniversitesi.
Huynh, N. T. & Sharpe, B. (2013). An assessment ınstrument to measure geospatial-thinking expertise. Journal of Geography, 112(1), 3-17. https://doi.org/10.1080/00221341.2012.682227
Indhawati, M. (2015). Comparison of spatial thinking levels between GIS and non-GIS students in understanding [Master’s thesis]. Wagenigen University.
Ishikawa, T. (2013). Geospatial thinking and spatial ability: An empirical examination of knowledge and reasoning in geographical science. The Professional Geographer, 65(4),636-646. https://doi.org/10. 1080/00330124.2012.724350
Ishikawa, T. (2016). Spatial thinking in geographic information science: Students’ geospatial conceptions, mapbased reasoning, and spatial visualization ability. Annals of the American Association of Geographers, 106(1), 76-95. https://doi.org/10.1080/00045608.2015.1064342
Janelle, D. G. & M. F. Goodchild. (2009). Location across disciplines: Reflection on the CSISS experience. In. J. Scholten, N. Van Manen, and R. V. D. Velde (Eds). Geospatial Technology and the Role of Location in Science, H), (pp. 15-29). Springer.
Jo, I. (2007). Aspects of spatıal thınkıng ın geography textbook questıons. [Master’s thesis]. Texas A&M University.
Jo, I., & Bednarz, S. W. (2014a). Developing pre-service teachers’ pedagogical content knowledge for teaching spatial thinking through geography. Journal of Geography in Higher Education, 38(2), 301-313. https://doi.org/10.1080/03098265.2014.911828
Jo, I., & Bednarz, S. W. (2014b). Dispositions toward teaching spatial thinking through geography: Conceptualization and an exemplar assessment. Journal of Geography, 113(5), 198-207. https://doi.org/10.1080/00221341.2014.881409
Jo, I., Hong, J. E., & Verma, K. (2016). Facilitating spatial thinking in world geography using Web-based GIS. Journal of Geography in Higher Education, 40(3), 442-459. https://doi.org/10.1080/03098265.2016. 1150439
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler (26. Baskı). Nobel Yayınevi.
Kim, M. & Bednarz, R. (2013). Development of critical spatial thinking through GIS learning. Journal of Geography in Higher Education, 37(3), 350-366.
Lee, J. (2005). The effect of GIS learning on spatial ability, [PhD dissertation], Texas A &M University, College Station.
Lee, J. & Bednarz, R. (2009). Effect of GIS learning on spatial thinking. Journal of Geography in Higher Education, 33(2), 183-198. https://doi.org/10.1080/03098260802276714
Lee, J. & Bednarz, R. (2012) Components of spatial thinking: Evidence from a spatial thinking ability test, Journal of Geography, 111 (1), 15-26. https://doi.org/10.1080/00221341.2011.583262
Lee, J., Jo, I. Xuan, X & Zhou, W. (2017). Geography preservice teachers’ disposition toward teaching spatial thinking through geography: a comparison between China and Korea. International Research in Geographical and Environmental Education, 27(2), 135-148.
Mark, D. M., & Freundschuh, S. M. (1995). Spatial concepts and cognitive models for geographic information use. In T. L. Nyerges, D. M. Mark, R. Laurini & M. J. Egenhofer (Eds.), Cognitive aspects of humancomputer interaction for geographic information systems (pp.21-28). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
MEB (2005). Coğrafya dersi öğretim programı. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
MEB (2018). Ortaöğretim Coğrafya dersi (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018120203724482-Cografya%20dop%20pdf.pdf
National Research Council [NRC] (2006). Learning to think spatially. National Academy Press.
Newcombe, N., & Dubas, J. S. (1992). A longitudinal study of predictors of spatial ability in adolescent females. Child Development, 63(1), 37-46. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1992.tb03593.x
Özçelik, D.A. (1992). Ölçme ve değerlendirme. ÖSYM Yayınları.
Powell, S., & Kong, N. N. (2017). Beyond the one-shot: Intensive workshops as a platform for engaging the library in digital humanities. College & Undergraduate Libraries, 24(2-4), 516-531. https://doi.org/10.1080 /10691316.2017.1336955
Shin, E. E., Milson, A. J., & Smith, T. J. (2016). Future teachers’ spatial thinking skills and attitudes. Journal of Geography, 115(4), 139-146. https://doi.org/10.1080/00221341.2015.1100654
Şanlı, C. & Sezer, A. (2019). Coğrafya derslerinde mekânsal düşünme öğretimi ölçeği: Türkçe’ye uyarlama geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ege Coğrafya Dergisi, 28(2), 213-225.
Şanlı, C. (2019). Coğrafya öğretmen adaylarının mekânsal düşünme becerisine ilişkin görüşleri. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(3), 215-233.
Şanlı, C. (2020). The analysis of spatial thinking skills in the questions included within social sciences coursebooks. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 118-132.
Şanlı, C. (2020). An activity designed based on the allosteric learning model in geography teaching: a sample of map skills, in Nayır, F. (Ed). VIIth ınternatıonal eurasıan educatıonal research conference proceedings book (pp.1054-1069), Anı Yayıncılık.
Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. (2. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
Tekin, H. (2004). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. (17.Baskı). Yargı Yayınevi.
Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Tomaszewski, B., Vodacek, A., Parody, R., & Holt, N. (2015). Spatial thinking ability assessment in Rwandan secondary schools: baseline results. Journal of Geography, 114(2), 39-48. https://doi.org/10.1080/ 00221341.2014.918165
Turgut, M. F. & Baykul, Y. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. PegemA Yayıncılık.
Ünlü M. & Yıldırım S. (2017). Coğrafya dersi öğretim programına bir coğrafi beceri önerisi: mekânsal düşünme becerisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 35, 13-20.
Verma, K. (2014). Geospatial thinking of undergraduate students in public universities in the United States [PhD dissertation]. Texas State University.
Verma, K. (2015). Influence of academic variables on geospatial skills of undergraduate students: an exploratory study. The Geographical Bulletin, 56, 41-55.
Wan, J., Lu, X., Du, F., Wang, J., & Ju, B. (2017). Influencing factors of middle school students’ spatial thinking ability: A case study on senior one students of Baiyin No. 1 Middle School in Gansu Province. Progress in Geography, 36(7), 853-863.