ERKEN DÖNEM UYUM BOZUCU ŞEMALAR VE DUYGULARI İFADE EDEBİLME BECERİSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Bu araştırma yetişkinlerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve duyguları ifade etme becerisi arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada katılımcıların erken dönem uyumsuz şemalarının ve duygularını ifade etme becerilerinin cinsiyet, yaş, eğitim süresi ve gelir durumları gibi değişkenlerle birlikte ele alınarak aralarında anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelenmiştir. Araştırmaya 230 (%63,5)’u kadın ve 132 (%36,5)’si erkek olmak üzere 18-45 yaş arası 362 yetişkin katılmıştır. Katılımcıların kişisel verileri ile ilgili bilgileri toplamak amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu”, erken dönem uyum bozucu şemaları ölçmek amacı ile “Young Şema Ölçeği-Kısa Form-3”, ve duyguları ifade etme becerisi ölçmek amacı ile “Duyguları İfade Etme Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, Duyguları İfade Etme Ölçeği ile Young Şema Ölçeği arasındaki ilişkiler alt boyutlara göre farklılaşmaktadır. Sonuçlara göre, Duyguları İfade Etme Ölçeği ile Yüksek Standartlar ve Bastırılmışlık Şema Alanı ve Zedelenmiş/Zayıf Sınırlar Şema Alanı arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Duyguları İfade Etme Ölçeği ile diğer şema alanlarının ise anlamlı ve negatif yönlü bir ilişki içerisinde olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Erken Dönem Uyum Bozucu Şemalar, Duyguları İfade, Duyguları İfade Edebilme Becerisi

INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN EARLY MALADAPTIVE SCHEMAS AND THE ABILITY TO EXPRESS EMOTIONS

The aim of this study is to investigate the relationship between early maladaptive schemas and the ability to express emotions. In the study, participants' early maladaptive schemas, and ability to express their emotions were examined together with variables such as gender, age, education period and income, and whether there was a significant relationship between them. The study included 362 participants aged 18 to 45, with 230 (63.5%) women and 132 (36.5%) men participating. Young Schema Scale-Short Form-3, and The Emotional Expression Questionnaire were used in the study. In addition, to determine the sociodemographic features of the participants, a personal data form was formed. The correlations between the Emotional Expression Questionnaire and the Young Schema Scale differ depending on the sub-dimensions, according to the research findings. According to the results, it was determined that there was no significant relationship between the Emotional Expression Questionnaire and the high standards schema domain and the impaired limits schema domain. It was also shown that the Emotional Expression Questionnaire and other schema domains had a significant and negative relationship.

Keywords:

Early Maladaptive Schemas, Express Emotions, Ability to Express Emotions.,

PDF

___

Akan, Ş.T., & Barışkın, E. (2017). Kültür ve cinsiyet bağlamında Berkeley duygu ifadesi ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik ölçütleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 27, s.43-50.
Altun, N., (2019) Kadınlarda Toplumsal Cinsiyet Rollerine Göre Çocukluk Çağı Travmaları ile Erken Dönem Uyumsuz Şemaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi), İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Biçer, F. (2019). Genç yetişkinlerde psikosomatik belirtilerin erken dönem uyum bozucu şemalar ile ilişkisi, (Yüksek lisans tezi), İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bozoğlan, B., & Çankaya, İ. (2012). Psikolojik Danışmanların Duygularla Başa Çıkma Yollarının İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), s. 15-27.
Bricker, D. C., Young, J. E. (2012). A client’s guide to schema therapy. http://davidbricker.com/clientsguideSchemaTherapy.pdf
Büyüköztürk, Ş., (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
Çarkıt, E., & Yalçın, S. B. (2018). Üniversite öğrencilerinin düşünce hataları ve duyguları ifade etmelerinin mükemmeliyetçilik tutumlarını yordaması. Sakarya University Journal of Education, 8(1), s. 195-210.
Çakırca, F. (2020). Kişilerin erken dönem uyumsuz şemaları ve öfke kontrol düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, (Yüksek lisans tezi), İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Dağda, G. (2017). Aday Psikolojik Danışmanların Empatik Eğilim ve Duygularını İfade Etme Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, (Yüksek lisans tezi), Doğu Akdeniz Üniversitesi, Lisans Üstü Eğitim Enstitüsü, Gazimağusa.
De Carlo, L. T. (1997). On the meaning and use of kurtosis. Psychological methods. 2(3), s. 292.
George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step. A simple study guide and reference. GEN, Boston, MA: Pearson Education.
Groeneveld, R. A., & Meeden, G. (1984). Measuring skewness and kurtosis. Journal of the Royal Statistical Society: Series D (The Statistician), 33(4), s. 391-399.
Güler, K., & Gümüş, Z., (2018). Erken Dönem Uyumsuz Şemaların Yordayıcısı Olarak Çocukluk Çağı Travmalarının İncelenmesi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(81), s. 379-398.
Hopkins, K. D., & Weeks, D. L. (1990). Tests for normality and measures of skewness and kurtosis: Their place in research reporting. Educational and Psychological Measurement, 50(4), s. 717-729.
James, I. A., Southam, L. ve Blackburn, I. M. (2004). Schemas Revisited. Clinical Psychology and Psychotherapy, 11(6), s. 369-377.
Kapçı, E. G., & Hamamcı, Z. (2010). Aile işlevi ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişki: Erken dönem uyum bozucu şemaların aracı rolü. Klinik Psikiyatri, 13(3), s. 127-136.
Karasar, N., (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Koçak, R. (2002). Aleksitimi: Kuramsal Çerçeve Tedavi Yaklaşımları ve İlgili Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1), s. 183-212.
Kuyumcu, B. (2011). Üniversite öğrencilerinin duygusal farkındalık duyguları ifade etme benlik kurgusu ve öznel iyi oluş durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 1(2), s. 104-113.
Kuzucu, Y. (2011). Duyguları İfade Etme Ölçeği’nin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Kastamonu Eğitim Dergisi. 19(3), s. 779-792.
Moors, J. J. A. (1986). The meaning of kurtosis: Darlington reexamined, The American Statistician. 40(4), s. 283-284.
Özmen, D., Dündar, P. E., Çetinkaya, A. Ç., Taşkın, O., & Özmen, E. (2008). Lise öğrencilerinde umutsuzluk ve umutsuzluk düzeyini etkileyen etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 9(1), s. 8-15.
Rafaeli, E., Bernstein, D. P., & Young, J. E. (2012). Şema Terapi ayırıcı özellikler. (M. Şaşıoğlu, Çev.). İstanbul: Psikonet Yayınları.
Soygüt, G., Karaosmanoğlu, A., & Çakır, Z. (2009). Erken Dönem Uyumsuz Şemaların. Değerlendirilmesi: Young Şema Ölçeği Kısa Form-3'ün Psikometrik Özelliklerine İlişkin Bir -İnceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(1), s. 75-84.
Türkçapar, M. H., & Işık, B. (2000). Borderline kişilik bozukluğu, Psikiyatri Dünyası. 4(2), s. 44-49.
Uygur, M. (2020). Üniversite öğrencilerinde sosyal anksiyete düzeyinin erken dönem uyumsuz şemalar ve üst bilişler ile ilişkisinin incelenmesi, (Yüksek lisans tezi), İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Welburn, K., Coristine, M., Dagg, P., Pontefract, A., & Jordan, S. (2002). The Schema Questionnaire—Short Form: Factor analysis and relationship between schemas and symptoms, Cognitive therapy and research, 26(4), s. 519-530.
Yiğit, İ., & Çelik, C. (2016). İlişki doyumunun erken dönem uyum bozucu şemalar, kişilerarası ilişki tarzları ve kendilik algısı açısından değerlendirilmesi, Türk Psikoloji Yazıları, 19(38), s. 77-87.
Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2009). Şema Terapi. İstanbul: Litera Yayıncılık