İşletmelerin Ekolojik Duyarlılığına Karşı Örnek Uygulamalar
Dünya öyle bir hızda değişiyor ki, atalarımızdan kalan doğal çevremizi koruyup gelecek nesillere miras olarak bırakmak gün geçtikçe zorlaşmaktadır. Özellikle 18. yüzyılda İngiltere’de başlayan sanayi inkılabı önce Avrupa’ya daha sonra tüm dünyaya yayılmış, toplumlar el emeğinden makinede yapılan seri üretime geçmiş, aralarında başlayan ekonomik rekabet ekolojiye ciddi oranlarda zarar vermeye başlamıştır. Dünyada var olan tatlı su kaynakları kirletilmekte, orman alanları yok edilmekte, toprak alanları çöp yığınlarına dönmektedir. Dünyadaki bu olumsuz gelişmeler karşısında ekolojik çevrenin yok edilmesine duyarlı insanlar da ortaya çıkmakta ve gerek yaşadıkları ülkenin hükümetlerinden gerekse işletmelerden doğal çevreye karşı duyarlı olmalarını istemektedirler. İşletmelerden daha çevre dostu üretim yapmaları talep edilmektedir. İşletmelerin üretim süreç ve teknolojilerinin daha az atık ve daha az kirlilik ile üretim yapması, ürünlerinin tasarım ve içeriğinin çevremize zarar vermeyecek şekilde geliştirilmesi, sürdürülebilir kaynak kullanımı da işletmelerin çevreye daha duyarlı bir şekilde üretim yapmalarını sağlayabilecektir. İşletmeler bu yüzden ekolojik duyarlılığı merkezlerine alarak üretimlerini sağlamaları gerekmektedir. Doğayla çatışan değil, doğayla uyumlu üretim nasıl olmalı sorusunu çevreci işletme yönetimleri incelenmelidir. Bu durumdan hareketle bu araştırmada organizasyon yöneticilerinin ve çalışanlarının ekolojik çevreye duyarlı bir üretim ve atık yönetimi anlayışı sergilemeleri gerekliliği üzerinde durularak, çevreci yönetim şeklinin nasıl olması gerektiği ve neler yapılması gerektiği incelenmiş olup örnek uygulamalar ile ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler:
Ekolojik Duyarlılık, Çevreci Üretim, Çevreci İşletmecilik, Yeşil Pazarlama
Sample Practices Against the Ecological Sensitivity of Businesses
The world is changing at such a pace that it is becoming increasingly difficult to preserve the natural environment inherited from our ancestors and leave it as a legacy to future generations. Especially the industrial revolution, which started in England in the 18th century, spread first to Europe and then to the whole world, societies moved from manual labor to mass production by machines, and the economic competition between them began to seriously damage the ecology. Fresh water resources in the world are being polluted, forest areas are being destroyed, and soil areas are turning into garbage heaps. In the face of these negative developments in the world, people who are sensitive to the destruction of the ecological environment also emerge and ask both the governments of the countries they live in and the businesses to be sensitive to the natural environment. Businesses are requested to produce more environmentally friendly products. Businesses’ production processes and technologies will enable them to produce with less waste and less pollution, the design and content of their products will be developed in a way that does not harm our environment, and sustainable resource use will also enable businesses to produce in a more environmentally friendly way. That's why businesses need to ensure their production by focusing on ecological sensitivity. Environmentally friendly business management should be examined on the question of how production should be in harmony with nature, rather than in conflict with nature. Based on this situation, in this research, the need for organizational managers and employees to exhibit a production and waste management approach that is sensitive to the ecological environment is emphasized, and what the environmentally friendly management style should be and what should be done is examined and presented with sample applications.
Keywords:
Ecological Sensitivity, Environmental Production, Environmental Management, Green Marketing,
___
Aktürk, A., Akcanlı, F., Şenol, H. ve Akyüz, Y. (2012). Muhasebe standartları bağlamında otel işletmelerinde çevre muhasebesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(8), 87- 108. Altunışık, R., Özdemir, Ş. ve Torlak, Ö. (2006). Pazarlamaya giriş. Sakarya Yayıncılık. Ar, A. A. (2011). Yeşil pazarlama: Tekstil sektöründen örneklerle. Beta Yayınevi. Arseculeratne D. & Yazdanifard, R. (2014). How green marketing can create a sustainable competitive advantage for a business, International Business Research, 7(1), 130-137. Atasoy, E. (2005). Çevre bilinci ve çevre için eğitim. kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 5, 109-131. Avrupa Birliği Türkiye Temsilciliği. (2003). Bursa çevre merkezi aktüel. BTSO Yayın Organı Bursa Ekonomi’nin Eki, 2. Aykan, E. ve Sevim, B. (2013). Konaklama işletmelerinde çevre yönetimi uygulamaları ve algılanan kurumsal itibar üzerindeki etkisi: Kayseri ve Nevşehir otelleri üzerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(3), 93-113. Bursalı, Y. M. ve Şenocak, B. (2018). İşletmelerde çevresel sürdürülebilirlik bilinci ve yeşil işletmecilik uygulamaları ile işletme başarısı arasındaki ilişki. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 161-183. Çağlar, İ. (1996). İşletmelerde çevre yönetimi ve çevre yönetimini yaygınlaştıran dinamiklerin belirlenmesi, Standard Dergisi, 412(35), 86-95. Çetiner, S, (2005). Türkiye ve dünyada tarımsal biyoteknoloji ve gıda güvencesi: Sonuç ve öneriler. Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, 1-18. Erdoğan, İ. ve Ejder, N. (1997). Çevre sorunları nedenler ve çözümler. Ankara: Doruk Yayımcılık. Fiksel, J. (1996). Design for environment, Cresting eco-efficient products and processes. Mc Graw Hill, New York. Foreman, S. & Woodruffe, H. (1994). Çevreci stratejilerin uygulanması, İnsan politikası ve gerçek hayata uyarlanması. (Çev. Ali Rıza Göktuna), Verimlilik Dergisi, 5(162), 130- 135. Genç, C. (2021). Türkiye’nin Paris İklim Antlaşması dahilindeki yükümlülükleri ve iklim değişikliğinin bu yükümlülükler üzerindeki etkisi (Yüksek Lisans Tezi, İskenderun Teknik Üniversitesi). Gökbunar, A. R. (1995). İşletmelerin çevrenin korunmasında sosyal sorumluluğu. Ekoloji ve Çevre Dergisi, 4(14), 2-6. IEA World Energy Outlook. (2012). 246. İncekara, Ç. Ö. (2020). Bulanık mantık ile sanayi sektöründe ISO 50001 enerji yönetim sistemi uygulaması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20, 991-1013. Karabulut, E. (2004). İşletmelerde yeşil yönetim uygulamalarının işletme başarısına katkısını incelemeye yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 33, 51-68. Karahan, M. (2017). İşletme yöneticilerinin çevre duyarlılığı ve farkındalık düzeylerinin belirlenmesi, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(4), 359-374. Kaya, H. E. (2020). Kyoto’dan Paris’e küresel iklim politikaları, The Meric Journal, 4(10),165- 191. Kılıç, A. (2019). Çevrecilik yönelimli pazarlama stratejisi kararları: Türkiye ve dünya genelinde uygulama örnekleri. MSU Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2),113-123. Mahenc, P. (2007). Are green products over-priced? Environmental and resource economics, 38(4), 461-473. Nemli, E. (2000). Çevreye duyarlı işletmecilik ve Türk sanayinde çevre yönetim sistemi uygulamaları,.İstanbul Sanayi Odası, Çevre Şubesi, 11, İstanbul, 179-181. Olson, E. L. (2013). It’s not easy being green: The effects of attribute tradeoffs on green product preference and choice. Journal of the Academy of Marketing Science, 41(2), 171-184. Özbirecikli, M. ve Melek, Z. (2002). Çevre muhasebesi ve çevresel maliyetlerin maliyet muhasebesi sistemine etkileri ve bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 14, 85- 90. Özcan, B. A. (2020). Ortak mülkiyet çerçevesinde iklim sorunun çözümünde Kyoto Protokolü’nün etkisi. Akdeniz İİBF Dergisi, 20(2), 169-184. Özkol, F. (1998). Çevre muhasebesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, İzmir, 13(1), 15-26. Shrivastava, P. (1993). The greening of business, business and the environment: Implications of the new environmentalism, Ed. Denis Smith, Paul Chapman Publishing, London,. Stiling, P. D. (1996). Ecology: Theories and applications. 2nd Ed. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. 9. Şahin, G. ve Avcıoğlu, A. (2012). Tarımsal üretimde sera gazı ve karbon ayak izi. Tarım Makineleri Bilimi Dergisi, Ankara, 157-162. Şişecam Sürdürülebilirlik Raporu. (2021). 3. Şişecam Sürdürebilirlik Raporu, (2021). 19-48. Türk Standartları Enstitüsü. (2015). Çevre yönetim sistemi, Şartlar ve kullanım kılavuzu, Ankara, 11-14. Türkeş, M. (2006). Küresel iklimin geleceği ve Kyoto Protokolü, Jeopolitik, 29, 99-107. Vestel Yönetim Sistemleri Politikası. (2022). Vestel Entegre Faaliyet Raporu. (2022). 85-91. Yontar, İ. G. (2008). Sürdürülebilir çevre ve ekonomi için bir araç: Türkiye’de ISO 14001 çevre yönetim sistemi standardı, Review of Social, Economics and Business Studies, 9, 477- 499. Yücel, M ve Ekmekçiler, Ü. S. (2008). Çevre dostu ürün kavramına bütünsel yaklaşım; temiz üretim sistemi, eko-etiket, yeşil pazarlama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 324-329. Yüksel, H. (2002). Üretim yönetimi fonksiyonları ile çevre yönetim ilkelerinin bütünleştirilmesi: Çevreye duyarlı üretim. Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 3(2), 80- 97. Zeytin, M. ve Kırlıoğlu, H. (2014). Çevre yönetim sistemi ve yerel yönetimler. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(5), 238-254. https://www.aa.com.tr/tr/sirkethaberleri/sanayi/sisecam-in-ultra-hafif-maden-suyu-sisesinecevre-odulu/679588 sitesinden 16.12.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://belgelendirme.ctr.com.tr/iso-14001 sitesinden 16.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://cdpturkey.sabanciuniv.edu/tr/content/cdp-paris sitesinden 06.11.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.ekolbelgelendirme.com/ sitesinden 16.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.fordotosan.com.tr/tr/kurumsal/ford-otosan-hakkinda/ford-otosana-genel-bakis sitesinden 17.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.fordotosan.com.tr/tr/surdurulebilirlik/surdurulebilirlik-politikalari sitesinden 17.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.fordotosan.com.tr/tr/surdurulebilirlik/toplum-ve-cevremiz sitesinden 16.12.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://hlccevre.com/temiz-uretim-eko-verimlilik/ sitesinden 24.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://iea.blob.core.windows.net/assets/ebe15dfb-30c8-42cf8733672b3500aed7/WEO2012_free.pdf sitesinden 03.11.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.iso.org/obp/ui/ sitesinden 16.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.oaib.org.tr/ sitesinden 16.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.petkim.com.tr/surdurulebilirlik-yaklasimimiz sitesinden 17.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.petkim.com.tr/assets/uploads/Petkim_2022_Faaliyet_Raporu sitesinden 17.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.petkim.com.tr/iklim-ve-cevre sitesinden 16.12.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.sisecam.com.tr/sites/catalogs/tr/Documents/sustainability/Sisecam_2021_Surdur ulebilirlik_Raporu.pdf sitesinden 25.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.sisecam.com.tr/tr/yatirimci-iliskileri/sunumlar-ve-raporlar/yillik-faaliyetraporlari/dijital-faaliyet-raporu/2022/index.html sitesinden 12.06.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. http://sosyalup.net/ford-otosandan-gelecegin-tedarik-zincirini-sekillendirecek-adim/ sitesinden 17.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://unfccc.int/resource/docs/convkp/kpeng.pdf sitesinden 03.11.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.unilever.com.tr/news/2020/unilever-surdurulebilir-yasam-plani-10-yil-raporu/ sitesinden 26.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.unilever.com.tr/news/press-releases/2020/unileverden-yeni-olusturdugu-iklimve-doga-fonuna-1-milyar-avro/ sitesinden 16.12.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.vestel.com.tr/content/vestel-sirketler-grubu sitesinden 18.05.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır. https://www.vestelyatirimciiliskileri.com/surdurulebilirlik/ekolojik-duyarlilik/cevreuygulamalari.aspx sitesinden 16.12.2023 tarihinde alıntı yapılmıştır
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: Aralık 2022
- Yayıncı: Akademi Derneği