Un fabrikalarında zararlı ekin karaböceği (Tenebroides mauritanicus (L.), Col.: Trogossitidae)' nin tanımı, biyolojisi ve zarar şekli üzerinde araştırmalar

Bursa'da 1997 ve 1998 y ıllarında .gerçekleştirilen bu çalışmada, kepek-un karışımında gelişen Ekin karaböceği (Tenebroides mauritanicus Linneaus)'nin tanımı, biyolojisi ve zarar şekli araştırılmıştır. Çalışmalar laboratuvarda 27±1 °C sıcaklık, %65±5 orantılı nem ve karanlık koşullara ayarlı inkübatörde yürütülmüştür. Çalışmalar sonucunda, morfolojik çalışmalarda T. mauritanicus'un ergin büyüklüyü dişiler için ortalama 8.78±0.57 (7.50-10.25) mm, erkekler için 7.63±0.54 (7-8.80) mm olarak, yumurta boyu ortalama 1.24±0.04 (1.15-1.33) mm olarak bulunmuştur. Ayrıca, T. mauritanicus'un pupa büyüklüyü dişiler ve erkeklerde ortalama olarak sırasıyla 8.63±O.4J (7.55-9.60) mm ve 7.57+0.48 (6.60-8.83) mm olarak belirlenmiştir. Biyolojik çalışmalar sonucunda, dişilerin bıraktıkları yumurtaların kuluçka süresinin ortalama 4.01 ±0.48 (2-6) gün olduğu, larvaların genellikle 5 dönem geçirdiği tespit edilmiştir. Larvaların gelişme süresi ise ortalama olarak 208.4 ± 48.3 (136-297) gün, larvalardan elde edilen pupaların gelişme süreleri ortalama 12±2.19 (10-20) gün sürmüştür. Böylece T. mauritanicus'un gelişme süresi minimum 150 gün, maximum 327 gün olarak saptanmış, cinsiyet oranı (dişi:erkek), 1.06:1 olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tenebroides mauritanicus, tanı, Coleoptera, Trogossitidae, biyoloji, zarar, fabrika, unlar, gıda sanayi, morfoloji

Investigations on identification, biology and damage of cadelle (Tenebroides mauritanicus (L.), Col.: Trogossiitidae) in flour factories

In this study, investigations on identification, biology and damage on bran-flour mix and damage of Cadelle (Tenebroides mauritanicus Lin-neaus) in flour factories were carried out in Bursa province in 1997 and 1998. The studies were conducted in laboratory at 27±1°C temperature, %65±5 relative humidity and dark conditions. As a result of, in morphological studies, average adult size of T. mauritanicus adults were; for females 8.78±0.57 (7.50-10.25) and males 7.63±0.54 (7-8.80) mm and egg length of T. mauritanicus found average 1.24+0.04 (1.15-1.33) mm. In addition, average pupal length of T. mauritanicus for female and male was found 8.63±0.41 (7.55-9.60) and 7.63±0.54 (7-8.80) mm respectively. In biological studies, the eggs were incubated in 4.01±0.48 (2-6) days. Larvae usually pass through 5 stages. The development period of larvae was an average of'208.4±48.3 (136-297) days. On the other hand, pupal stages developed 12±2.19 (10-20) day, on average. Thus, development period was found min. 150, max. 327 days on bran-flour mix. In addition, sexual ratio (female:male) was found to be 1.06:1.

Keywords:

Tenebroides mauritanicus, identification, Coleoptera, Trogossitidae, biology, damage, factories, flours, food industry, morphology,

PDF

___

Balachowsky, A. ve Mesnil, L. 1936. Les insectes Nuisibles aux Plantes Cultivees. Librairie Le Francois, Paris. s. 1141.
Bond, E. J. ve Monro, H. A. U. 1954. Rearing Cadelle, Tenebroides mauritanicus (L.) Coleoptera (Ostomatidae) as a test insect for insecticidal research. Canadian Entomology, 86: 402-408.
Cotton, R.T. 1923. Notes on the biology of the cadelle Tenebroides mauritanicus Linne. Journal of Agricultural Research, 26(2):61-68
Cotton, R. T. 1941. Pests of Stored Grain and Grain Products. Burgess Publishing Company, Minneapolis, s. 14-16.
Demir, M. 1985. İhracat ve İthalatta Zirai Karantina. Ekonomi Gazetecilik ve Matbacılık Ltd. Şti., İstanbul. 382 s.
Erakay, S. 1967. İzmir Vilayeti un ve mamullerinde zarar yapan en önemli Coleoptera türlerinin morfolojisi, biyolojisi ve mücadeleleri. Bornova Zirai Mücadeleleri Enstitüsü, no:562, İzmir. s. 8-25.
Erakay, S. 1974. Ege B ölgesinde un ve undan mamul maddelerde bulunan zararlı böcekler üzerinde araştırmalar. İstika! Matbaası, Teknik bülten no: 23 İzmir, s. 34-35.
Esin, T. 1971. Hububat ve bakliyat ambar zararlıları mücadele talimatı. Ayyıldız Matbaası, Ankara. 144 s.
Mallis, A. 1960. Handbook of pest control, mas Naır-Dorland Company, New York. 1132s.
Mound, L. 1989. Common Insect pests of stored food products. British Museum (Natural History), Economic Series no. 15, London, s. 18-20.
Özar, A. İ. ve A. Yücel 1982. Güneydoğu Anadolu. Bölgesinde ambarlanan hububat ürün zararlıları üzerinde survey çalışmaları. Bitki Koruma Bülteni. 22 (2): 89-88.
Özer, M. 1957. Türkiye'de depo, ambar, fabrika ve silolarda muhtelif hububat taneleri, un ve mamulleri ile kuru meyvalar ve tütünlerde ö-nemli zarar yapan böcek türlerinin morfolojileri, kısa biyolojileri ve yayılışları üzerinde araştırmalar. A. Ü. Ziraat Fakültesi yayınları: 125, Ankara. 136 s.
Özgür, F.A. 1990. Depolanmış Ürün Zararlıları. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:23, 86 s.
Rout, G., Patnaik, H.P.ve Jacob, T.J. 1978. Effect of food and temperature on the biology of cadelle Tenebroides mauritanicus (L.). Bulletin of Grain Technology, 16(2): 135-140.
Walter, M. K. 1954. Save ! Stored grain from Insect Pests. Agricultural Experiment Station, North Carolina. Bulletin 389, s. 16-17.
Wilbur, D. A. ve G. Halazon 1955. Pests of Farm Stored Wheat and Their Control. Agricultural Experiment Station, Bulletin 371, Manhattan. 28 s.