Pehlivan ekmeklik buğday (Triticum aest. var. aest. L.) çeşidinde ekim zamanı ve ekim sıklığı üzerine araştırma

Bu araştırma; Pehlivan ekmeklik buğday çeşidinde (Triticum aestivum var. aestivum L.) ekim zamanı ve ekim sıklığının belirlenmesi amacıyla 2001/2002 üretim yılında üç tekrarlamak "tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine" göre Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi 'nde yapılmıştır. Denemede dört farklı ekim zamanı (15 Ekim, 01 Kasım, 15 Kasım, 01 Aralık) ve beş farklı ekim sıklığı (350, 450, 550, 650 ve 750 tane/m2) uygulanmıştır. Denemede uygulanan ekim zamanlar ının, ekim zamanı x ekim sıklığı interaksiyonun başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, 1000 tane ağırlığı ve tane verimi, ekim sıklıklarının başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, tane verimi üzerine etkisi önemli bulunmuştur. En yüksek başakta tane sayısı (42.9 adet/başak) 01 Kasım- 450 adet/m2, başakta tane ağırlığı (2.14 g/başak) 01 Kasım-450 adet/m2, 1000 tane ağırlığı (55.6 g) 01 Aralık- 550 adet/m ve tane verimi (513.0 kg/da) 15 Ekim-750 tane/m kombinasyonlarından elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

ekmeklik buğday, ekim zamanı, bitki sıklığı, ekim oranı, Triticum aestivum, buğday, verim ögeleri, verim

The research on sowing date and sowing rate in Pehlivan bread wheat cultivar (triticum aest. var. aest. L)

This research was carried out to determine the most suitable sowing date and sowing rate for Pehlivan bread wheat cultivar in the years of 2001/2002 at the Agricultural Research and Experimental Center of Agriculture Faculty, Uludağ University. The trial was set up in randomized complete block experimental design as split plot with three replications. In this trial, four different sowing dates (15 October, 01 November, 15 November, 01 December) and five different sowing rates (350, 450, 550, 650, 750 seeds/m2) were applied. There were significant effects of sowing dates, sowing dates x sowing rates interaction on the grain numbers/spike, grain weight/spike, 1000-grain weight and grain yield and sowing rates on the numbers/spike, grain weight/spike and grain yield. The highest number of grain (42.9 seeds/spike) in (01 November- 450 seeds/m2), grain weight (2.14 g/spike) in (01 November- 450 seeds/m2), 1000 grain weight (55.6 g) in (01 December-550 seeds/m2) and grain yield (513.0 kg/da) m_.(75 October- 750 seeds/m2) was obtained from those sowing date and sowing rate combinations.

Keywords:

bread wheat, sowing date, plant density, sowing rates, Triticum aestivum, wheat, yield components, yields,

PDF

___

AKKAYA, A. ve Ş. AKTEN. 1988. Erzurum Kıraç Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Kışlık Buğdayın Verim ve Bazı Verim Öğelerine Etkisi. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, Cilt No: 13, Sayı No: 36, s. 913-923.
AKKAYA, A. 1994. Erzurum ko şullarında Farklı Ekim Sıklıklarının İki r Kışlık Buğday Çeşidinde Verim ve Verim Unsurlarına Etkileri. Tr.J. of Agriculture and Forestry 18:161-168.
ANONİM. 2001. Tarımsal Yapı. T.C. Başbakanlık D.İ.E. matbaası.
ANON İM. 2002. Pehlivan Ekmeklik Buğday Çeşit Özellikleri. http://www.ttae.gov.tr (Erişim 22.08.2003).
ANONİM. 2002a. Bursa Bölgesi İklim Verileri. Bursa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü.
ARABACI, O., C. KONAK ve R. YILMAZ. 2002. Ekmeklik (Triticum _____ aestivum L. Em. Thell) ve Makarnalık (T. durum Desf.) Buğdayda Sulama ve Ekim Zamanının Verim ve Verim Öğelerine Etkisi. Ege Tarımsal Araştırma Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 2, İzmir-Türkiye.
BERKMEN, N. 1961. Ankara Zirai Araştırma Enstitüsü Çalışmaları. 1931-1960 Tarım Bakanlığı Ankara Zirai Araştırma Enstitüsü Çalışmaları, No:4 Ankara.
BRIGGS, K.G. 1975. Effect of Seeding Rate And Row Spacing on Agronomic Characteristics of Glenlea, Pictic 62 and Neepawa Wheats. Can. J. Plany Sci. No:55, p. 363-367.
CLEMENT, E.L. and F.C. COLLINS. 1976. Effect of Plant Density And Planting Date on Wheat Yield. Arkansas Farm Research (1976) 25 (5) 5. Arkansas Agric. Exp.Sta., Arkansas Univ., Fajettville, Ar 72701, USA. Field Crop Abstracts 1977, Vol:30, No:8 (4350).
DARWINKEL, A., B.A.TEN and J. KOINZENGA. 1977. Effect of Sowing Date and Seed Rate on Crop Development and Grain Production of Winter Wheat. Netherlands Journal of Agricultural Science. Zelystad, Netherlands, 1977, p. 83-94. Field Crop Abstracts 1978 Vol:31No:2.
DEMİR, Z. ve N. YÜRÜR. 1984. Kışlık Arpada Tohum İrilik, Miktar ve Sıra Arası Açıklığının Tane Verimine Etkileri. Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enst. Yayın No: TB.2, Ankara.
DO ĞAN, R. 1994. Tohum İrilik ve Miktarlarının Atilla-12 Buğday Çeşidinin (T. aestivum var. aestivum L) Ekonomik ve Biyolojik Verimlerine Etkileri. Doktora Tezi (Yayınlanmamış), Bursa. 114 s.
DOĞAN, R., N. ÇELİK ve İ.TURGUT. 1997. Saraybosna Ekmeklik Buğday Çeşidinde Uygun Ekim Sıklığı ve Azot Miktarının Belirlenmesi İle İlgili Bir Araştırma. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi. Samsun,22-25 Eylül 1997, s. 36-40,
GE ÇİT, H.H., B. GÜRBÜZ ve S. ÖZCAN. 1987. Ekmeklik Buğdayda Ekim Sıklığının Birim Alan Değerleri Üzerine Etkileri. Tübitak-Türkiye Tahıl Sempozyumu. Bursa, 1987, s. 159-170.
GEÇİT, H.H. ve N. ŞAHİN 1994. Buğdayda Ekim Sıklıklarına Göre Bazı Verim Unsurlarının Değişimi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Genel ve Tahıllar, Cilt I, 15-18 Kasım 1999 Adana, s: 327-332.
GEN ÇTAN, T. ve N. SAĞLAM. 1987. Ekim Zamanı ve Ekim Sıklığının Üç Ekmeklik Buğday Çeşidinde Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Tübitak- Türkiye Tahıl Sempozyumu. Bursa, 1987, s. 171-181.
GENÇTAN, T., N. SAĞLAM, İ. BAŞER, S. AKYEL ve T. CERİT. 1992. Tekirdağ'da Yetiştirilen Başlıca Buğday Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurları Yönünden En Uygun Ekim Sıklığının Belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı:2, s. 111-118.
GEZGİNÇ, H. 1995. Kahramanmaraş koşullarında üç ekmeklik buğdayda farklı ekim sıklıklarının, fotosentez alanları ve süreleri ile verim üzerine etkileri. Sütçü İmam Üniv. Fen Bilimleri Enst. Tez Özetleri. 84 s.
KENAR, D. ve S. ŞEHİRALİ. 2001. Farklı Ekim Zamanlarının 2 ve 6 Sıralı Çeşitlerin Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkisi. Tahıllar ve Yemeklik Tane Baklagiller, Cilt: 1, 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
KHAN, M.S. and M.I. MAKHDUM 1988. Maximising wheat grain yield by adopting optimum seed rate in the Southern Punjub. Pakistan Journal of Agricultural Research 9(1), 16-18. Pakistan.
KILI Ç, H., İ. ÖZBERK ve F. ÖZBERK. 1999. Bazı Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Sıcak ve Kurağa Toleranslarının Belirlenmesi.www.tagem.gov.tr/proieler 99-tarla-icindekiler.html (Erişim 20.05.2003).
K0NAK,C, A. ÜNAY, O. ARABACI ve İ. TURGUT. 1999. Büyük Menderes Havzasında Ekmeklik (T. aestivum L. em. Thell) ve Makarnalık (T. durum Desf.) Buğdaylarda Farklı Ekim Zamanlarının Verim, Erkencilik ve Bazı Generatif Dönem Özellikleri Üzerine Etkileri. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. Adana, Cilt: 1, 15-20 Kasım 1999, s. 174-179.
KUMBHAR, M.B. 1979. Makarnalik Buğday (Triticum durum Desf.) ve Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.)'in Ekim Sıklıklarına gore değişen Bitki Özellikleri ile Verim Arasındaki İlişkiler. A.Ü.Z.F. Bitki Yetiştirme ve Islahı Kürsüsü, Doktora Tezi.
ÖZGÜVEN, ÇİN. ve A.V. KATKAT. 1997. U.Ü. Araştırma ve Uygulama Çiftliği Topraklarının Verimlilik Durumunun Belirlenmesi. U.Ü. Zir. Fak. Derg., 13:43-54.
SINGH, S.B. and R.S. DIXIT. 1987. Effect of Sowing Date of Wheat Varieties. Field Crop Abst. Vol: 40 No: 3 p. 143.
TOMPKINS, D.K., G.E.HULTGREEN, A.T. WRIGHT and D.B. FOWLER. 1991. Seed Rate and Row Spacing of No-Till Winter Wheat. Agronomy J. 1991, Vol:83, p. 684-689.
TOPAL, A. ve M. MÜLAYİM. 1989. İki Ekmeklik Buğday Çeşidinde Farklı Sıra Aralığı ve Tohum Miktarları Uygulamasının Verim ve Verim Unsurlarına Etkileri. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Konya. 70 s.
ULUÖZ, M. 1965, Buğday Unu ve Ekmek Analiz Metodları. Ege Üniv. Ziraat Fak. Yay. No:57, İzmir.
TURAN, Z.M. 1995. Araştırma ve Deneme Metodları. U.Ü.Ziraat Fakültesi Ders Notlan. TURAN, Z.M. 1998. İstatistik. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları Yayın No: 78, Bursa. 270 s.
TURGUT, İ., V. BULUR, N. ÇELİK, R.DOĞAN ve N. YÜRÜR. 1997. Farklı Ekim Sıklığı ve Azot Dozlarının Otholom Ekmeklik Buğday Çeşidinde Verim ve Verim Komponentlerine Etkisi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi. Samsun, 22-25 Eylül 1997. s. 41-45.
YILMAZ, N. ve H. SEPETOĞLU. 1996. Van Ekolojik Koşullarında Buğdayda Uygun Ekim Zamanı ve Ekim Yönteminin Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt:6, No:2, s. 153-163.
Y ÜRÜR, N., TURAN, M. VE ÇAKMAKÇI, S. 1987. Bazı Ekmeklik ve Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Bursa Koşullarında Verim ve A-daptasyon Yeteneği Üzerine Araştırmalar. Türkiye Tahıl Simpozyumu (Tübitak) 59-69, Bursa.
YÜRÜR, N. 1998.- Serin İklim Tahılları (Tahıllar-I). Uludağ Üniversitesi Basımevi, Yaym No:7-035-0295, s:250, Bursa.