Farklı bitki sıklıkları ve azot dozlarının silajlık mısırın stoma özellikleri üzerine etkileri

Bu araştırma, Bursa ekolojik koşullarında yaygın biçimde yetiştirilen silajlık ADA-523 melez mısır çeşidinde maksimum verim ve kalite açısından optimal bitki sıklığı ile azot dozunun belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada kuru madde verimi ile kaliteyi etkileyen bir seri agronomik, anatomik ve fizyolojik özellikler ölçülmüş veya hesap edilmiştir. Bu ölçülen veya hesaplanan özelliklerden stoma yoğunluğu ve boyutları gibi anatomik özelliklerin denenen bitki sıklıkları ile azotlu gübre dozları arasındaki ilişkileri gözden geçirilmiş ve bu makalenin konusunu oluşturmuştur. Araştırmada beş farklı bitki sıklığı (6.000, 10.000, 14.000, 18.000 ve 22.000 bitki/da) ile beş farklı azotlu gübre dozu (0, 10, 20, 30 ve 40 kg/da) denenmiştir. Araştırma 2006 ve 2007 yıllarında iki yıl olarak yürütülmüştür. Denemede mısır yapraklarının üst ve alt yüzeyleri mikroskopik olarak incelenmiş ve yaprakların amfistomatik oldukları belirlenmiştir. İki yıllık sonuçlara göre; farklı bitki sıklıkları ile azot dozlarının hem üst hem de alt epidermis stoma yoğunluğu üzerine etkisi önemli olmamıştır. Diğer taraftan bitki sıklıklarına bağlı olarak üst epidermis stoma en ve boy değerleri değişmiş ve en-boy değerleri bakımından en iri stomalar en seyrek yetiştirilen bitkilerde (6.000 bitki/da) tespit edilmiştir. Buna karşılık azotlu gübre dozlarının ne üst ne de alt epidermis stoma boyutları üzerine etkisinin önemli olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

ürün verimi, Bursa (şehir), mısır silajı, ürün kalitesi, kuru madde, azot miktarı, bitki sıklığı

The effects of different plant densities and nitrogen rates on stoma characteristics of silage maize

This research was conducted to determine the optimum plant density and nitrogen rate for maximum yield and quality of the silage maize ADA-523, a variety grown commonly under ecological conditions of Bursa. In this research, a series of agronomic, anatomical and physiological characters which affect the dry matter yield and quality were measured or calculated. The relations of some anatomical characters such as stoma densities and sizes with plant density and nitrogen rate were examined in this article. In the research, five plant densities (60.000, 100.000, 140.000, 180.000 and 220.000 plants/ha) and five nitrogen rates (0, 100, 200, 300 and 400 kg/ha) were tested. The research was conducted in 2006 and 2007 as a two-year experiment. Upper and under surfaces of maize leaves were microscopically examined and the leaves were determined as amfistomatic. According to the two year results; there were no significant effects of plant densities and nitrogen rates on stoma densities of upper and under leaf surfaces. However, the plant densities affected significantly the width and length of stoma on upper leaf surfaces, and the larger stomata were determined on the plants grown sparsely (60.000 plants/ha). On the contrary, the effects of nitrogen rates were not significant on upper and under epidermis of leaves.

Keywords:

crop yield, Bursa, maize silage, crop quality, dry matter, nitrogen content, plant density,

PDF

___

Anonim 2006a. Bursa Bölgesi İklim Verileri. Bursa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü (Yayınlanmamış Kayıtlar), Bursa 1 s.
Anonim 2006b. Toprak Analiz Sonuçları. Bursa İl Tarım Müdürlüğü (Yayınlanmamış Kayıtlar), Bursa 1 s.
Anonim 2007a. Bursa Bölgesi İklim Verileri. Bursa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü (Yayınlanmamış Kayıtlar), Bursa 1 s.
Anonim 2007b. Toprak Analiz Sonuçları. Bursa İl Tarım Müdürlüğü (Yayınlanmamış Kayıtlar), Bursa 1 s.
Artık, C. ve E. Pekşen. 2006. Gama Işınlamasının M2 Generasyonunda Bakla (Vicia faba L.)’nın Stoma Özellikleri Üzerine Etkileri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2):195-203.
Cabrera, L. M., and J.C. Diaz. 2002. Stomatic Characterization of Three Varieties of Soya Grown in Soil under Different Low Humidities. Ediciones Publicaciones Alimentarias SA, 39(332): 79-82.
Çağlar, S. ve H. Tekin. 1999. Farklı Pistacia Anaçlarına Aşılı Antepfıstığı Çeşitlerinin Stoma Yoğunlukları. Turkish Journal of Agriculture and Foresty, 23(5):1029-1032.
Eriş, A. 1979. Asmalarda Stoma Hareketlerini Düzenleyen Bazı İç ve Dış Faktörler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın: 694. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara. 15 s.
Eriş, A. 1998. Bahçe Bitkileri Fizyolojisi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları, No:11, IV. Baskı, Bursa. 152 s.
Eriş, A. ve Soylu, A. 1990. Stomatal Density in Various Turkish Grape Cultivars. Vitis Special Issue pp: 382-389.
Gao, X., C. Zou, L. Wang and F. Zhang. 2006. Silicon Decreases Transpiration Rate and Conductance from Stomata of Maize Plants. Journal of Plant Nutrition, 29:1637-1647.
Gülen, H., N. Köksal ve A. Eriş 2004. Farklı Anaçlar Üzerine Aşılı Bazı Kiraz ve Elma Çeşitlerinde Stoma Yoğunluğu ve Stoma Boyutları. Bahçe, 33 (1-2):1-5.
Hassan S.E., I. Kalig and A.S. Khan. 2008. Genetic Mechanism of Some Physiological Traits in Spring Wheat at Two Plant Population Regimes. Journal Agricultural Research, 46(4): 315-323.
Jeyakumar, M., N. Jayabalan and D.I. Arockiasamy. 2003. Effect of Sulphur Dioxide on Maize (Zea mays L.) var. (Co-1) Seedlings at Lethal Dose 50. Physiology and Molecular Biology of Plants, 9(1): 147-151.
Kacar, B. 1989. Bitki Fizyolojisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:1153, Ders Kitabı, No:323.
Kaiser, H. and L. Kappen. 2001. Stomatal Oscillations at Small Apertures: Indications for a Fundamental Insufficiency of Stomatal Feedback-Control Inherent in the Stomatal Turgor Mechanism. Journal of Experimental Botany, (52):1303-1313.
Mala, N., D. Jayanta, A. Roy and M. Subendhu. 2002. Studies on Phytotoxic Effect of Aluminium on Growth and Some Morphological Parameters of Vigna radiata L. Wilczek. Journal of Environmental Biology Lucknow, 23(4): 411-416.
Salisbury, F.B. and C. W. Ross. 1992. Plant Physiology. 4th Edition. Wadsworth Publ. Comp. Calif., 682p.
Şahin, T. 1989. Seleksiyonla Elde Edilmiş Bazı Önemli Kestane Çeşitlerinin Yaprak Morfolojileri ve Stoma Dağılımları Üzerinde Araştırmalar. Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bursa. 86 s.
Turan, Z.M. 1995. Araştırma ve Deneme Metotları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları, No:62, Bursa, 121s.
Yanmaz, R. ve A. Eriş. 1983. Bazı Sebze Türlerinin Yapraklarındaki Stoma Sayıları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 33: 94-102.
Zhou, J., Y. Hirata, I. Nou, H. Shiotani and T. Ito. 2002. Interactions Between Different Genotypic Tissues in Citrus Graft Chimeras. Euphytica, 126:355-364.