HAKAN ÇELİK, HALUK BAŞAR, M.Ali TURAN, A. Vahap KATKAY

Amonyumlu gübreleme ve nitrifikasyon inhibitörünün kaya fosfatın çözünürlüğü üzerine etkisi

Bu çalışma, topraklara uygulanan kaya fosfatlarındaki fosforun yarayışlılığı üzerine nitrifikasyon inhibitörü ile birlikte uygulanan amonyum formundaki azotun etkinliğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Sera denemesi; tesadüf parsellerinde, 4 tekrarlamalı deneme desenine göre düzenlenmiştir. Topraklara 3 farklı dozda NH4SO4 (0.5,1.0 ve 2.0g N 3 kg toprak-1), 3 farklı dozda kaya fosfat (0.5,1.0 ve 2.0g P 3 kg toprak-1) ve 3 farklı dozda nitrifikasyon inhibitörü disiyandiamid (0.05, 0.1 ve 0.2 g DCD 3 kg toprak–1) uygulanmıştır. DCD’in etkinliğini görebilmek amacıyla N ve P uygulamaları DCD ile karıştırılarak ve karıştırılmadan uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; artan N dozlarına bağlı olarak saksılardaki toprakların pH’larında azalma görülmüş fakat kaya fosfatların topraktaki çözünürlüğünde ve bitkilerin fosfor içeriklerinde deneme konularına göre önemli bir değişimin olmadığı gözlenmiştir. Azotla birlikte uygulanan nitrifikasyon inhibitörünün, nitrifikasyon inhibitörü uygulanmayanlara göre, bitkilerin N içeriklerini artırdıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

nitrifikasyon, kaya fosfat, nitrifikasyon engelleyicileri, amonyumlu gübreler, amonyum

This study was conducted to determine the effects of the ammonium applied with the nitrification inhibitor on P availability from rock phosphate. A greenhouse experiment was implemented in randomized plots experimental design with four replications. In the research NH4SO4 and rock phosphate were applied to the soil at the rates of 0.5, 1.0 and 2.0g N 3 kg soil-1 and 0.5, 1.0 and 2.0g P 3 kg soil-1. As nitrification inhibitor; dicyandiamide was applied to soil at the rates of 0.05, 0.1 and 0.2g DCD 3 kg soil-1. Each combined dose of N and rock phosphate was mixed into the soil with DCD and without DCD to evaluate the effect of DCD. According to the results obtained from the experiment, solubilization of rock phosphates in the soils and P content in the plants did not change significantly while pH of the soils decreased by increasing rates of N. Application of N with DCD increased meaningfully N content of the plants as compared to the applications which were not applied DCD in combination to N.

Keywords:

nitrification, rock phosphate, nitrification inhibitors, ammonium fertilizers, ammonium,

PDF

___

Amann, C. and A. Amberger. 1984. Wirkungen Organischer Substanzen auf Boden-und Düngerphospat Teil 1: Einfluß von Stroh-und Maiswurzelextraktionen auf die Löslichkeit von Boden-und Dünger-P. Z.Pflanzenernahr., Bodenkde.147:49-59. Amann, C. and A. Amberger. 1989. Phosphorus Efficiency of Buckwheat (fagopyrum esculentum) Zpflanzenernahr., Bodenkde.,181-189. Amberger, A. 1986. Potentials of Nitrification Inhibitors in modern NFertilizer Management. Z.Pflanzenernaehr. Bodenk. 149:469-484. Amberger, A. 1992. Nitrogen Fertilization and Environment in Semiarid Regions. Proc. Egypt-German Seminar “Environmental and Cultural Aspects of Fertilizer Use”. Ed.M.W. El-Fouly. 25-28 Nov.1991.p:197-206. Amberger, A. 2000. Kişisel Görüşme, 21.06.2000 tarihli telefax mesajı. Amberger, A. and M.P. German-Bauer. 1990. Effects of the Nitrification Inhibitors 1-amidino-2-thiourea and dicyandiamide in Combination with Urea and Ammonium Sulphate Fertilizer Research 21:179- 183. Aydeniz, A. ve A. Brohi. 1991. Gübreler ve Gübreleme. Cumhuriyet Üniversitesi Tokat Ziraat Fakültesi Yayınları No 10, Ders Kitabı No:3. Tokat. S.142. Bayraklı, F. ve N. Balkaya 2000. Fosforlu ve Azotlu Gübre Kullanımı ve Gübre Çevre Etkileşimi. Tarımsal Çevre ve Su Kirliliği Semineri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü Yayınları. Ankara. Bremmer, J.M. 1965. Nitrogen Ed.: C.A.Black. In: Method of Soil Analysis. Part:II. Chemical and Microbiological Properties. Agronomy Series. No:9. Agron. Inc. Madison. Wisconsin. USA. Claassen, N. 1990. Aufnahme von Nahrstoffen ausdem Boden Dursch die Höhere pflanze als Ergebnis von Verfügbarkert und Aneignungsvermögen. Severn Verlag, Göttingen. Cooke, G.W.1966. Phosphorus and Potassium Fertilizers Their Forms and Their Places in Agriculture. The Fertilizer Soc.Proc.No.92. Eyüpoğlu, F. 2002. Türkiye Gübre Gereksinimi ve Geleceği. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü. İşletme Müdürlüğü Yayınları Teknik Yayın No: T-2, Genel Yayın No:2. Hemwall, J.B. 1957. The Fixation of Phosphorus by Soils. Advances in Agronomy. Eds. A.G.Norman. Vol IX. Academic Press. Inc. NewYork. Johnston,E.A. 2000. Soil and Plant Phosphate. International Fertilizer Industry Association. Paris. p:32. Kacar, B. 1972. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri II. Bitki Analizleri. Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi Yayınları. No453. Kirkby, E.A. 1981. Plant Growth in Relation to Nitrogen Supply. In:Clarke, F.E. and Rosswall, T. Eds. Terrestrial Nitrogen Cycles, Processes, Ecosystem Strategies and Management Impacts, p:249-267, Ecol Bull Stockholm 33. Lott, W.L., J.P.Gallo and J.C.Meaff. 1956. Leaf Analysis Technique in coffe research. Ibec. Research Inc. 1-9, 21-24 Mengel, K., E.A.Kirkby. 1982. Principles of Plant Nutrition. Publisher: International Potash Institute P.O. Box, CH-3048 Worblaufen- Bern/Switzerland. P. 655.
Olsen, S.R. and L.A.Dean. 1965. Phosphorus. Ed.: C.A. Black. In: Method of Soil Analysis. Part:II. American Society of Agronomy Inc. Publisher: Madison. Wisconsin. USA. Riley, D. and Barber, S.A. 1971. Effect of Ammonium and Nitrate Fertilization on Phosphorus Uptake as related to root-induced pH Changes at the Root- Soil Interface. Soil Sci.Soc. Am. Proc. 35:301-306. Rogers, H.T., R.W.Pearson ve L.E. Ensminger. 1953. Soil and Fertilizer Phosphorus in Crop Nutrition. Eds. W.H.Pierre and A.G.Norman 4:189-242. Academic Press. NewYork. Schüller, H., Th.Reichard and K.Nemeth.1975. (G) Relationship Between P Fertilization, Yield, P Uptake and Soil Tests. Landw. Forsch 28:147-157. Tisdale, S.L. and W.L. Nelson. 1975. Soil Fertility and Fertilizers. Macmillan Publishing Co. Inc.