Yahudi Bilgin Hasday Crescas’ın Teslis İnancına Yönelttiği Eleştiriler

Yahudi-Hıristiyan ilişkileri tarihi incelendiğinde, bu iki dinî grup arasında uzun süreli bir barış halinin sürmediği rahatlıkla anlaşılabilir. Bu durum, taraflar arasında karşılıklı polemiklere neden olmuş ve neticede sonraki kuşaklara zengin bir reddiye kültürü miras kalmıştır. Orta Çağ’da Hıristiyanlığa karşı yazılan reddiyelerden biri de Crescas’a (ö. 1410) ait Bitul İkkarey ha-Notsrim adlı eserdir. Crescas’ın yerel dilde yazılmış iki reddiyesi olduğu bilinmekle birlikte, diğer reddiye günümüze kadar gelememiştir. Bu makalede Crescas’ın Hıristiyan Tanrı anlayışına yönelik eleştirilerine yer verilmiş olup, bu eleştiriler, Hıristiyan akidesi açısından merkezî konumda olan teslis doktrini ve bununla ilişkili olarak enkarnasyon inancı çerçevesinde ayrıntılandırılmıştır.Anahtar Kelimeler: Crescas, Reddiye, Yahudi-Hıristiyan Polemiği, Teolojik Eleştiri, Teslis, Enkarnasyon.

Anahtar Kelimeler:

Crescas, Reddiye, Yahudi-Hıristiyan Polemiği, Teolojik Eleştiri, Teslis, Enkarnasyon

-

The historical relationship between Judaism and Christianity has not always been peaceful, and this case has given rise to the discussions/polemics between the parties. In the end, the very rich polemical literature passed/inherited to the next genereations. The one of the refutations which is written against the Christianity in the Middle Ages, is Bittul Iqqarei ha-Nozrim by Crescas (d. 1410). Although it is known that Crescas wrote two anti-Christian polemics in the local language, the other polemic has not survived. This article discusses Crescas’ philosophical arguments against the trinity and the incarnation

Keywords:

Crescas, Refutation, Jewish-Christian Polemics, Theological Criticism, Trinity, Incarnation,

PDF

___

Altıntaş, Yusuf, “Yahudilik Açısından Hıristiyanlığa Bakış”, Dinler Tarihi Araştırmaları III, Ankara 2002, s. 177-185.
Arslan, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi: Aristoteles, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 2011.
Aydın, Mahmut, Anahatlarıyla Dinler Tarihi, İstanbul: Ensar Neşriyat 2010.
Aydın, Mehmet, Hıristiyan Kaynaklarına Göre Hıristiyanlık, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 1995.
___, “Hıristiyanlık’ta Teslis Doktrini ve Hıristiyan İ’tizalleri”, İslam İlimleri Enstitüsü Dergisi (Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi), 5 (1982), s. 141-156.
Besnard, Albert M. ve dğr., Hıristiyan İlahiyatı (çev. Mehmet Aydın), Konya: Arı Basımevi 1983.
Carvalho, “Crescas, Hasdai ben Abraham”, The Oxford Dictionary of the Jewish Religion, Second Edition, New York: Oxford University Press 2011, s. 194.
Crescas, Hasday, Bitul İkkarey ha-Notsrim (ed. Daniel Lasker), Ramat Gan-Beer Sheva: Bar Ilan University Press 1990.
Çoban, Bekir Zakir, Geçmişten Günümüze Papalık, İstanbul: İnsan Yayınları 2009.
Eroğlu, Ahmet Hikmet, “Hıristiyanların Bölünme Sürecine Genel Bir Bakış”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 41(2000), s. 309-325.
Gündüz, Şinasi, Din ve İnanç Sözlüğü, Konya: Vadi Yayınları 1998.
___, Pavlus: Hıristiyanlığın Mimarı, Ankara: Ankara Okulu Yayınları 2011.
Harvey, Warren Zev, “Crescas, Hasdai ben Judah”, Encylopaedia Judaica, Second Edition, V, 284-288.
Hıristiyanlık Tarihi (çev. Sibel Sel-Levent Kınran), İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları 2004.
Işık, Halim, İlk Papa Aziz Petrus’tan Son Papa Ratzinger’e: Papalık Tarihi, İstanbul: Ozan Yayıncılık 2006.
Katolik Kilisesi Din ve Ahlâk ilkeleri (çev. Dominik Pamir), İstanbul: Yaylacık Matbaacılık 2010.
Lasker, Daniel, “Christianity, Medieval Jewish Debates With”, The Encyclopedia of Judaism (ed. J. Neusner-Alan J. Avery-Peck-William Scott Green), Leiden-Boston: Brill 2005.
___, Jewish Philosophical Polemics Against Christianity in The Middle Ages, Michigan 1976.
___, The Refutation of the Christian Principles, New York: Albany Press 1992.
Meerson, Michael-Schafes, Peter, Toledot Yeshu: The Life Story of Jesus, Tuebingen: Mohr Siebeck Publisher 2014.
Meral, Yasin, “İbn Meymun’a Göre Yahudilik’te İman Esasları”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 52 (2011/2), s. 243-266.
___, İbn Meymun’un Eserlerinde İslâm ve Müslümanlar, (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara 2012.
___, “Şim’on ben Tsemah Duran’ın (ö. 1444) Keşet U-Magen adlı İslam’a Reddiyesinin Değerlendirilmesi”, Dini Araştırmalar, 15 (2012/41), s. 59-79.
Michel, Thomas, Hıristiyan Tanrı Bilimine Giriş, İstanbul: Ohan Basımevi 1992.
Ross, David W., Aristoteles (çev. Ahmet Arslan), İstanbul: Kabalcı Yayınevi 2011.
Stroumsa, Sarah, Dawud ibn Marwan al-Muqammis’s Ishrun Maqala (Etudes sur le judaisme medieval XIII), Leiden: Brill Academic Publishers 1989.
Tanyu, Hikmet, “Yahudiliğin Kutsal Kitapları ve Esasları, İlmî İnceleme ve Tenkidi”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14 (1996), s. 95-124.
Tarakçı, Muhammet, St. Thomas Aquinas, İstanbul: İz Yayıncılık 2006.
Wolfson, Harry Austryn, Introduction to Crescas’ Critique of Aristotle, Cambridge: Harward University Press 1929.