İbn Sinân el-Hafâcî ve Kitabı Sirru’l-fesâha: Edebî Zevkin Cezbedici Büyülemesinden, Metod ve Üslubun Yetkin Tezahürleri ile İçeriğin Özgünlüğüne

Bu araştırma, İbn Sinân el-Hafâcî’nin Sirru’l-fesâha adlı kitabındaki metodolojisinin yanı sıra söz konusu kitapta incelediği konuları ve yararlandığı kaynakları ele almaktadır. Makalenin ana omurgasını oluşturan kısımda, el-Hafâcî’nin, metodolojiisini belirleyen diğer kitapların nitelikleri de incelenir. Yazar edebî kıyaslama için; şiirlerden delil getirmiş, seçilmiş (fasih) şiir örneklerinin özelliklerini ortaya koymuş, şiir örneklerini nesir örneklerinden daha fazla tutmuş, net ifadeler kullanmış, manalar ve kavramlar hakkında tanımlamalar yapmıştır.Makalenin son kısmında ise, İbn Sinan’ın metodolojisi hakkında araştırmacıların eleştirileri incelenmiş, desteklenen ve karşı çıkılan noktalar ele alınarak, İbn Sinan’ın metodolojisindeki bazı kusur ve çelişkili yönlerine değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İbn Sinân el-Hafâcî, Sirru’l-fesâha, Belâğat, Edebî Zevk, Metod

-

This research focuses on the methodology of Ibn Sinan in his book "The Secret eloquence - Ser al-fasaha" and also the contents and sources that he dealt with. At the constituve part of the main structure of research, other books affecting el-Hafâcî’s methodology are reviewed as well. The author has given evidences from poems, highlighted the features of selected (fasih) poems, mentioned poetic models more than prose models, used explicit statements and made descriptions about meanings and concepts for literary comparison. Besides, at the last part of this research, the criticisms of scholars about İbn Sinan’s methodology has been analyzed, the supportive and opposing points have been discussed and therefore some defictive and conflictive sides of İbn Sinan’s methodology have been mentioned

Keywords:

Ibn Sinan al-Khafaji Ser alfasaha, eloquence, literary taste, method, content,

PDF

___

Abdullah, Muhammed Hasan, Mukaddime fi’n-nakdi’l-edebî, Kuveyt: Dâru’l-buhûsu’l-ilmiyye 1975.
Abdurrahmân, Mansur, Eserü itticâhâti’n-nakdi’l-edebî fi’l-karni’l-hâmis, Kahire: Mektebetü Anchlo el-Mısriyye [t.y.]
Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr b. Mahbub Kinani Leysi (ö. 255/868) el-Beyân ve’t-tebyîn (nşr. Abdüsselâm Hârun), I-II, Kahire: Mektebetü’l-hancî [t.y.]
Cürcânî, Ebû Bekr Abdülkahir b. Abdurrahman Abdülkahir Abdülkâhir (ö. 471/1078-79), Delâilü’l-‘İcâz (nşr. Mahmud Muhammed Şâkir), Kahire: Mektebetü’l-hancî 2004.
___, Esrârü’l-Belâğa, (nşr. Muhammed Reşid Rızâ), Beyrut: Dâru’l-marife [t.y.]
Hafâci, İbn Sinân (ö. 466/1073), Sirru’l-Fesâha (nşr. Abdülmüteâl Saîdî), Kahire: Mektebetü Muhammed Ali ve evlâdühû 1953.
Hicâb, Abdülfettâh, Menhecü’l-bahsi’l-belâğî beyne’l-Abdülkâhir ve’s-Sekkâkî, Kahire: el-Câmiatü’l-Ezher Külliyetü’l-luğati’l-Arabiyye [t.y.]
İbnü’l-Adîm, Ebü'l-Kâsım Kemâleddin Ömer b. Ahmed (ö. 660/1262) Zübdetü’l-Haleb fî târîhi Halep (nşr. Sami ed-Dühân), Dımaşk: Ma‘hedü’l-Faransî [t.y.]
İbnü’l-Esîr, Ebü'l-Feth Ziyaeddin Nasrullah b. Muhammed b. Muhammed (ö. 637/1239), el-Meselü’s-sâir fî edebi’l-kâtib ve’ş-şâir (nşr. Ahmed el-Hûfî- Bedevî Tabâne), I-IV, Kahire: Mektebetü’n-nahda [t.y.]
İbn Hallikân, Ebü'l-Abbas Şemseddin Ahmed b. Muhammed (ö. 681/1282) Vefeyâtü’l-‘Ayân (nşr. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid), I-VI, Kahire: Mektebetü’n-nahda 1951.
Kalkaliyye, Abduh, el-Kâdî el-Cürcânî ve’n-nakdü’l-edebî, Kahire: el-Heyetü’l-Mısriyye el-âmme li’l-küttâb 1973.
Kütübî, Ebû Abdullah Salahaddin Muhammed b. Şakir (ö. 764/1363) Fevâtü’l-Vefeyât ve’z-zeyl aleyha (nşr. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid), I-II, Kahire: Mektebetü’n-nahda 1951.
Matlub, Ahmed, el-Belâğa inde’s-Sekkâkî, Bağdat: Mektebetün’n-nahda 1964.
___, el-Kazvînî ve şurûhu’t-telhîs, Bağdat: Mektebetü’n-nahda 1967.
Mütenebbî, Ebu’t-Tayyip Ahmed b. Hüseyin (ö. 354/965), Divanu Ebi't-Tayyib el-Mütenebbi bi-şerhi Ebi'l-Beka el-Ukber (nşr. Mustafa es-Sakkâ ve dğr.), I-IV, Kahire: Mustafa el-Bâbi el-Halebî 1936.
Selâm, Muhammed Zağlûl, Târîhu’n-nakdi’l-Arabî mine’l-karni’l-hâmis ila’l-âşir el-hicrî, İskenderiyye: Menşeetü’l-meârif 2000.
Şâib, Ahmed, el-Üslûb, Kahire: Mektebetü’n-nahda [t.y.]
Tabâne, Bedevî, el-Beyânü’l-Arabî, Kahire: Mektebetü Anchlo el-Mısriyye [t.y.]
___, Ebû Hilâl el-Askerî ee mekâyîsuhu el-belâğiyye, Kahire: Mektebetü Anchlo el-Mısriyye [t.y.]
___, Kadâyâ en-nakdü’l-edebî, Kahire: Mektebetü Anchlo el-Mısriyye [t.y.]
___, İlmü’l-beyân, Kahire: Mektebetü Anchlo el-Mısriyye [t.y.]
___, Kudâme İbn Cafer ve’n-nakdü’l-edebî, Kahire: Mektebetü Anchlo el-Mısriyye [t.y.]
Zirikli, Hayreddin, el-‘Alâm, Beyrut: Dâru’l-ilm lil’l-melâyîn [t.y.]