Kur'an ve Sünnet Iş ı ğ ı nda Varlı k Evrelerinin Merkez Paydaşı Su
Gelecek tasavvuru yapabilen insanı n gayb âlemini düş ünmesi normaldir. İ nsanı nküçük kıyameti sayı lan ölümü, gaybi hayatı n birinci durağ ı nı , dünya hayatı nı nbütününü sonlandı ran büyük kı yamet ise, ikinci aş aması nı oluş turmaktadı r. Hesapvermek için yeniden diriliş ten, ebedi yurda/cennete veya cehenneme yerleş meyekadar devam eden mahşer süreci ise üçüncü merhaleyi teş kil etmektedir.Görünmeyen ve tecrübe edilmeyen bu gaybi hayatı n, dünya hayatı yla benzerözellikler taş ı y ı p taş ı maması merakı , su üzerinden tespit edilmeye çalışı lmı şt ı r.Öncelikle mümin veya inkârcı insanları n sekerât halinin ve akabinde kabir hayatı nı nsu ile alakası incelenmiş tir. Suyun en açı k ifadelerle zikredildiğ i aş ama ise, kı yametinkopma sürecidir. Bu aş amada dünyanı n bütün denizleri ve okyanusları, birbirinekarışı p kaynatı lacaktı r. Kıyameti takiben yer ve göklerin baş ka bir düzenle yenidenkurulması ndan sonra aslı su olan insan, arş ı n altı nda bulunan denizden indirileceğ ianlaş ı lan su ile ot biter gibi mahş erin toprağ ı ndan diriltilecektir. Cennet veyacehenneme yerleştirilinceye kadar da su ile alakası devam edecektir
Water as the Center Denominator of Existence s Stages in the Light of Qur ā n and Sunnah
For a human being who have future imagination, thinking about the unseen isnormal. The death of a man, which can be considered a minor doomsday, constitutesthe first stage of the unseen life and the major doomsday which end the eternal life alltogether constitutes the second. The day of last judgment which continues fromresurrection until settling eternal hostel, paradise, constitutes the third stage. Thecuriosity about if this unseen life which is not suited to be experienced carriescharacteristics of the temporal world have been tried to be based on water. First of all,how the situation of the believers or unbelievers during their death coma, andthereafter their life in the graves has been examined. The stage when the waterexpressed with clearest words is the breaking process off the doomsday. At this stageall the oceans and waters of the world will be mixed and boiled. During theResurrection, after the heaven and earth will be re-established, people who areoriginally water will be raised from the ground with water that will apparently bedownloaded from the sea under the cubit, such as weed germination. Their relevancewith water will continue until they are settled in heaven or hell.
___
- Abdullah b. Yusuf el-Vâbil, E şrâtüs-sâah, Demmâm: Dâru İbnil-Cevzî, 1995/1415. Akçay, Mustafa, Gazzali Düş üncesinde Ölüm ve Kabir Hayatı, EKEV Akademi Dergisi, 23 (2050), s. 85-102. Ateş , Süleyman, Kurân-ı Kerîm Tefsiri, İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat 1988. Bin Abdillah, Muhammed b Abdülaziz, el-Mâu fil-fikrii-İ slamî vel-edebil- Arabi, I-IV, Mağ rib: Vizaratül-Evkâfil-Mağ ribiyye 1996/1417 Duman, M. Zeki, Nur Suresinin 35. Ayetinin Tefsir ve Tevili Bağ lamı nda Allahı n İ nsana Dört Hidayeti: Fı tri Din, Akı l, Peygamber ve Kitap, Usûl, 3 (2005/1), s. 7-42. Âlûsi, Ş ihâbuddin Mahmûd (ö. 1342/1924), Rûhul-meâni, I-XXX, Beyrut: Dâru ihyâi türasil-Arabi t.y. Beğavi, el-Hüseyn b. Mesûd (ö. 516/1122), Meâlimüt-tenzîl (nş r. Muhammed Abdullah en-Nemir ve dğ r.), I-VIII, Riyâd: Dârut-Tayyibe 1409. Ferâhidi, Halil b Ahmed (ö. 175/791), Kitabul-ayn (nş r. Abdulhamid el- Hemdâvi), I-IV, Beyrut: Dârul-kütübil-ilmiyye 1424/2003. Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b Ziyâd (ö. 207/822), Meânil-Kurân, I-III, Beyrut: Âlemül-kütüb 1403/1983. Isfehâni, Ebü'l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal Ragı b (ö. 502/1108), el-Müfredât fî garîbil-Kurân, I-II, İ stanbul: Dâru kahramân 1986. Kannevci, Sı ddîk b Hasen (ö. 1307/1890), Fethul-Beyân fî Makâsı dül-Kurân (nş r. İ brahim el-Ensâri), I-XV, Beyrut: el-Mektebetül-asriyye 1992/1412. Kurtubî, Ahmed b. Ebu Bekr (ö. 671/1273), el-Câmi li ahkâmil-Kurân (nş r. Abdulmuhsin et-Türki), I-XXIV, Beyrut: Müessesetur-risâle 1426/2006. Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed (ö.333/944), Tevilâtu ehlis-sünne (nş r. Mecdi Bâsellûm), I-X, Beyrut: Dârul-kütübil-ilmiyye 2005. Erbaş , Ali, Melek, TDV İ slâm Ansiklopedisi (Dİ A), XXIX, 37-39. Râzî, Fahreddin Ziyâüddîn Ömer (ö. 606/1209), Mefâtîhul-gayb: et-Tefsîrul- kebîr, I-XXXII, Beyrut: Dârul-Fikr 1401/1981. Sadî, Dâvud Süleyman, el-Kı y âmetü beynel-ilmi vel-Kuran, Beyrut: Dârul- harfil-Arabi 1420/1991. Suyûtî, Celâlüddin (ö. 911/1505), ed-Dürrül-mensûr fi-tefsîri bil-mesûr (nş r. Abdullah b Abdulmuhsin et-Türki), I-XVII, Kâhire: Merkezu hicr lil buhûsi ved-dirâsâtil-Arabiyye vel-İ slâmiyye 1423/2003. E şgar, Ömer Süleyman, el-Kı yâmetüs-suğra ve alâmâtül-kübrâ, Ammân: Dârun-nefâis 1411/1991. Ş evkânî, Ali b Muhammed (ö. 1250/1834), Fethul-kadîr (nş r. Abdurrahmân Umeyra), I-V, y.y.: Dârul-vefâ t.y. Tehânevî, Muhammed Ali (ö. 1158/1745), Keşşâfü ı stı lâhatil-fünûn (nş r. Ali Dahrûc ve dğ r.), I-II, Beyrut: Mektebetü Lübnân 1996. Zeccâc, Ebû İ shâk İ brahim b. es-Serî (ö. 311/923), Meânil-Kurân ve irâbüh ( n ş r. Abduh Ş elebî), I-V, Beyrut: Âlemül-kütüb 1408/1988. Duman, M. Zeki, Nur Suresinin 35. Ayetinin Tefsir ve Tevili Bağ lamı nda Allahı n İ nsana Dört Hidayeti: Fı tri Din, Akı l, Peygamber ve Kitap, Usûl, 3 (2005/1), s. 7-42. Âlûsi, Ş ihâbuddin Mahmûd (ö. 1342/1924), Rûhul-meâni, I-XXX, Beyrut: Dâru ihyâi türasil-Arabi t.y. Beğavi, el-Hüseyn b. Mesûd (ö. 516/1122), Meâlimüt-tenzîl (nş r. Muhammed Abdullah en-Nemir ve dğ r.), I-VIII, Riyâd: Dârut-Tayyibe 1409. Ferâhidi, Halil b Ahmed (ö. 175/791), Kitabul-ayn (nş r. Abdulhamid el- Hemdâvi), I-IV, Beyrut: Dârul-kütübil-ilmiyye 1424/2003. Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b Ziyâd (ö. 207/822), Meânil-Kurân, I-III, Beyrut: Âlemül-kütüb 1403/1983. Isfehâni, Ebü'l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal Ragı b (ö. 502/1108), el-Müfredât fî garîbil-Kurân, I-II, İ stanbul: Dâru kahramân 1986. Kannevci, Sı ddîk b Hasen (ö. 1307/1890), Fethul-Beyân fî Makâsı dül-Kurân (nş r. İ brahim el-Ensâri), I-XV, Beyrut: el-Mektebetül-asriyye 1992/1412. Kurtubî, Ahmed b. Ebu Bekr (ö. 671/1273), el-Câmi li ahkâmil-Kurân (nş r. Abdulmuhsin et-Türki), I-XXIV, Beyrut: Müessesetur-risâle 1426/2006. Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed (ö.333/944), Tevilâtu ehlis-sünne (nş r. Mecdi Bâsellûm), I-X, Beyrut: Dârul-kütübil-ilmiyye 2005. Erbaş , Ali, Melek, TDV İ slâm Ansiklopedisi (Dİ A), XXIX, 37-39. Râzî, Fahreddin Ziyâüddîn Ömer (ö. 606/1209), Mefâtîhul-gayb: et-Tefsîrul- kebîr, I-XXXII, Beyrut: Dârul-Fikr 1401/1981. Sadî, Dâvud Süleyman, el-Kı y âmetü beynel-ilmi vel-Kuran, Beyrut: Dârul- harfil-Arabi 1420/1991. Suyûtî, Celâlüddin (ö. 911/1505), ed-Dürrül-mensûr fi-tefsîri bil-mesûr (nş r. Abdullah b Abdulmuhsin et-Türki), I-XVII, Kâhire: Merkezu hicr lil buhûsi ved-dirâsâtil-Arabiyye vel-İ slâmiyye 1423/2003. E şgar, Ömer Süleyman, el-Kı yâmetüs-suğra ve alâmâtül-kübrâ, Ammân: Dârun-nefâis 1411/1991. Ş evkânî, Ali b Muhammed (ö. 1250/1834), Fethul-kadîr (nş r. Abdurrahmân Umeyra), I-V, y.y.: Dârul-vefâ t.y. Tehânevî, Muhammed Ali (ö. 1158/1745), Keşşâfü ı stı lâhatil-fünûn (nş r. Ali Dahrûc ve dğ r.), I-II, Beyrut: Mektebetü Lübnân 1996. Zeccâc, Ebû İ shâk İ brahim b. es-Serî (ö. 311/923), Meânil-Kurân ve irâbüh ( n ş r. Abduh Ş elebî), I-V, Beyrut: Âlemül-kütüb 1408/1988. Seffarini, Ebü'l-Avn Ş emseddin Muhammed (ö.1188/1774), Ehvalu yevmi'l- k ı yame ve alamatuha'l-kübra, Beyrut: Müessesetü'l-kütübi's-sekafiye 1986. Ş arâvî, Muhammed Mütevelli, Tefsîruş -Ş arâvî, I-XXIV, Kahire: Dâru ahbâril-yevm 1991. Taberî, Ebû Cafer Muhammed b Cerir (ö. 310/923), Câmiül-beyân an tevîli âyil-Kurân (nş r. Abdülmuhsin et-Türkî), I-XXVI, Kahire: Dârü hicr 2001/1422. Taravene, Süleyman, el-İ câzul-ilmi fil-Kuranil-Kerim, el-kevn vel-mâ, Amman: Darul-furkân 1421/2000. Topaloğ lu, Bekir, Cennet , TDV İ slâm Ansiklopedisi (Dİ A), VII, 376-386. Toprak, Süleyman, Kabir TDV İ slâm Ansiklopedisi (Dİ A), XXIV, 37-38. ___, Ölümden Sonraki Hayat, Konya: Nur Bası mevi 1986. Usta, İ brahim, Allgemeiner Überblick Über Al-Barzah Bei Den Gelehrten / İ slam Mezhepleri'nde Kabir Hayatı 'na Genel Bakı ş , Din Bilimleri Akademik Araş tı rma Dergisi [www.dinbilimleri.com], 1 (2012), s. 245-255. Zühayli, Vehbe, et-Tefsîrül-münîr, I-XVII, Dimeş k: Dârul-fikr, 1430/2009. Yavuz, Ömer Faruk, Kurân ve Kı yamet, İstanbul: Marifet Yayı nları 1997. Yavuz, Yusuf Ş evki, Bas TDV İ slâm Ansiklopedisi (Dİ A), V, 98-100. ___, Kı yamet Alâmetleri, TDV İ slâm Ansiklopedisi (Dİ A), XXV, 522-525. Yazı r, Muhammed Hamdi (ö. 1361/1942), Hak Dini Kuran Dili, I-IX, İ stanbul: Eser Neş riyat [t.y.]. Zemahş erî, Ebü'l-Kası m Carullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed (ö. 538/1144), el-Keşşaf an hakaikı gavamizit-tenzil ve uyuni'l-ekavil fî vücuhi't- tevil (nş r. Ahmed Abdülmevcud ve dğ r.), I-VI, Riyad: Mektebetül- ubeykân 1998/1418.