Finansal Kırılganlık Endeksi (Türkiye 1989–2011) ve yorumlar

Makalenin amacı, Finansal Kırılganlık Endeksi (FKE) yardımıyla 1989- 2011 arasında Türkiye ekonomisinin temel makro ekonomik göstergelerindeki değişim ve bu değişimin sonuçlarının analiz edilmesidir. Bu bağlamda Türkiye ekonomisi için 8 makro ekonomik temel değişken seçilerek, bir FKE türetilmiştir. Bu sekiz değişken şunlardır: (1) Cari İşlemler Dengesi/GSMH; (2) Reel Kur Endeksi, (3) İthalat/İhracat (4) Kısa Vadeli dış borç/ TCMB döviz Rezervleri; (5) Konsolide Bütçe Dengesi/GSMH; (6) İMKB 100 endeksinin yıllık artış oranı(7) Kısa-vadeli Dış Borç/Orta ve Uzun-vadeli Dış Borç; (8)Kamu Net Borç Stoku/GSMH. Finansal kırılganlığın arttığını gösteren “eşik değer” 0.40 olarak bulunmuş ve bu eşik değerin hem 1994 hem de 2001 krizlerini önceden tahmin etme yetisi olduğu gözlenmiştir. Endeks değeri; 1992 ve 1999 yıl-sonu itibariyle düşükken (sırasıyla - 0,06 ve 0,25), 1993 yıl-sonunda 0.98; 2000’de ise 0.90 değerine ulaşarak, ekonomide kırılganlığın artığına dair çok güçlü sinyaller üretmiştir. Buna karşın endeks değeri, finansal kırılganlığın artığını gösteren eşik değere 2001 krizinden sonra hiç ulaşamamış; 2008-2009 krizini öngören bir sinyal üretmemiştir. Ama bu da, 2008-2009 krizinin yurtiçi değil yurt-dışı kaynaklı olduğu göz önüne alınırsa, olması gerektiği gibidir.

A Financial Vulnerability Index (Turkey 1989-2011) and comments

The main purpose of this article is to take a snap-shot of the changes that occurred in the key macro variables of the Turkish economy in the past two decades and to comment on the results. ln this context a Financial Vulnerability Index (FVI) was constructed using the following eight selected fundamental variables for the 1989-2011 period: (1) Ratio of the the Current Account Balance to GDP, (2) The Reel Exchange-Index, (3)Imports/Exports Ratio, (4) Ratio of Short Term Foreign Debt to Central Bank Forex Reserves, (5) Budget Deficits/GNP Ratio, (6) The annual Rate of Increase in the IMKB-100 Index, (7) Ratio of Short-Term to Medium + Long-Term Foreign Debt and (8) Public Debt Stock /GNP Ratio. This FVI, the threshold-value of which is 0.40, was successful in predicting both the 1994 and 2001 currency crises for it has produced strong signals in the years immediately preceding the two “home-made” crises: While low as of the year end of 1992 and 1999 (-0.06 and 0.025 respectively), the index rose precipitously to 0.98 and 0.90 (respectively) as of years’ end of 1992 and 2000. Between 2002-2011, this index oscillated but never crossed the threshold value and thus did not produce any predictive signals preceding the 2008-2009 crises. But considering the fact that the said crises was “imported” and not “home-made”, this is neither surprising nor can be construed as a failure to predict

PDF

___

Akkemik, Ali (2011), “Japonya (1991) ve ABD (2007-2009) Finansal Krizlerinin Politik İktisat Perspektifinden Bir Değerlendirilmesi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12(2):171-186.

Boratav, Korkut (2001), “Finansal Kriz IMF’nin Eseridir”, http://www.bilkent.edu.tr/~yeldanbs/Yazilar_Uye/Boratav_IMF.html(05- 10-2006).

Bustelo, Pablo (2000) “Novelties of Financial Crises in the 1990s and the Search for new Indicators”, Emerging Markets Review, Vol: 1, No: 3:229–251.

Çakmak, Umut (2007), “Kriz Modelleri Çerçevesinde Türkiye 2001 Finansal Krizinin Değerlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi iktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 9/I: 81-101

Çakman, Kemal, U. Çakmak (2007), “Cari İşlemler Açığı, Net Sermaye Hareketi, Kur Değişim Hızı ve Reel Kur Endeksi: Bağlamındaki İkilemlerin Bir Analizi”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, Yıl 44, Sayı 510.

Dornbusch, Rudriger (2001), “A Primer on Emerging Market Crises”, NBER Working Paper, No:8326:1-12.

Flood, Robert ve P. M. Garber (1984), “Collapsing Exchange-Rate Regimes: Some Linear Examples”,Journal of International Economics, Vol:17: 1-13.

Frankel, Jeffrey ve A. Rose (1996) “Currency Crashes in Emerging Markets; An Empirical Treatment”, Journal of International Economics, Vol:41, No:3– 4:351–366.

IMF, (1998) “Financial Crises: Characteristics and Indicators of Vulnerability” World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook, Bölüm IV:74-97.

Kaminsky, Graciela, S. Lizondo ve C. Reinhart (1998) “Leading Indicators of Currency Crises” IMF Staff Paper, Vol:45, No:1:1-48.

Krugman, Paul (1979), “A Model of Balance-of-Payments Crises”, Journal of Money, Credit and Banking, Vol:11, No:3: 310-325.

Milesi-Ferretti, G.M. ve A. Razin (1996), “Current-Account Sustainability”, Princeton Studies in International Finance, No:81:1-78.

Milesi-Ferretti, G.M. ve A. Razin (1998) “Current Account Reversals and Currency Crises”, NBER Konferans Metni, Cambridge, Şubat 6-7:1-50.

Minsky, Hyman P. (1992), “The Financial Instability Hypothesis” The Jerome Levy Economics Institute of Bard College Working Paper, No:74:1-10.

Obstfeld, Maurice (1996), “Models of Currency Crises with Self-Fulfilling Features”, European Economic Review, Vol:40: 1037-1047.

Oktar, Suat ve L. Dalyancı (2010), “Finansal Kriz Teorileri ve Türkiye Ekonomisinde 1990 Sonrası Finansal Krizler”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:XXIX, Sayı:II:1-22.

Reinhart, Carmen, Goldstein M. ve Kaminsky G.(2000) “Assessing Financial Vulnerability: An Early Warning System for Emerging Markets”, University of Maryland, College Park, Department of Economics MPRA Paper No:13629:1-56.

Roubini, Nouriel ve P. Wachtel (1998), “Current Account Sustainability in Transition Economies.”, NBER Working Paper, No: 6468: 1-63.

Salant, Stephen ve D. Henderson (1978), “Market Anticipation of Government Policy and the Price of Gold”, Journal of Political Economy, Vol:86: 627- 648.

Uygur, Ercan (2001), “Krizden Krize Türkiye: 2000 Kasım ve 2001 Şubat Krizleri”, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, 1:1-36.