SELÂHATTİN ENİS'İN NERİMAN ROMANINDA KADIN

Batılaşma sürecinde, Doğu ve Batı medeniyetleri arasındaki temel ayrımlardan birinin "kadın hürriyeti" olduğunu fark eden aydınlar ve sanatçılar, bu sorunu eserlerinde kuvvetle işlemişlerdir. Başlarda modernleşmenin nesnesi olan kadın, Servet-i Fünûn dönemi eserlerinde; özgür, eğitimli bireyler olarak işlenmiştir. Meşrutiyet dönemindeyse zihinlerdeki "ideal kadın" imajına, "Türk milletini yükseltecek temel varlık" imgesi eklenmiştir. "Neriman" romanı, Servet-i Fünûn zevk ve anlayışının etkisini göstermekle birlikte bir Meşrutiyet dönemi eseridir. Bu çalışmada; ileride, toplumun sosyal sorunlarını acımasızca ele alacak olan ve kadını yozlaşmanın birinci derecede sorumlusu gören Selâhattin Enis'in ilk romanı Neriman'da, kadın sorununu hangi boyutuyla işlediği üzerinde duruldu.

The Woman in Selâhattin Enis' Novel "Neriman"

The scholars and artists, realizing that one of the main distinguishing factors between western and oriental civilization is the "freedom of women" looked into this issue consistently in their works. The women which were perceived as an object of westernization at first, were seen as free and educated individual at "Servet-i Fünûn" era. In the constitutional period, in addition to ideal woman image in mind, the image of "the utmost being to raise the Turkish nation" is contributed. The novel "Neriman" is a constitutional period product as well as indicating the aesthetic and understanding impact of Servet-i Fünûn era. In this work, the scale and perspectives of study by Selâhattin Enis who would handle the social problems relentlessly and see women as primarily responsible for the assimilation in the society in the future, is issued.

PDF

___

ATABEYOĞLU Cem (2011) "Babam Salâhaddin Enis", Zaniyeler, İstanbul: İletişim Yayınları.

BANARLI Nihat Sami (1979) Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Fasikül: 16, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

Cevdet Kudret (1967) Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman II, İstanbul: Varlık Yayınları.

ENGİNÜN İnci (2010) Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat'tan Cumhuriyet'e (1839-1923) (5.b.), İstanbul: Dergâh Yayınları.

ESEN Nükhet (1997) Türk Romanında Aile Kurumu 1870-1970, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Matbaası.

GÜNDÜZ Osman (1988) "Meşrutiyet Yıllarında Anti- Feminist Bir Hikâyeci Selâhaddin Enis", Türk Dili C:LV Sayı: 435.

GÜRANİ ARSLAN Nur (2003) Selahattin Enis'in Romanlarında Osmanlı İmparatorluğu'nun Son Yıllarına Bir Bakış, İstanbul: Dergâh Yayınları.

KAVCAR Cahit (1985) Batılılaşma Açısından Servet-i Fünûn Romanı, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

KEFELİ Emel (2014) Batı Edebiyatında Akımlar, İstanbul: Dergâh Yayınları. NECATİGİL Behçet (1977) "Naturalist Eserlere Özellikle "Zaniyeler" Adlı Romanı ile Öncülük Eden Yazar Selahattin Enis", Milliyet Sanat Dergisi, İstanbul: 10 Haziran, Sayı: 235

OKAY M. Orhan (2013) Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergâh Yayınları.

Salâhaddin Enis (1328) Neriman, İstanbul: Cemiyet Kütüphanesi.

Salâhaddin Enis (1989) Zaniyeler, İstanbul: İletişim Yayınları.

Salâhaddin Enis (2012) Bataklık Çiçeği, Hazırlayan: M. Kayaha n Özgül, Ankara: Kurgan Edebiyat.

SINAR Alev (2003) "Edebiyata Yansıyan Kriz: Sözde Kızlar ve Zaniyeler Örneği", U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 4.

UĞURLU, S.B.- BALIK, M.(2008) "Nazlı Eray Öyküsünde Kentli Kadın Kimliği", Yazın ve Deyişbilim Araştırmaları, İzmir Ekonomi Üniversitesi.