MAHİDEVRAN (GÜLBAHAR) SULTAN ve ITIKNÂMESİ

Kanuni Sultan Süleyman'ın eşi Mahidevran (Gülbahar) Sultan, Şehzade Mustafa'nın annesidir. Tarihimizin en acı sayfalarından biri olan şehzadenin babası tarafından boğdurularak öldürülmesi olayı edebiyatımızda en duygulu mersiyelerin yazılmasına sebep olmuştur. Mahidevran Sultan, oğlunun öldürülmesinden sonra beraberinde bulunan maiyetiyle birlikte Bursa'ya gönderilmişti. Bursa'da acı ve ıstırap dolu günler geçiren sultan, günlük yiyecek ihtiyaçlarını teminde bile sıkıntılara düşmüş, oturduğu evin kirasını on yıl boyunca ödeyememiş, daha sonra padişahın emri ile bu ödemeler yapılmıştır. Şahsi bütün mal varlığını sadaka ve oğlunun türbesi için harcayan bu hayırsever kadın, maiyetinde bulunan yirmi hizmetçi ve kölenin azat edilmesini vasiyet etmiştir. Ölümünden sonra bir ıtıknâme düzenlenmiş ve köleler bir hayır anlayışı içerisinde özgür bırakılmıştır.

Mahidevran (Gülbahar) Sultan and her Manumission Document

Mahidevran (Gülbahar) Sultan and her Manumission Document Mahidevran (Gülbahar) Sultan who is Kanuni Sultan Süleyman's wife is mother of Şehzade Mustafa. Şehzade Mustafa was slaughtered by his father's edict. This is one of the most painful pages of our history and this event causes writing of the most soulful elegiac poetry in our literature. After his son's death Mahidevran Sultan was sent to Bursa with her suite. Sultan had very hard day in Bursa. She declined to provide daily food needs even in distress, could not pay the rent of the her house for ten year, then the payments are made on the orders of the Sultan. This charitable woman spent her all personal property for her son's grave and she bequethed to the liberation of the twenty servants and slaves in the her suite. After her death, it is arranged a manumission document and slaves were released in a concept of charity.

___

Akyılmaz, Gül, "Osmanlı Hukukunda Köleliğin Sona Ermesi İle İlgili Düzenlemeler Ve Tanzimat Fermanı'nın İlanından Sonra Kölelik Müessesesi", Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara, 2005, c.9, S.1-2, s.213-238.
Cevdet, Harbiye, n.22, 1072, 12 Rebiülevvel 1154/ 26 Temmuz 1741.
Emecen, Feridun, "Süleyman I", DİA, İstanbul, 2010, c.38.
Gürer, Ahmet Şamil, "Osmanlı Kölelik Tarihi Araştırmaları İçin Veri Kaynağı Olarak Itıknâmeler ve 1822 Yılına Ait Bir Itıknâme Örneği", TUBAJTS, 32/1, 2008, s.251-255.
Kepecioğlu, Kâmil, Bursa Kütüğü, Haz. Hüseyin Algül, Osman Çetin ve dig., Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Bursa, 2009.
M. Akif Aydın-Muhammed Hamidullah, "Köle", DİA, Ankara, 2002, c.26, s.237-248.
Nalçacı, Nida Nebahat, Sultanın Kulları/ Erken Modern Dönem İstanbul'unda Savaş Esirleri ve Zorunlu İstihdam, Verita Yayınları, İstanbul, 2015, s.47; Cevdet, Harbiye, n.22, 1072, 12 Rebiülevvel 1154/ 26 Temmuz 1741.
Özcan, Abdülkadir, "Tarih-i Osmânî Encümeni", DİA, İstanbul, 2011, c.40, s.83-85
Şentürk, Atilla, "En Hazin Mersiyenin Şairi: Taşlıcalı Yahya Bey", Dil ve Edebiyat, İstanbul, Temmuz 2011.
Yavaş, Doğan, "Saraylılar ve Üçhanım Kızlar Türbesi Hakkında", Bursa'da Zaman, Bursa 2014, S.12, s.68-Tarîh-i Osmânî Encümeni Mecmuası, 11-13. sene, numara: 62:77, 1 Ağustos 1336, s.129-133.