Tarım Ve Gıda Fiyatlarındaki Değişmelerin Hanehalkı Ve Üreticilere Yansıması: Sosyal Hesaplar Matrisi Çerçevesinde Alternatif Maliye Politikaları

Tarım ve gıda fiyatlarındaki artışlar, hanehalkını özellikle de işsizleri olumsuz şekillerde etkilemektedir. Bu çalışma, tarım fiyatlarının farklı toplum kesimlerine etkisini Mikro Sosyal Hesaplar Matrisi (SHM) çerçevesinde çeşitli iktisadi ve mali senaryolar eşliğinde inceleyerek, fiyat şoklarına karşı alternatif maliye politika önerilerini karşılaştırmaktadır. Çalışmada öngörülen politika senaryolarının sonuçlarını hesaplayabilmek için Fiyat Çarpan Analizi kullanılmaktadır. Bu analiz kapsamında tarım ve gıda fiyatlarında ortaya çıkabilecek bir dışsal şokun mal piyasalarına, işgücü piyasalarına ve hanehalklarına etkileri eş anlı olarak takip edilebilmektedir. Sonuç olarak tarım ve gıda fiyat şoklarının en fazla küçük üretici ve hanehalkının en yoksul kesimlerini etkilediği görülmüş, ortaya çıkan olumsuz etkileri telafi edebilmek maksadıyla tarımsal girdi destekleri yerine hanehalkının doğrudan yararlandığı çıktı ve gelir desteklerinin daha yararlı olduğu hesaplanmıştır. Fiyat şoklarından kaynaklanan olumsuzlukların üreticilere verilen desteklerle ortadan kalkmadığı ve hatta artan fiyatlardan üreticilerin yararlanamadığı görülmüştür.

Reflections Of Changes In Agriculture And Food Prices To Household And Producers: Alternative Fiscal Policies in The Framework Of Social Accounting Matrix

The hikes of agriculture and food price negatively affect households, especially unemployed people. This study examines the impact of agricultural prices on different social segment in the frame work of Micro-Social Accounting Matrix (SAM) with various economic and financial scenarios and compares alternative fiscal policy scenarios. Within the scope of this analysis, the effects of and external shock that may raise in agriculture and food prices on commodity markets, labor markets and households can be followed simultaneously. As a result, it is seen that price shocks mostly affects small producer and the poorest segments of households. In order to compensate for the negative impacts, It was calculated that the income subsides that households directly benefited from more useful than agricultural input supports. It has been observed that the negative impacts caused by the prices shocks have not disappeared with the producer supports and even the producers have benefited from the increasing prices.

PDF

___

Akın, M.Y., (2001), Kamulaştırmada Bilirkişilik (Ankara: TMMOBZiraat Mühendisleri Odası).
Aslan, M. (2005), “TurkishSocial Accounting Matrixfor 1996”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13: 221-245.
Aslan, M. (2007), “Construction of a Financial Social Accounting MatrixfortheTurkishEconomywith 1996 Data”, Anadolu UniversityJournal of SocialSciences, 7(1):287-306.
Atıcı, C.,(2004), Türkiye’nin Dış Ticaretinde ve Transfer Politikalarında Değişimin Faktör Bazında Gelir Dağılımı Etkileri: Bir Sosyal Hesaplar Matrisi Denemesi(Ankara:TEAE Yayınları).
Brooks, J. ve Tanyeri, A. (1999), AgricultualPolicy Reform in Turkey: A Social Accounting MatrixPerspective, (Ankara:TEAE Yayınları).
Cooke, B., ve M. Robles, (2009), RecentFoodPriceMovements, IFPRI DiscussionPaper, No:942.
Çağatay, S., C. Taşdoğan ve A. Şahinöz (2010), “2001-2008 Yıllarında Türkiye’de Uygulanan Alternatif Tarım Politikalarının Gelir Çarpan Analizi ve Politika Önerileri”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 19: 161-182.
Çağatay, S., C. Taşdoğan ve R. Öziş, (2014), “Türkiye’de Yakıt Tüketiminde Bio-Dizel Kullanım Hedeflerinin Etki Analizi”Ekonomik Yaklaşım, 24 (87): 37-68.
Defourny, J. ve E. Thorbecke (1984), “StructuralPath Analysis andMultiplierDecompositionwithin a Social Accounting Matrix”,EconomicJournal, 94: 111-136.
De Santis R.A. ve G.Özhan, (1997), “Social Accounting MatrixforTurkey 1990”, EconomicSystemResearch , 9,(3): 280-285..
Devarajan, S., G. D. Lewis, ve S. Robinson. (1994), Gettingthe Model Right: The General EquilibriumApproachtoAdjustmentPolicy, DraftManuscript. (Washington, D.C.: World Bank):
Erdoğan, E. (2011), MultiregionalSocial Accounting MatrixandMultiplier Analysis: An Application forTurkishEconomy, Unpublished Master Thesis, Metu, Department of Economics (Ankara).
Erten, H. (2009), Türkiye İçin Sektörel Sosyal Hesaplar Matrisi Üretme Yöntemi ve İstihdam Üzerine Bir Hesaplanabilir Genel Denge Uygulaması, DPT, Uzmanlık Tezi , (Ankara).
Gedik, M.A. (2010), “Vergi Politikalarının Dış Ticaret Üzerindeki Etkileri: Türkiye İçin Hesaplanabilir Genel Denge Uygulaması”, Maliye Dergisi, Sayı 159: 395-415.
Gök, B. ve M. Karadağ, (2013), “Türkiye İçin 2002 Yılı Sosyal Hesaplar Matrisi”,Ege AcademicReview, 13,(3): 325-335.
Gül, Z.B. (2013), “Türkiye’de 2000 Sonrası Kamu Maliyesi Uygulamalarının Bölüşüm Etkilerinin Sosyal Hesaplar Matrisi ile Analizi”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 26: 77-102.
Güneş, B., (2009), “Dünya Ticaret Örgütü Tarım Anlaşmasının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri: Bir Hesaplanabilir Genel Denge Modeli”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 24( 1): 123-170.
Harris, R. L. (2002), Estimation of A RegionalizedMexicanSocial Accounting Matrix: Using EntropyTechniquestoReconcileDisparate Data Sources,
TradeandMacroeconomicsDivision International FoodPolicyResearchInstitute, DiscussıonPaper, No. 97.
Hayden C. ve J. I. Round (1982), “Developments in Social Accounting Methods as Appliedtothe Analysis of Income Distribution andEmploymentIssues”, World Development, 10: 451- 465.
Kalkınma Bakanlığı, (2014), “Kamu Kesimi Genel Dengesi,”www.kalkinma.gov.tr( 07.05.2017).
Lewis B. D. ve Thorbecke E. (1992), “District Level EconomicLinkages in Kenya: EvidenceBased on A Small RegionalAccontingMatrix”, World Development, 20,(6): 881- 897.
Powell M. ve J. I. Round (2000), StructureandLinkage in theEconomy of Ghana: A SAM Approach, in EconomicReforms in Ghana: Miracleor Mirage(eds. Aryeetey, J Harriganand M Nissanke),, (James CurreyPress, Oxford: 68-87).
Pyatt G., ve Thorbecke E. (1976), Planning TechniquesFor A Beter Future (Geneva, Switzerland: International Labor Force).
Pyatt, G. veRound, J. (1979), “Accounting andFixedPriceMultipliers in a Social Accounting Matrix Framework”,TheEconomicJournal, 89, (356): 850-873.
Pyatt, G. ve Round, J. (1985), Social Accounting Matrix: A Basisfor Planning ( Washington D.C., The World Bank Publication).
Pyatt, G, (1988), “A SAM Approach to Modeling”, Journal of Policy Modeling, 10, (3): 327-352.
Roland-Host, D. W. ve F. Sancho, (1992), Relative Income Determination in The United States: A Social Accounting Perspective, Review of Income and Wealth, Series 38, 3, 311-317.
Round, J., (2003), “Social Accounting Matricesand SAM-BasedMultiplier Analysis”.,Bourguignon, F., Pereira Da Silva, L.A. (Der), TheImpact of EconomicPolicies on PovertyandIncome Distribution: Evaluation Techniquesand Tools (Washington D.C:The World Bank) 301–320.
Şenerdem, E.D., (2013), “Impact of ElectricitySector Reform Implimentation of TurkishEconomy: A Social Accounting Matrix Analysis”, Adam Akademi, 3, (2): 35-52.
Şenesen, G. G. (1984), Sosyal Hesaplar Matrisi ve Türkiye için Bir Uygulama, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, (İstanbul).
Tarp, F, D Roland-Holst ve J Rand (2002), “TradeandIncomeGrowth in Vietnam: Estimatesfrom a New Social Accounting Matrix”,EconomicSystemsResearch, 14 (2): 157-184.
Taşdoğan, C. (2009), Sosyal Hesaplar Matrisi ve Çok Sektörlü Makro Modeller Çerçevesinde Türkiye’de Tarımsal Politikaların Analizi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi (Ankara).
Taşdoğan, C., S. Çağatay, ve R. Öziş, (2013), “Türkiye’de Bio-dizel Kullanımı Hedeflerinin Ekonomik Etki Analizi”, Ekonomik Yaklaşım, Vol. 24, Issue 87: 37-68.
TCMB, (2014), “Ödemeler Dengesi İstatistikleri”, www.tcmb.gov.tr, (07.05.2017).
Tektaş, M. (2006), Tarımsal Desteklerin Gelir Etkileri: Sosyal Hesaplar Matrisi Uygulaması, DPT Uzmanlık Tezi (Ankara).
Telli, Ç. (2004), Sosyal Hesaplar Matrisi Üretme Yöntemi ve Türkiye Uygulaması, DPT Planlama Uzmanlığı Tezi, (Ankara).
TEPGE, (2014), Çukurova Bölgesinde Başlıca Tarım Ürünlerinin Üretim Maliyetleri ve Pazarlama Yapısı, Yayın No: 230(Yayın yeri).
Thorbecke, E. (1985), “TheSocial Accounting MatrixandConsistencyType Planning Models”, (eds. Pyatt G.and. RoundJ. I.),Social Accounting Matrices, A Base for Planning(Washington, D.C.: World Bank Symposium): 207-256.
Thorbecke, E. (1988), “TheImpact of StabilizationandStructuralAdjustmentMeasuresandReforms on AgricultureandEquity”, (ed.) E. Berg, Policy Reform andEquity: ExtendingtheBenefits of Development (San Fransisco: InstituteforContemporaryStudies): 63-94.
Thorbecke, E. R. Downey, S. Keuning, D. Roland-Holst, ve D. Berrian (1992), AdjustmentandEquity in Indonesia (Paris: OECD Development Centre,).
Thorbecke, E. (1995), IntersectoralLinkagesandTheirImpact on RuralPovertyAlleviation: A Social Accounting MatrixApproach, (United Nations Industrial Development Organization (UNIDO):Vienna): 99.
Tin, E. (1997), A Social Accounting MatrixMultiplier Analysis of TheEffects of AgriculturalSupportPolicies: The Case of US, Unpublished Master Thesis, Bilkent University, Department of Economics (Ankara).
TÜİK (2015), “Gelir ve Yaşam Koşulları Anketi”, www.tuik.gov.tr( 02.05.2017).
TÜİK, (2017), “Tüketici Fiyat Endeksi, Haziran 2017”, www.tuik.gov.tr( 16.07.2017):
TÜİK, (2015), “Kurumsal Sektör Hesapları”, www.tuik.gov.tr(07.05.2017).
TÜİK, (1998), “Girdi Çıktı Tablosu”, www.tuik.gov.tr( 07.05.2017).
TÜİK, (2002), “Girdi Çıktı Tablosu”, www.tuik.gov.tr( 07.05.2017).
TÜİK, (2012), “Girdi Çıktı Tablosu”, www.tuik.gov.tr( 07.05.2017).
TÜİK, (2014), “İşgücü İstatistikleri Mikro Veri Seti”, www.tuik.gov.tr(05.05. 2017).
Yiğiteli, N.G., (2010), Sosyal Güvenlik Politikasi Değişikliklerinin Etkileri: Türkiye için Bir Sosyal Hesaplar Matrisi Çarpan Çözümlemesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi İktisat Bölümü (Ankara).