Küresel Rekabet Ortamının Bankacılık Sistemine Yansıması: Yabancı Sermayeli Bankalar Ve Türk Bankacılık Sektörü1
Finansal sektörde son yüzyılda yaşanan değişimden etkilenen en önemli kurumlar bankalar olmuşlardır. Klasik fonksiyonlarının yanında ürün ve hizmet çeşitliliğini arttıran bankalar açısından rekabet unsuru günümüzde ayakta kalabilmek noktasında olmazsa olmaz bir unsurdur. Nitekim küresel düzeyde finans sektöründe yaşanan gelişmeler beraberinde uluslararası bankacılık faaliyetlerini arttırmış, yerli bankalar ulusal sermaye ile olduğu kadar uluslararası sermaye ile de rekabet etmek durumunda kalmıştır. Bazı kesimlerce bankacılık sektöründeki ağırlığının eleştirildiği, bazı kesimlerce ise ülke ekonomisine katkı sağlaması ve rekabeti arttırması gibi nedenlerle sektörde olması gerektiği öngörülen yabancı sermayeli bankaların ülkemizdeki gelişiminin incelenmesi çalışmada Bu kapsamda öncelikle uluslararası bankacılık faaliyetleri, gelişimi, yabancı sermayeli bankaların ulusal pazara girmesinin olumsuz ve olumlu etkileri ile birlikte yabancı sermayeli bankalarızn Türkiye'de Cumhuriyet öncesi ve Cumhuriyet'in ilanıyla beraber, özellikle 1980 sonrası dönemde gelişimi incelenmiştir. Bununla birlikte özellikle önceki yıllarda kriz dönemlerinde ülkeden çıkan veya konjonktüre göre politikalarını ülke aleyhine değiştiren yabancı sermayeli bankaların 2008 küresel ekonomik krizindeki tutumlarının incelenmesi de çalışmanın diğer amaçlarından birisini taşımaktadır. Çalışmada yine yabancı sermayeli bankaların mevduat, kredi vb. bazı göstergeleri incelenerek sektördeki diğer sermaye gruplarıyla karşılaştırılmıştır. Sektördeki ağırlığının gittikçe yüksek olduğuna yönelik gerçekleştirilen eleştirilere rağmen sektördeki oranı yüzde 15 dolaylarında olan yabancı bankalar, 2001 krizinin aksine 2008 krizinden sonra sektörde varlıklarını devam ettirmişlerdir. Bununla birlikte Türk bankacılık sektöründeki etkin bir düzenleme ve denetleme mekanizmasının varlığı, sektördeki yabancı sermayeli bankaların ülke veya sektör aleyhine olabilecek faaliyetlerin ortaya çıkmaması konusunda bir güvence olarak karşımıza çıkan önemli bir noktadır.
The Reflection Of Global Competition On Turkish Banking System: Foreign Capital Banks And Turkish Banking Sector1
Banks have been the institutions affected the most by revolutions in the last century. Competition is one of the indispensable factors in order to survive for the banks providing new products and services along with the classical banking functions. So, with developments in the financial sector having increased at the global level, international banking activities have increased and domestic banks have been forced to compete with international capital as well as national capital. Some of the people criticize the foreign capital banks about their portions in national banking sector ,but others think that foreign capital banks increase the rivalry and they contribute to the economy of the country. Our study aims to investigate the development process of foreign capital banks in Turkey. So in this context, international banking activities and its evolution, positive and negative effects of foreign capital banks on national banking sectors, foreign capital banks before the period of Republic of Turkey and after the Republic period (especially after 1980's) are studied in article. However, in previous crisis periods, foreign capital banks moved out from the sector in general. So,the foreign capital banks attitudes during 2008 global economic crisis is another reason for this study. There is a comparison between deposit, loan etc. numbers in the foreign capital banks and other capital groups. Despite the criticism that foreign banks have a big amount of Turkish banking sector, foreign capital banks (they) hold around 15 percent in Turkish banking sector. Unlike 2001 crisis, they didn't leave the sector in the period of 2008. However, the presence of an effective regulatory and supervisory mechanisms in the Turkish banking sector is an important assurance point that prevents the activities of foreing capital banks that may have adverse effects on the the country or the sector itself.
___
- Akgüç, Ö. (2007). "Türkiye'de Yabancı Bankalar", Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı:36, ss.6-17.
- Ata, H.A. (2009). "Banka Yabancılaşmasının Türkiye'deki Yerli ve Yabancı Bankalar Açısından Karşılaştırılması", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 4, ss.109-124.
- Atan, M. (2003). "Türkiye Bankacılık Sektöründe Veri Zarflama Analizi İle Bilançoya Dayalı Mali Etkinlik ve Verimlilik Analizi", Ekonomik Yaklaşım Dergisi, Cilt: 48, Sayı: 14, ss. 71 - 86.
- Claessens, S. and Van Horen, N. (2013). "Impact of Foreign Banks", De Nederlandsche Bank Working Paper, No: 370, Şubat, Amsterdam, Hollanda.
- Detragiache, E., Tressel,T. and Gupta, P. (2006). "Foreign Banks in Poor Countries: Theory and Evidence", IMF Working Paper, January, WP/06/18.
- Gök, A.C. ve Özdemir, A. (2011). "Lojistik Regresyon Analizi ile Banka Sektör Paylarının Tahminlenmesi", İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 1, ss.43-51.
- Işıl, G. (2012). "Banka Birleşmeleri", Bankacılık Giriş ve İlkeleri, Ed. Ferudun Kaya, Beta Yayınevi, İstanbul.
- Işın, F.B. (2006). "Teknoloji Araçlarının Bankacılık Sektöründe Uygulanabilirliği ve Türkiye'deki Bu Doğrultudaki Bankacılık Uygulamalarının Değerlendirilmesi", Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 20, Sayı:2, ss.107-120.
- İşeri, M. ve Ulusan, M. (2007) . "Ülkemiz Bankacılık Sektöründe Yabancıların Yeri", Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı:33, ss.131-138.
- Kesemen, M. (2009). "Bankacılık Sektöründe Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Türkiye Örneği", Süleyman Demirel Üniversitesi SBE Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
- Koyuncu, C. ve Şahan, D. (2011). "Türkiye'de Yabancı Bankaların Varlığının Yatırım ve GSMH Üzerindeki Etkisinin Analizi", Dumlupınar Üniversitesi SBE Dergisi, Sayı: 30, ss.259-270.
- Samırkaş, M.C., Evci, S., Ergün, B. (2014). "Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığın Belirleyicileri", Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 8, ss.117-134.
- Soyluoğlu, R. (2008). "Türkiye'deki Yabancı Banka Girişleri ve Etkileri", Ankara Üniversitesi SBE Dönem Sonu Projesi, Ankara.
- Şanlı, U. (2006). "Türkiye'de Banka Alan Yabancılar Nereye Koşuyor", 20 Kasım, Görüntülenme Tarihi: 08.01.2016, _____http:// www.aksiyon.com.tr/kapak/turkiyede-banka-alan-yabancilar-nereye- kosuyor_519674>.
- Topçu, B. ve Güngören, M. (2012). "Finansal Sistem İçinde Uluslar arası Bankacılık ve Fonksiyonları", Bankacılık Giriş ve İlkeleri, Ed. Ferudun Kaya, Beta Yayınevi, İstanbul.
- Turan, Z. ve Kaya, M. (2014). "Yabancı Sermayeli Bankaların Örgütlenme Şekilleri ve Ev Sahibi Ülkede Oluşturabilecekleri Avantajlar ile Dezavantajlar", Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2, ss.39-49.
- Türkiye Bankalar Birliği (2005). "Türkiye'de Yabancı Bankalar", Bankacılar Dergisi, Sayı: 52, ss.3-9.
- Türkiye Bankalar Birliği (2008). 50. Yılında TBB ve Türkiye'de Bankacılık Sistemi 1958-2007, TBB Yayın No: 262, İstanbul.
- Yağcılar, G. G. (2011). Türk Bankacılık Sektörünün Rekabet Yapısının Analizi, BDDK Kitapları No:10, Ankara.
- Yaşa, A. (2008). "Bankacılık Sektöründe Etkinlik ve Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Ölçülmesi", Ankara Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Yayla, M., Kaya, Y.T., Ekmen, İ. (2005). Bankacılık Sektörüne Yabancı Girişi: Küresel Gelişmeler ve Türkiye, BDDK Araştırma Dairesi Çalışma Raporları, No: 2005/6, Eylül, Ankara.