Topkapı Sarayı’nın Yitip Giden Yapılarından Yalı Kasrı

Topkapı Sarayı’nın kaybolan yapılarından olan Yalı Kasrı İstanbul ile ilgili yapılan panoramik gravürlerde kendisine yer bulmuş, İstanbul siluetinin öne çıkan yapılarındandı. Sarayın dış köşklerinden olan pek çok yapı gibi Yalı Kasrı da günümüze gelememiştir. Bu çalışmada şimdiye kadar hakkında müstakil bir yayın bulunmayan Yalı Kasrı’nın inşası, işlevleri, Osmanlı devrinde geçirdiği onarımlar ve Rumeli demiryolunun yapılmaya başlanmasıyla yıkılışa giden süreci anlatılmıştır. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, seyahatnameler, ruznameler ve yayınlar araştırma için yararlanılan kaynaklar olmuştur.

Yali Pavilion Disappearing Construction of Topkapi Palace

Yali Pavilion, one of the prominent structures of the Istanbul silhouette, was one of the lost structures of the Topkapi Palace. Like many buildings from the outer pavements of the palace, the Yalı Pavilion cannot not be reached today. In this study, the construction of the Yalı Pavilion which does not have an independent publication until the present time, the functions, the repairs that were carried out in the Ottoman period and the process that led to the demolition of Yali Pavilion by the construction of the Rumeli railway were explained. Prime Ministry Ottoman archives, travelogues, manuscripts and publications have been used for this research.

PDF

___

Atasoy, Nurhan, Osmanlı Bahçeleri ve Hasbahçeler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 2005.
Basiretçi Ali Efendi, İstanbul Mektupları, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2001.
Cezar, Mustafa, Osmanlı Başkenti İstanbul, Ekav Yayınları, İstanbul, 2002.
De Amicis, Edmondo, İstanbul, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1986.
Dethier, Philipp Anton, Boğaziçi ve İstanbul, Eren Yayıncılık, İstanbul, 1993.
Du Loir, Clausier, Du Loir Seyahatnamesi, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2016. Eldem, Sedad Hakkı, Köşkler ve Kasırlar I, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, Ankara, 1969.
Eldem, Sedad Hakkı, Feridun Akozan, Topkapı Sarayı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1982.
Emecen, Feridun, vd, Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, IRCICA, İstanbul, 1994.
Engin, Vahdettin, Rumeli Demiryollarının Yapılması, Eren Yayıncılık, İstanbul, 1993.
Eyice, Semavi, Tarih Boyunca İstanbul, Etkileşim Yayınları, İstanbul, 2006.
Galland, Antoine, İstanbul›a Ait Günlük Anılar (1672-1673), TTK Yayınları, Ankara, 1998.
Grelot, Josephus, İstanbul Seyahatnamesi, Pera Yayınları, İstanbul, 1998.
Göksu, Süleyman (haz.), Müellifi Meçhul Bir Ruzname Bir Şahidin Kaleminden İstanbul, Çamlıca Yayınevi, İstanbul, 2016.
Hafız Hızır İlyas Ağa, Osmanlı Sarayında Gündelik Hayat, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
İnciciyan, XVIII. Asırda İstanbul, İstanbul Matbaası, İstanbul, 1956.
Koçu, Reşad Ekrem, Topkapı Sarayı, İstanbul Ansiklopedisi Neşriyatı, İstanbul, 1960.
Koçu, Reşad Ekrem, Osmanlı Padişahları, Ana Yayınevi, İstanbul, 1981.
Kuban, Doğan, Osmanlı Mimarisi, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul, 2007.
Kuban, Doğan, “Yalı Köşkü”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.7, İstanbul, 1994, s. 416-417.
Kuban, Doğan, İstanbul Bir Kent Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2004.
Küçük, Cevdet, “Abdülaziz”, D.İ.A. C.1, İstanbul, 1988, s. 179-185.
Necipoğlu, Gülru, 15. ve 16. Yüzyılda Topkapı Sarayı, YKY, İstanbul, 2007.
Ortaylı, İlber, Osmanlı Sarayında Hayat, Yitik Hazine Yayınları, İstanbul, 2008.
Özendes, Engin, Osmanlı İmparatorluğu’nda Fotoğrafçılık, İstanbul, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, 2017.
Pakalın, Mehmed Zeki, “Yalı Köşkü”, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C.3, İstanbul, 1983.
Sakaoğlu, Necdet, Saray-ı Hümayun, Denizbank Yayınları, İstanbul, 2002.
Selanikî Mustafa Efendi, Tarih-i Selaniki, TTK Yayınları, Ankara, 1999.
Seyyid Hasan Muradî, Bir Kâtibin Kaleminden İstanbul’un 12 Yılı, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2016.
Sözen, Metin, Topkapı, Golden Horn Yayınları, İstanbul, 1998.
Sözen, Metin, Devletin Evi Saray, Sandoz Kültür Yayınları, İstanbul, 1990.
Sözen, Metin, Uğur Tanyeli, Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2003.
Sevim, Mustafa, Gravürlerle Türkiye İstanbul 2, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2002.
Sevin, Necla Arslan, Gravürlerde Yaşayan Osmanlı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2006.
Şimşirgil, Ahmet, Taşa Yazılan Tarih Topkapı Sarayı, Tarih Düşünce Kitapları, İstanbul, 2005.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti Merkez ve Bahriye Teşkilatı, TTK Yayınları, Ankara, 1988.
Wiener, Wolfgang Müller, İstanbul’un Tarihsel Topografyası, YKY, İstanbul, 1998.
Yerasimos, Stefanos, İstanbul İmparatorluklar Başkenti, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2010.
Yıldırım, İsmail “Osmanlı Demiryolu Politikasına Bir Bakış”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.12, S.1, Elâzığ, 2002, s. 311-324.
Arşiv Vesikaları
B.O.A., C.SM. /43-2184, H.29.08.1148.
B.O.A., A.AMD. /69-100, H.1272.
B.O.A., İ.DH. /1290-101487, H.15.03.1276.
B.O.A., A.MKT.MHM. /168-16, H.22.03.1276.
B.O.A., İ.MVL. /532-23856, H.07.01.1282.
B.O.A., A.MKT.MHM. /445-48, H.14.11.1289.