Suriye İlmî (Edebî) Heyeti'nin İstanbul ve Çanakkale Seyahati1

Çanakkale Muharebeleri denince akla ilk 18 Mart 1915'de Türk kara topçusunun İngiliz ve Fransız donanmalarını mağlup etmesi ya da 25 Nisan 1915 sabahı Gelibolu Yarımadası'nın muhtelif yerlerine yapılan çıkarma harekâtı gelir. Çanakkale Cephesi'nde yaşanan bir savaştır ve savaşın da en önemli unsuru insandır. Cephe hattında askerin verdiği mücadele kadar cephe gerisinde savaşın getirdiği siyasi, iktisadi ve içtimai durum da bir o kadar önemlidir. Bir zafer için cephede askerin, cephe gerisinde de halkın moralinin en yüksek seviyede olması gerekmektedir. Osmanlı Devleti de bu hususta bir takım tedbirler almıştır. Bu amaçlar cepheyi gazeteciler, yazar, ressam, gazetecilerin ziyaretini sağlamış, bazen de bu ziyaretleri organize etmiştir. Organize edilen bu ziyaretlerden biri de Suriye ve çevresinden oluşturulup Çanakkale Cephesi'ne gönderilen "İlmî Heyet"tir.

Syria Scientific Delegation's Trip to Istanbul and Gallipoli

The first thing comes to mind about Gallipoli Battles is the defeat of British and French Navies by The Ottoman Artillery on 18th March,1915 or the landing action to the several points in Gallipoli on 25th April 1915. Human is the most important element of the Dardanelles Campaign. Because it is a fight in the front line and, of course, is the most important element of was a human. The struggle brought on by the soldiers during the war was as important as the war behind the lines as political, economic and social situations. Both the soldiers in the frontline and the people behind the lines should be kept highly motivated. The Ottoman Empire also tried a number of measures in this matter and let the journalists, artists and the most famous writers of the era to visit the frontlines in order to motivate the soldiers, to demonstrate the nation that everything was all right in the frontlines. Also sometimes the Empire organized this kind of actions itself. One of them was called the delegation of Syria or Arab Scholars which was created from Syria and the surrounding places.

PDF

___

Arşiv

BOA, DH. EUM 4. Şube Dosya: 3 Gömlek 73, Belge 1.

BOA, DH. EUM 4. Şube Dosya: 13 Gömlek 23.

BOA, DH. EUM 4. Şube Dosya: 6 Gömlek 49.

BOA, İTA, İrade no.53, 29 Z 1333.

Kitap ve Makaleler

Akçay, Cihaner, "Muhammed Kürd Alî" EKEV Akademi Dergisi, Yıl 15, Sayı 47, (Bahar 2011) ss. 309- 322.

Albayrak, Sadık, (1980), Son Devir Osmanlı Uleması, c. l, İstanbul.

Cemal Paşa, (1977), Hatıralar: İttihat ve Terakki, I. Dünya Savaşı Anıları, haz. Behçet Cemal, Çağdaş Yayınları, İstanbul.

Çakır, Ömer, "Türk Edebiyatında Mustafa Kemal (ATATÜRK) İsminin Yer Aldığı İlk Manzum ve Mensur Esere Dâir", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.17, Sayı: 49, Mart 2001, s.119-130. http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-49/turk-edebiyatinda-mustafa-kemal-ataturk-isminin- yer-aldigi-ilk-manzum-ve-mensur-esere-dair Erişim Tarihi: 03/04/2015.

Çakır, Ömer, (2004), Türk Şiirinde Çanakkale Muharebeleri, Ankara.

Çalışlar, İzzettin, (1997), On Yıllık Savaşın Günlüğü: Balkan, Birinci Dünya ve İstiklal Savaşları, haz. İsmet Görgülü, İzzeddin Çalışlar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.

Diyanet İşleri Başkanlığı Biyografik Teşkilat Albümü (1924-1989), (1989) Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara.

Gövsa, İbrahim Alaeddin, (1989), Çanakkale İzleri, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara.

Kassam Umumi Müşaviri Uryanizade Ali Vahid, (1916), Çanakkal'a Cephesi'nde Duyup Düşündüklerim, Darü'l-Hilafeti'l-İlmiyye-Necm-i İstikbal Matbaası 1332-1334.

Onur, M. Naci, "Çanakkale Savaşları ve Ali Vahid'in Eseri", Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 123, Aralık 1999, ss. 149-164.

Karahan, Abdülkadir, "Bir Arap İlmi Kurulu Gözü ile Atatürk", Hürriyet Gazetesi, 10-11 Kasım 1981. İstanbul.

Sürmeli, Serpil "Çanakkale Cephesi'nde Arap İlmi Heyeti ve Uryanizade Ali Vahid Efendi'nin Anıları", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XVIII, sayı 53, Temmuz 2002, s. 384-385.

Muhammed Kürd Ali, (2006) Bir Osmanlı - Arap Gazetecinin Anıları; çev. İbrahim Tüfekçi ; yay. haz. Mustafa Demiray, Klasik Yayınları, İstanbul.

Muhammed El-Bakır, Muhammed Kürd Ali, Hüseyin El-Habbal, Abdülbâsit el-Ünsî, eI-Bi'setü'l- İlmiyye İlâ Dari'l-Hilâfeti'l-İslâmiyye, Beyrut, 1916.

Sağır, Yusuf, "Üryânîzâde Ali Vahid'in "Çanakkale Cephesi'nde Duyup Düşündüklerim" Adlı Eseri" Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığıi Yıl: 11, Bahar 2013, Sayı: 14, ss. 159-178.

"Suriye Heyet-i İlmiye ve Edebiyesi Donanama Cemiyeti'nde", Donanma, No: 110-62, 1 Teşrîn-i evvel 1331, [14 Ekim 1915].

Hüseyin Cahit, "Cebhe-i Harbde İki Gün" Tanin, 23 Haziran 1331 [6 Temmuz 1915.

Hüseyin Cahit, "Çanakkale'deki Vaziyetimiz." Türk Yurdu, 2 Temmuz 1331 [15 Temmuz 1915], sayı 87.

Hamdullah Suphi "Gördüklerim", İkdam, 15 Temmuz 1331 [28 Temmuz 1915].

"Çanakkale Kahramanlığını Yaşatmak İçin Bazı Şairlerin Cepheye Gönderilmesi", İkdam, 28 Haziran 1331 [11 Temmuz 1915], s. L.