Çanakkale Muharebeleri ile İlgili Eski Harfli Tek Sayfalık Destanlar

Çanakkale Muharebeleri Türk tarihi açısından olduğu kadar Türk edebiyatı açısından da üzerinde durulması gereken bir savaştır. Zira, Türk edebiyatında bu savaş ile ilgili çeşitli türlerde yazılmış eserler bulunmaktadır. Bunlar; şiir, hikâye, roman, tiyatro, makale ve mektup şeklinde sıralanabilir. Şiirlerin diğer türler içinde ayrı bir yeri vardır. Çünkü şiir türü savaşın hızına ve aktüel gelişmelerine daha çabuk ayak uydurabilmektedir. Savaşın olduğu 1915 yılından beri, Çanakkale Muharebeleri ile ilgili çok sayıda şiir yazılmıştır. Bu şiirler içinde harp günlerinde yazılanların ayrı bir önemi vardır. Zira bunlar harp sırasında hem cephenin hem de cephe gerisinin duygu, düşünce ve hayallerini öğ- renmemize imkân verirler. Şiirlere bakıldığında bir kısmının dönemin gazete ve dergilerinde yahut kitaplarda bir kısmının da destan şeklinde tek sayfa halinde bastırılıp yayımlandığı görülmektedir. Tek sayfalık bu şiirler destancı halk şairleri tarafından yayımlanmıştır. Söz konusu şiirler genel anlamda halkın savaşa dair duygu ve düşüncelerine tercüman olunan metinlerdir. Örnek olarak Destancı Eyüblü Müstafa Şükrü ile Mehmed Kemâlî'nin bu vadide yazılmış eserleri gösterilebilir. İşte bu yazıda Çanakkale Muharebelerine dair tek sayfa halinde bastırılıp, çeşitli dükkânlarda, kitapçılarda hatta pazarlarda satılan destan türündeki şiirler üzerinde durulacaktır.

One Page Epics Written in Arabic Letters Related to the Gallipoli Campaign

Gallipoli Campaign is a war which should be focused on in terms of Turkish history as well as in terms of Turkish literature. Because, there are written works in various genres related to this war in Turkish literature. These works can be listed as poetry, story, novel, drama, essay and letter. Poetry has a special place among the other genres. Because, the genre of poetry can keep up with the pace of the war and actual developments faster. Many poems related to the Gallipoli Campaign have been written since the year of the war, 1915. Among the others, the poems written during the war days have a special significance. Because, these poems let us learn the feeling, thought and dreams of both front and front rest. When it is looked at the poems, it is seen that some of them were published in the newspapers, magazines or the books of the period and some of them were printed in one page epic and published. These one page poems were published by the epic minstrels. Such poems are the texts which interpret the feelings and thoughts of the people related to the war generally. The works of Destanci Mustafa Sukru of Eyub and Mehmet Kemali are samples for this area. In this article, the focus will be on the epic poems which were printed as one page and sold in various shops, bookstores and even in the markets related to the Gallipoli Campaign.

PDF

___

Abdulgaffar Mehmed Kemâlî, Kudurmuş Kuyruk Bulayan Alçak İngilizlerin Ecel Destanı, Necm-i İstikbal Mat., (Yayın yeri ve yılı belirtilmemiş), 1s.
Adsız Kalender, Gâzîler Destanı, Çavuşoğlu Matbaası, (Yayın yeri ve yılı belirtilmemiş), 1s.
BAYRI, Mehmed Halid, "Âşık Çileli", Türk Folklor Araştırmaları, C.4, S.91, Şubat 1957, s.145-146.
ÇAKIR, Ömer, "Türk Harp Edebiyatında Çanakkale Muharebeleri'nin Komutanları", Çanakkale Muharebeleri'nin İdaresi Komutanlar ve Stratejiler, Çanakkale Valiliği Yay., Karınca Ajans Matbaacılık, Ank., 2015, s.291-316.
ÇAKIR, Ömer, Türk Şiirinde Çanakkale Muharebeleri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay., Ank., 2004, 330s.
DURAN, Mustafa, Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Çanakkale Muharebeleri ve Etkileri, Sakarya Ün., Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış yüksek lisans tezi), Sakarya, 2008, 148s.
Eyüblü Mustafa Şükrü Efendi, Çanakkale Şarkısı, Necm-i İstikbal Matbaası, (Yayın yeri ve yılı belirtilmemiş),1s.
Eyüblü Mustafa Şükrü, Alçak İngilizlerin Çanakkale Bombardımanı ve Kahraman Topçularımızın Müdâfaası, Necm-i İstikbal Matbaası, (Yayım yeri ve yılı belirtilmemiş), 1s.
Eyüblü Mustafa Şükrü, Arıburnu Sahil Muharebesi Destanı, Necm-i İstikbal Matbaası, (Yayın yeri ve yılı belirtilmemiş), 1s.
Eyüblü Mustafa Şükrü, Çanakkale Kabatepe Muzafferiyât Destanı, Necm-i İstikbal Matbaası, (Yayın yeri ve yılı belirtilmemiş),1s.
Eyüblü Mustafa Şükrü, Çanakkale Şarkısı, Necm-i İstikbal Matbaası, (Yayın yeri ve yılı belirtilme- miş), 1s.
Karagöz, Çanakkale Destanı, Nefâset Matbaası, İst., 2 Nisan 1331, 1s.
KOZ, M. Sabri, "Mehmed Kemâlî", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.7, İst., 1994, s.362.
KOZ, M.Sabri, "Mustafa Şükrü (Eyüblü)", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.7, İst., 1994, s. 568.
KOZ, Sabri, "Destan Anlatma Geleneği", http://www.kulturelbellek.com/destan-anlatma- gelenegi/, (E.Tarihi: 21.04.2015).
Mehmed Kemâlî, Çanakkale Önünde Düşmana Kan Kusturan Arslan Yürekli Kahraman Mehmed Çavuş'un Müdâfaa-i Vatan Destanı, Necm-i İstikbal Matbaası, (Yayın yeri ve yılı belirtilmemiş),1s.
Mehmed Kemâlî, Çanakkale'de Batan İngiliz ve Fransız'ın Kıymetli Zırhlılarının Destanı, Necm-i İstikbal Mat., (Yayın yeri ve yılı belirtilmemiş),1s.
Mustafa Şükrü, Çanakkale Muharebeleri ve Şanlı Askerler, Sadâ-yı Millet Matbaası'nda Tab Olunmuştur,1s.
ŞENEL, Süleyman, "Destancı Mehmed Kemali'nin İki Destanı", Müteferrika, Sayı:7, Güz 1995, s.155-158.
TURAN, Fatma Ahsen, "Destancı Eyüblü Mustafa Şükrü Efendi ve Destanları", VII. Eyübsultan Sempozyumu Tebliğler, 9-11 Mayıs 2003, Eyüb Belediyesi, İst.,2003, s.109-118.