MUHİBBÎ DÎVÂNI’NDA AŞK VE ÂŞIK

Aşk, insanlığın yaratılış sebebidir ve tasavvufî anlayışta hakikî ve mecazî olmak üzere ikiye ayrılır. İster hakiki ister mecazî olsun, her iki durumda da aşk, şiir için değerlidir. Bu yönüyle aşk, Dîvân şiirinin en önemli konularından biridir. Aşkın ve sevgilinin söz konusu edildiği durumlarda şair, divan şiirinin en göze çarpan tiplerinden biri olan âşık tipi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, klasik Türk edebiyatının en kapsamlı dîvânlarından biri olan Muhibbî Dîvânı’nda aşk ve âşık ile ilgili benzetmeler ve kavramlar ele alınmaktadır. Birbirine anlam yakınlığı olduğunu düşündüğümüz benzetme ve kavramlar gruplandırılarak tahlil edilmiştir. Sonuç olarak, Muhibbî’nin, muhteşem bir padişah olmasına rağmen, aşk ve sevgili karşısındaki çaresizliğini, Dîvân şiirine hâkim kültürel birikimi ile ve yoğun duygular içerisinde dile getirdiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Muhibbî, Kanûnî Sultan Süleyman, Aşk, Âşık, Dîvân Şiiri

LOVE AND LOVER IN MUHIBBI’S DIVÂN

Love is reason for the creation of humanity and love consist of real and figurative on Islamic mystical idea. In both cases – whether real or figurative- love is voluable for poetry. In this respect, love is one of the most important themes of the Dîvân poetry. In cases where it comes to love and beloved the poet appears to be lover type which one of the most prominent types of Dîvân poetry. In this study, we discussed similes and concepts on love and lover in Muhibbî’s Dîvân which one of the most comprehensive dîvâns of the classical Turkish literature. In this work, these similes and concepts that we think they have meaning of proximity to each other were analyzed by categorizing. As a result, it can be considered that despite being the great Sultan, Muhibbî expressed his feelings of despair towards the beloved and love with his cultural background knowledge of Dîvân poetry and within intense emotions.

Keywords:

Muhibbî, Magnificent Süleyman, Love, Lover, Dîvân Poetry,

PDF

___

AK, Coşkun. ( 1987). Muhibbî Dîvânı, Kültür Bakanlığı Yay. Ankara.
AYDEMİR, Yaşar (2010). “Klasik Şiirimizde Aşk ve Sadâkat”, Turkish Studies, S. 5/3, s. 48- 62.
BATİSLAM, H. Dilek (2003). “Divan Şiirinde Âşık, Sevgili, Rakip Üçlüsü ve Ölüm”, Folklor/Edebiyat, C. IX, S. XXXIV, 186-189, Ankara
CEBECİOĞLU, Ethem. ( 2009). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ağaç Yay, İstanbul.
CEYLAN, Ömür. (2007). Tasavvufî Şiir Şerhleri, Kapı Yay, İstanbul.
ERAYDIN, Selçuk. (2011). Tasavvuf ve Tarikatlar, MÜ İlahiyat Fak. Vakfı Yay, İstanbul.
KAZAN, Şevkiye (2010). “Şeyhülislam Yahya Divanında „Aşk‟ın Anlam Çerçevesi”, Turkish Studies, S. 5/3, s. 336- 367
KUZUBAŞ, Muhammet, “ Muhibbî Divânı‟nda Aşk Üzerine Teşbihler”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Vol. 3/10 Winter 2010, s. 409- 419.
ULUDAĞ, Süleyman. ( 1991). “Aşk” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c.4, s. 11- 17, İstanbul.
UZUN, Mustafa. (1991). “Aşk” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c.4, s. 18-19, İstanbul.
ÜSTÜNER, Kaplan. (2007). Divan Şiirinde Tasavvuf, Birleşik Yay, Ankara.
YAĞCIOĞLU, Songül (2010). “Fuzuli ve Baki Divanlarında Aşk Anlayışı ve Sevgili Tipi”, Turkish Studies, S. 5/3, s. 559- 587
Yeni Tarama Sözlüğü (1983). Düzenleyen: Cem Dilçin, TDK Yay, Ankara.