GÂVUR, BIR TÜRK HIKÂYESINDEN BIR KISIM ESERİNDE KADIN/ERKEK KARAKTERLERİNİN TANIMLANMASI

Lord Byron, İngiltere’den uzakta macera ve deneyim arayışında olan İngiliz Romantik bir yazardır.   1809-1811 yılları arasında Portekiz, İspanya, Malta, Türkiye ve Balkan bölgeleri olan Arnavutluk ve Yunanistan’da yolculuk yapar. Yolculuğun uzun olmasına rağmen beklediği heyecanı ona tattıran Balkan bölgesi olur. Bu bölgenin coğrafyası, tarihi, sosyal koşulları ve kültürünü tanıyarak, güvenilir başarı malzemesi olarak yazılarında kullanır. Byron’un, seyahatinden önce Balkan bölgesi hakkında bilgi sahibi olduğu inancı, yazılarının özgünlüğüne gölge düşürmez çünkü Byron, bu dünyayı ilk elden yaşar. O, oryantal dünyası hakkında olan bilgisi ve yakınlığını, Oryantal kültürel birikim ve kelimelerini kullanarak ispatlamıştır. Bu çalışma, Byron’un kadın/erkek karakterlerini, onların konumunu tanıtmalarında kendi tecrübesini nasıl kullandığını inceler. Gavur hikayesinde, Byron, ihanet konusunu işlemiştir. İlk önce, Leyla’nın, Türk hareminde kalan ve tabuları yıkmaya ve erkek etki alanına girmeye çalışarak, Osmanlı dünyasının ahlak değerlerini bozan bir kadın olarak konumunu tartıştık. Leyla’dan sonra, çalışmamızda Leyla’nın Hristiyan sevgilisi, Gavur ve Türk eşi, Hasan’a odaklandık. İkisinin kültür birikimleri arasında olan zıtlıkları bilerek, hikâye, Gavur’u, Hasan’dan farklı olamayan bir Osmanlı erkeğine dönüşerek, bir “kültürel hibrit” olarak tanıtmakla bizi şaşırtır. Diğer taraftan, Hasan, kendi toplumunun ahlaki değerlerine göre yaşamaya çalışan zalim bir eş olarak tanıtılır. Hasan ihaneti öğrenmesiyle zihniyet ve öfkesine yenik düşer ve Leyla’yı öldürür. Çalışmamızda, Leyla’nın ölümünden sonra, Türk Hasan ve Venedikli Gavur’un benzemesinin başlandığını gördük. İki farklı kültürün temsilcileri olan bu iki erkek öfke anında aynı zihniyeti paylaşır. Buna rağmen, Byron, Gavur’un, Hasan’a karşı cinayetini savunarak, kendi batı mentalitesini fiiliyata geçirdiğini ispatlamaya çalıştık.           

___

  • BOHLS, Elisabeth, Romantic Literature and Postcolonial Studies, Edinburgh University Press, 2013
  • BYRON, Lord George Gordon, The Giaour, A fragment of a Turkish Tale, John Murray, London, 1813.
  • BUTLER, Marilyn, “The Orientalism of Byron’s Giaour”, Bernard Beatty, Vincent Newey eds., Byron and the Limits of Fiction, Barnes and Noble Books, New Jersey 1988.
  • CAVALIERO, Roderick, Ottomania, The Romantics and the Myth of the Islamic Orient, L.B. Tauris, London, 2010
  • COCHRAN, Peter, Byron and Orientalism, Cambridge Scholars Press, Newcastle 2006.
  • FRANKLIN, Michael J., Indian Culture and Imperial Control in Eighteenth-Century British Orientalist Discourse, Routledge, 2000. KIDWAI, Abdur Raheem, Orientalism in Lord Byron’s Turkish Tales, Mellen Press, Lampeter, 1995.
  • MOORE, Thomas. The Life, Letters and Journals of Lord Byron. London: John Murray, 1920
  • OUEIJAN, Naji, Byron, D’Herbelot, and Oriental Culture, Notre Dame University Lebanon,2006.
  • PROTHERO, Rowland E. George Gordon, The Works of Lord Byron: Letters and Journals, Octagon Books, Inc., New York 1966.
  • SAID, Edward W., Orientalism, Vintage Books, New York 1979.
  • SCHICK, Irvin Cemil “Christian Maidens, Turkish Ravishers: The Sexualization of National Conflict in the Late Ottoman Period”, ed. Amila Bturvic, Irvin Cemil Schick, Women in the Ottoman Balkans: Gender, Culture and History, I.B. Tauris & Co. Ltd, London, 2007.
  • SHARAFUDDIN, Mohammed, Islam and Romantic Orientalism: Literary Encounters with the Orient, I.B. Tauris& Co Ltd, London, 1994.