SUNGUR DİYALEKTİNDE BAZI KELİME VE EKLERİN SONUNDAKİ /N/ ÜNSÜZÜ ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME

Tarihsel dönemde çeşitli Türk devletlerine ev sahipliği yapmış olan İran coğrafyası günümüzde de Türklerin yaygın olarak yaşamaya devam ettiği önemli bir coğrafyadır. Kazak, Horasan, Türkmen, Kaşkay, Sungur, Halaç vd. olarak adlandırılan Türk grupları İran’ın dört bir yanına dağılmış durumdadır. Bu dağılımda Türk nüfusunun en yoğun olduğu bölge İran’ın kuzeybatısı olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışmaya konu olan Sungur diyalekti de zikredilen bölgenin güneybatı ucunda yer almaktadır. Sungur diyalekti farklı etnik grupların kesiştiği bir bölgede yer alması sebebiyle de kendine has dil bilgisel özellikler göstermektedir. Bu çalışmada da Sungur diyalekti merkeze alınarak bazı kelime ve ek sonu /n/ ünsüzünün durumu diğer komşu Türk diyalektleriyle karşılaştırılacaktır. Böylece aynı ağız coğrafyasını paylaşan Sungur diyalekti ile diğer komşu Türk diyalektlerinin benzeştiği ve farklılaştığı özellikler ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

İran, İran Türkleri, İran Türk Diyalektleri, Sungur Diyalekti

A Comparative Examination of the Consonant /n/ in Some Word-ends and Affix-ends in Sonqur Dialect

Iranian geography, which hosted various Turk states in the historical period, is an important geography where the Turks continue to live as a fundamental element today. Kazakk, Khorasan, Turkoman, Qashqai, Sonqur, Khalaj and others. Aforementioned Turkish groups are scattered all over Iran. In this distribution, the region where the Turkish population is densest appears to be the northwest of Iran. The Sonqur dialect, which is the subject of the study, is located at the southwestern end of the mentioned region. Since the Sonqur dialect is located in a region where different ethnic groups intersect, it has its own grammatical features. In this study, the Sonqur dialect will be taken into the center and the situation of some word and suffix suffix /n/ consonant will be compared with other neighboring Turkish dialects. Thus, the characteristics that the Sonqur dialect, which shares the same dialect, and other neighboring Turkish dialects are similar and differentiated will be revealed.

Keywords:

Iranian Iranian Turks, Iran Turkish dialects, Sonqur dialect, Consonant /n/ in word-ends and affix-ends,

PDF

___

1. Şahit, B., "İran'da Resmi Bir Araştırmaya Göre İran Türkleri'nin Nüfus Dağılımı", https://www.turkyurduhaber.org/kose-yazisi/201/iranda-resmi-bir-arastirmaya-gore-iran-turklerinin-nufus-dagilimi.html (Erişim Tarihi: 19.03.2017).
2. Blaga, R., İran Halkları El Kitabı, Yeni Zamanlar Dağıtım. 1997.
3. Saray, M., Türk-İran İlişkileri, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi. 1999.
4. Sarrafi, A., R., "İran Türklerinin Dili ve Fokloru", Varlık (114-3). 1999.
5. Sarrafi, A., R., "İran'da Türklerin Coğrafya ve Ahali Sayısı", Dilmaç (2). 2005
6. Albayrak, R., Türklerin İranı -Yakın Gelecek-, Ankara: Berikan Yayınevi. 2013
7. Güldiken, K., "İran'da Yaşayan 33 Milyon Türkü Düşününüz", Azerbaycan (322). 1998
8. Çehregani, M., A., "Hedefimiz Milli Kültürümüze Sahip Çıkmak", 2023 (14). 2002
9. Atıcı, A., Sungur Türkçesi, Konya: Eğitim Yayınevi. 2015
10. Doğan, T., Urmiye Ağızları, Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi. 2010
11. Rezaeı, M., İran-Zencan Bölgesi, Kaydar ve Yöresi Ağızları, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi. 2015
12. Atıcı, A., Lalecin Türkçesi, Çanakkale: Paradigma Akademi. 2018
13. Doğan, T., Tilimhan Divanı (Orta İran Türk Ağzı) Giriş-İnceleme-Metin-Dizin, Ankara: Akçağ Yayınları. 2020
14. Karini, J., Erdebil İli ve Ağızları, Ankara: Gazi Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi. 2009