İLK YAZILI KÜLTÜR VE DİNİ AKIMLARIN ORTAYA ÇIKIŞ AŞAMALARI

Bu makalede, yazar, erken dönemde kuzeyden güneye göç eden Aryan, Saka gibi göçebe kavimlerin yaşam biçimlerini, inançlarını, dini düşüncelerini ve topluca göç süreçlerinin sebeplerini incelemektedir. Yazılı kültür ve şehir kültürünün ileri düzeyde geliştiği antik çağ toplumları Mısır, Sümer, Akkad, Babil, İran gibi halkların yazılı edebiyatı ve dini inançlarının özellikleri ele alınmıştır. Orta Doğu'da tarım ve hayvancılığın gelişimi, antik dönemlerde kentsel kültürün de gelişmesine katkı sağlamıştır. Bu süreç, birçok halkın yakın etkileşim içinde olmasına, karşılıklı anlaşmaya elverişli bir ortak dilin oluşmasına, farklı halkların mitolojik inanç ve kavramlarının karışmasından kaynaklanan benzer kişiliklerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Yazılı kültür ve çeşitli dini inançların birbiriyle kaynaşmasının etkisi, Zerdüştlük gibi ilk dinlerin ortaya çıkış sebepleri arasında da yer almaktadır. Bu araştırma kapsamında, antik dönem Yunan alimleri ve şark bilimleri alanında özel araştırmalar yapan bilim adamlarının yanı sıra dil tarihi ile ilgili yabancı çalışmalar da esas alınmıştır. Folklorik mitsel kavramların kökenini belirlemede, teoloji, tarih, edebiyat ve antropoloji gibi sosyal bilimlerde uygulanan tarihsellik, ulusal bilişsel mantık ve metodolojik araştırma yöntemleri kullanılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Aryan, Saka, İskit, Mısır, Sümer, Akkad, Herodot, Strabon, tarım, hayvancılık, yazı tarihi, Zerdüştlük

The Emergence Stages of the First Written Cultures and Religious Movements

The author in his article analyzes the life, beliefs and religious ideas of nomadic tribes, such as the Aryans, Sakas, who moved from north to south in the early eras, as well as the processes of the reason for the move. Written culture and urban culture affect the features of written literature and religious beliefs of such peoples of antiquity as Egypt, Sumer, Akkad, Babylon, Persia. The development of agriculture and cattle breeding in the Middle East and the prosperity of urban culture in the same period influenced the close interweaving of many peoples, the emergence of a common language capable of mutual understanding, the mystery of the emergence of many similar personalities due to the mixing of mythical ideas and religious concepts of different peoples. The reasons for the birth of the first religion, such as Zoroastrianism, are also traced as a result of the fusion of the culture of writing and various religious beliefs into one center. The study was based on the works of Greek scientists of the ancient period and the works of scientists who conducted special research in the field of Oriental studies, as well as foreign scientists involved in the history of the language. In determining the origin of mythical concepts in folklore, methods of methodological research related to historical, national cognitive logic, applied in the humanitarian direction, such as theology, history, literature, anthropology, were used

Keywords:

Aryan, Saka, Scythian, Egyptian, Sumerian, Akkadian, Herodotus, Strabo, agriculture, animal husbandry, history of writing, Zoroastrianism.,

PDF

___

Бабалар сөзі. (2011). Жүз томдық. 76-том. Новеллалық ертегілер. Астана. Фолиант.
Геродот. (2004). История /Пер. с греч. и комм. Г.А.Стратановского. Вступ. статья И.Е.Сурикова. –М.: ОЛМА-ПРЕСС. Инвест, –640с.
Гумилев, Л.Н. (1993). Тысячелетие вокруг Каспия. Москва: Мишель и К.
Ежелгі дүниедегі және византиялық дереккөздеріндегі Ұлы Дала тарихы: / (Құр. Гаркавец, А.Н.) (2007). 1 том. Астана. Фолиант.
Қабышұлы И. (2007). Тұран әлемі. Түркі-моңғол халықтарының тарихы. Алматы. Санат.
Қасқабасов С.А. (1984). Қазақтың халық прозасы. ¬–Алматы: Ғылым, –272 б.
Мелетинский Е. М. (1994). О литературных архетипах Москва. Российский государственный гуманитарный университет.
Садырбайұлы С. (1996). Фольклор және Жамбыл (Оқу құралы). Көпшілік оқырман қауымға арналған. –Алматы. «Ана тілі». –240 б.
Страбон (1964). География в 17 книгах. Москва. Наука.
Сулейменов О. (1989). Эссе, публицистика. Стихи, поэмы. Аз и Я. Алма-Ата: Жалын.
Таджикские народные сказки. (1957). Таджикское государственное издательство. Сталинабад.
Фольклор поэтическая система. (1977). Отв. Редакторы: А.И. Баландин, В.М.Гацак. М., Наука.
References Babalar sózі. (2011). Júz tomdyq. 76-tom. Novellalyq ertegіler. Astana. Folıant.
Gerodot. (2004). Istorııa /Per. s grech. ı komm. G.A.Stratanovskogo. Vstýp. statıa I.E.Sýrıkova. –M.: OLMA-PRESS. Invest, –640s.
Gýmılev, L.N. (1993). Tysıacheletıe vokrýg Kaspııa. Moskva: Mıshel ı K. Ejelgі dúnıedegі jáne vızantııalyq derekkózderіndegі Uly Dala tarıhy: / (Qur. Garkovets, A.N.) (2007). 1 tom. Astana. Folıant.
Qabyshuly I. (2007). Turan álemі. Túrkі-mońǵol halyqtarynyń tarıhy. Almaty. Sanat.
Qasqabasov S.A. (1984). Qazaqtyń halyq prozasy. –Almaty: Ǵylym, –272 b.
Meletınskıı E. M. (1994). O lıteratýrnyh arhetıpah Moskva. Rossııskıı gosýdarstvennyı gýmanıtarnyı ýnıversıtet.
Sadyrbaıuly S. (1996). Folklor jáne Jambyl (Oqý quraly). Kópshіlіk oqyrman qaýymǵa arnalǵan. –Almaty. «Ana tіlі». –240 b.
Strabon (1964). Geografııa v 17 knıgah. Moskva. Naýka.
Sýleımenov O. (1989). Esse, pýblıtsıstıka. Stıhı, poemy. Az ı Ia. Alma-Ata: Jalyn.
Tadjıkskıe narodnye skazkı. (1957). Tadjıkskoe gosýdarstvennoe ızdatelstvo. Stalınabad.
Folklor poetıcheskaıa sıstema. (1977). Otv. Redaktory: A.I. Balandın, V.M.Gatsak. M., Naýka.