EDEBİ ÇALIŞMALARINDA POLYSEMY İFADESİ “DİVANÜ LUGATİ'T-TÜRK”

Polisemi, çok anlamlılık, çok değişkenliktir, yani, kelimenin (dil birimi, terim), tarihsel olarak belirlenmiş veya anlam ve kökeni ile ilişkili iki veya daha çok anlama sahip olmasıdır. Sözcüklerin değerindeki değişikliklerin dinamiklerini ve her yeni belirtecin tam anlamını belirlemek büyük önem taşır. Makalede, Kaşkarlı Mahmud’un ünlü “Divan Lügat At-Türk” adlı eserinin oluşumunda etkisi görünen polisemi fenominin analizi ele aalınmıştır. Çeşitli dilbilimsel faktörlerin etkisi sonucunda, makalede sunulan örnekler üzerindeki etkisinin bir sonucu olarak, birkaç yüzyıl boyunca belirli kelimelerin oluşumu sırasında meydana gelen önemli değişiklikleri görebiliriz.

Anahtar Kelimeler:

Polisemy, Lexicology, Eşanlamlı, Sözcük Anlamı, Sözlük, Sözlük

EXPRESSION OF POLYSEMY IN THE LITERARY WORK “DIVAN LUGAT AT-TURK”

Polysemy is realized by the method of transferring the name of a certain object, attribute, action into another object, a sign, an action and is considered a complex and multifaceted phenomenon of lexical polysemy. It is very important to identify the dynamics of changing the value of each lexeme and to determine the exact concept of each new lexeme. The article deals with the analysis of the polysemy phenomenon, which had a significant impact on the works of Mahmud Kashgari “Divan Lugat At-Turk”. As a result of the various linguistic factors influence, significant changes occurred in lexical formations for several centuries, which are presented in the article by specific examples.

Keywords:

Polysemy, Lexicology, Synonym, Lexical Meaning, Sofa, Dictionary,

PDF

___

1. Дадабоев Ҳ. (2008). “Девону луғотит турк”даги туркий тилларга хос фонетик ва лексик-семантик хусусиятлар ҳақида//Тилшуносликнинг долзарб масалалари 4. -Тошкент.
2. Дадабоев Ҳ. (2010). Илк эски туркий тилдаги антонимлар//Тилшуносликнинг долзарб масалалари 5.- Тошкент.
3. Дадабоев Ҳ. (2011). Илк эски туркий тилда эркак жинсининг ифодаланиши// Ўзбек тилшунослигининг долзарб масалалари. Республика илмий-назарий анжумани материаллари. - № 5. -Тошкент.
4. Кучкартаев И. (1972). Лексика “Дивану лугат ит-турк” М.Кашгари и современный узбекский литературный язык//Советская тюркология. -№1. -Баку.
5. Махпиров В. (1978). Вопросы этнической истории тюркских племен в «Дивану лугатит тюрк» Махмуда Кашгарского// Исследование по киргизскому и казахскому языкознанию. Материалы научной конференции молодых ученых-языковедов Киргизии и Казахстана. -Фрунзе.
6. Маҳмуд Кошғарий. (1960-1963). Девону луғотит турк. Т. I-III. Таржимон ва нашрга тайёрловчи филология фанлари кандидати С.М.Муталлибов.- Тошкент.