BERDAK ESERLERİNDE KAZAK-KARAKALPAK AKRABALIK İLİŞKİLERİNİN İCRA EDİLMESİ

Bu makalede, ünlü Karakalpak şairi Berdak’ın eserlerinde yer alan Karakalpak ve Kazak halklarının akrabalık ilişkileri ve bazı tarihsel şahıslar konu olarak ele alınmıştır. Verilen örnekler, şecere kaynaklarındaki karşılaştırma ve tarihsel bilgiler açısından incelenmiştir. Berdak'ın şiirsel çalışması “Şecere”den alınan örneklere ek olarak, geleneksel inançlarla çelişen dini ve ideolojik kavramlar açığa çıkar. Sonradan, şair tarafından ‘Türkistan’ın adlı çalışmasında ortaya çıkan sorunlar etnografik verilerle karşılaştırılmış ve bunlara karşılık gelen sonuçlar çıkarılmıştır. Azbergen-bi'nin gerçek imajının ve kamusal faaliyetlerinin tanımına özellikle dikkat edilir.

Anahtar Kelimeler:

Berdak, Kazak, Karakalpak, Şecere, Tarihsel kişilik

RELATED KAZAKH AND KARAKALPAK CONNECTION IN BERDAKH’S WORKS

This article deals with related connections of Karakalpak and Kazakh people in famous Karakalpak poet Berdakh’s works and also there are given examples of some historical personalities. The given examples are studied from the point of view of comparison in genealogical sources and historical information. Including, along with the samples written on the basis of the poetic «Genealogy» of Berdakh, there is a true disclosure of the concepts of religious ideology, corresponding to popular beliefs. And the questions raised in the problem «Turkestan» are compared with ethnographic data and find their own proof. At the same time, the image of Azbergen-bey is revealed with the new side, based on the facts of his organizational activities.

Keywords:

Berdakh, Kazakh, Karakalpak, Genealogy, Historical personality,

PDF

___

1. Бердақ. (1993). Шежире. – Нөкис: Қарақалпақстан, -36 б.
2. Үсенбаев Т. (2003). Алшын шежіресі. – Қызылорда, -462 б.
3. Бердақ. (1997). Сайланды шығармалары. – Нөкис: Қарақалпақстан, -220 б.
4. Бердақ. (2003). Таңламалы шығармалары. – Нөкис: Қарақалпақстан, -108 б.
5. Қоңырат шежіресі (1992). / Е. Кəрібайұлының жазбалары бойынша құраст. толықтырған Б. С. Қошым-Ноғай. – Алматы: Жалын, -80 б.
6. Омар-улы А. (2007). Ерназар Алакөз ҳəм оның Түркистандағы урпақлары // Қарақалпақ халық қаҳарманы Ерназар Алакөздиң туўылғанына 200 жыл толыўына арналған «Ерназар Алакөздиң Қарақалпақстан тарийхындағы роли» атлы республикалық илимий-теориялық конференция материаллары. – Нөкис, -72 б.
7. Қазақ совет энциклопедиясы [Текст] (1976). 12 томдық. 8 т. – Алматы: Қазақ совет энциклопедиясының бас редакциясы, -664 б.
8. Галкин М.Н. (1868). Этнографические исторические материалы по Средней Азии и Оренбургскому краю. – СПб.: Издание Я. А. Исакова [Типография Гогенфельдена], – 336 с.
9. Бердақ. Шығармаларының толық жинағы. – Нөкис: ҚҚМБ, 1950. -328 б.
10. Валиханов Ч.Ч. (1985). Собрание сочинений в пяти томах. Т. 5. – Алма-Ата: Главная редакция Казахской советской энциклопедии, – 528 с.
11. Шалекенов У.Х. (1966). Казахи низовьев Амударьи: к истории взаимоотношений народов Каракалпакии в ХVIII-XX вв. – Ташкент: Фан,– 336 с.
12. Тарақты А. (1992). Күй шежіре. – Алматы: КРАМДС – Яссауи, – 488 б.