DENİZLİ TAVAS İLÇESİNİN DOĞUMA İLİŞKİN GELENEKSEL ADET, İNANÇ VE UYGULAMALARI

Bu çalışmada Denizliʼnin Tavas ilçesindeki doğum öncesi, doğum anı ve doğum sonrasındaki inanış ve ritüeller ele alınmıştır. Araştırma sırasında ilçede yaşayan kadınlardan yaşadıkları tecrübelere dayanarak kadınlar ve bebeklerle ilgili derleme yoluyla bilgiler tespit edilmiştir. Bölgedeki halkın doğum ile ilgili inançları kendi içerisinde değerlendirilmiş ve Anadolu gelenekleri yanında Türk dünyasındakilere yakın âdet ve geleneklerin de bulunduğu tespit edilmiştir. Bebeğin cinsiyetini belirlemek için kullanılan yöntemler, annenin hamilelik döneminde sakınması gereken durumlar, bebeğin göbek bağının gömülmesi, bebeği beşiğe yatırma, doğumdan sonraki kırk günlük lohusalık döneminde annenin ve bebeğin tehlikeye açık olduğu düşüncesi ile kötü ruhlardan (albasma, albastı, albıs, albız, alkarısı vb.) korunması, tuzlama, kırklama, kırk çıktıktan sonraki ziyaretler kırk uçurma, Denizli Tavas ilçesinde adı gövet olarak bilinen küçük kutlama, ilk çıkan diş için yapılan bir tören olan diş hediği ya da diş buğdayı, gibi uygulamalar hakkında ayrıntılı bilgiler ortaya konulmuştur. Bu inanış ve uygulamalar doğum öncesi süreçten başlayarak doğum anı, doğum sonrası dönemlerde de uygulanmış ve kültürümüzde önemli bir yer edinmiştir. Sonuç olarak bu uygulamaların varlığının bilinmesi halkın kültürüne bağlılığını, eski sistemleri günümüze kadar nasıl muhafaza ettiğini göstermektedir. Bu çalışmada özelde Denizli Tavas ilçesinden derlemeler yapılmış, genelde Anadolu ve Türk dünyasının ortak uygulamaları ele alınıp değerlendirilmiştir.

DENIZLI TAVAS DISTRICT TRADITIONAL BIRTH TRADITIONS, FAITH AND APPLICATIONS

In this article, the moment of birth beliefs and rituals after birth are discussed in Tavas district of Denizli. During the research, based on the experience of women living in the county, information about women and infants was proved through compilation. The belief about the birth of the people in the region was evaluated within themselves and traditions near the Turkish world were identified in addition to the Anatolian traditions. The ceremony for the first tooth, such information was revealed. These beliefs and practices starting from prenatal process have also been applied in the post-natal period and have gained an important place in our culture. The detailed information is given about the methods used to determine the gender of the baby, the situations that the mother should avoid during pregnancy, burying the baby's umbilical cord, lay the baby in the cradle, the idea that the mother and the baby are vulnerable against bad spirits (albasma, albastı, albıs, albız, alkarısı etc.) during the forty days of postpartum period , salting, “kırklama”, visiting baby after 40 days, then the celebration in honor of the first tooth of a baby known as a little ceremony in the district of Denizli Tavas. As a result, the knowledge of the existence of these practices shows the commitment to the culture of the people and how it maintains the old system to the present. In this study, compilations were made from Denizli Tavas district. In general, the common practices of Anatolia and the Turkish world were taken from the town of Tavas in Denizli.

___

  • 1. Çalışkan E., Şerife Seher (2017) . “Anadolu Kültüründe Doğum ve Cinsiyet Belirleme Ritüelleri”, I. Uluslararası Dil ve Edebiyatta Modernleşme ve Gelenek Sempozyumu Bildiriler Kitabı, (Ed. Noyan Sema, Kapağan Enver ) Karabük: 4-6 Ekim.
  • 2. İnan Abdülkadir (1933). “Al Ruhu Hakkında Türk Mitolojisinde Köklü Bir Ruh”, Türk Tarihi Arkeolojisi ve Etnografya Dergisi, 1, Temmuz.
  • 3. Kuşdemir Orhan Fatih. (2004). Türk Dünyası Halk İnançlarında Karşılaştırmalı Doğum Motifi ve Dr. Yaşar Kalafatʼın Halk Bilimi Çalışmaları, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
  • 4. Sayar Sait (2011). Destanlardan Günümüze Doğum, Ölüm Adet ve İnanışlar, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
  • 5. Yeşil Yılmaz (2014). “Türk Dünyasında Geçiş Dönemi Ritüelleri Üzerine Tespitler”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, c. 3, s. 9.