Refik Halit Karay’ın eserlerinde II. Meşrutiyet ve “İttihat ve Terakki”

II. Meşrutiyet döneminde yazı hayatına atılan Refik Halit Karay, diğer aydınlar gibi Meşrutiyet’i heyecanla karşılar. Ancak İttihatçılar’ın Meşrutiyet sonrasındaki uygulamaları üzerine hayal kırıklığına uğrar. Tanık olduğu olaylar üzerine İttihat ve Terakki’ye muhalif bir tavır sergiler. Sahip olduğu keskin gözlem gücü ve mizahî bakış açısıyla tenkit-lerini dile getirir. Bu sebeple hayatının beş yıl sürecek olan ilk sürgününü yaşar. Bu yazıda Refik Halit Karay’ın eserlerinde II. Meşrutiyet ve İttihat ve Terakki hakkında yaptığı değerlendirmeler üzerinde durulacaktır.

“İttihat and Terakki” and the second constitution in the novels of Refik Halit Karay

The Second Constitutional Era and İttihat ve Terakki in the Works of Refik Halit Karay Refik Halit Karay, who begins his writing career during the Second Constitutional period, appreciates this period with excitement like the other intellectuals at the beginning. However later on he becomes dissappointed with the Second Constitutional practices of the Constitu-tional Unionists. He shows objections to the Committee of Union and Progress. Therefore he is forced to live in exile for five years. This study focuses, in his works the evalutations of Refik Halit Karay about the Second Constitutional Monarchy and the Constitutional Unionists.

PDF

___

ADIVAR, Halide Edib, “Edebiyatımızın Son Simaları ve Safhaları”, Yeni Türk Edebiyatı Metinleri 4: Eser Tanıtma ve Önsözler, hzl. İ. Enginün-Z. Kerman, Dergâh Yay., İstanbul 2011, s. 105-119.
AKTAŞ, Şerif (2004), Refik Halit Karay, Akçağ Yay., Ankara.
BEYATLI, Yahya Kemal, Çocukluğum, Gençliğim, Siyasî ve Edebî Hatıralarım, İstanbul Fetih Cemiyeti Yay., İstanbul (3. bs.).
BEYATLI, Yahya Kemal, Siyasî ve Edebî Portreler, İstanbul Fetih Cemiyeti Yay., İstanbul (3. bs.).
ENGİNÜN, İnci-KERMAN, Zeynep (2011), Yeni Türk Edebiyatı Metinleri 4: Eser Tanıtma ve Önsözler, Dergâh Yay., İstanbul.
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1969), Gençlik ve Edebiyat Hatıraları, Bilgi Yayınevi, Ankara.
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1987), Hüküm Gecesi, İletişim Yay., İs-tanbul (2. bs.).
KARAY, Refik Halit (1939/1), Ago Paşa’nın Hatıratı, Semih Lütfü Kitabevi, İstanbul (2. bs.).
KARAY, Refik Halit (1939/2), Ay Peşinde, Semih Lütfü Kitabevi, İstanbul (2. bs.).
KARAY, Refik Halit (1939/3), Bir Avuç Saçma, Semih Lütfü Kitabevi, İstanbul (2. bs.).
KARAY, Refik Halit (1996), Bir Ömür Boyunca, İletişim Yay., (2. bs.).
KARAY, Refik Halit (1940/1), Guguklu Saat, Semih Lütfü Kitabevi (2. bs.).
KARAY, Refik Halit, “Harp Zengini”, Yeni Mecmua, 2 Mayıs 1918, s. 302-303.
KARAY, Refik Halit (1939/4), İstanbul’un Bir Yüzü, Semih Lütfü Kitabevi (2. bs.).
KARAY, Refik Halit (1940/2), Kirpinin Dedikleri, Semih Lütfü Kitabevi (2. bs.).
KARAY, Refik Halit (1992), Minelbâb İlelmihrâb, İnkılâp Kitabevi (2. bs.).
KARAY, Refik Halit (1941), Sakın Aldanma, İnanma, Kanma, (2. bs.).
KARAY, Refik Halit (1943), Üç Nesil Üç Hayat, Semih Lütfü Kitabevi (2. bs.).
KOÇ, Murat (2005), Türk Romanında İttihat ve Terakki (1908-2004), Temel Yay., İstanbul.
KOÇ, Murat (2010), Yeni Türk Edebiyatı’nda İstanbul Adaları, Eren Yay., İstanbul.
PAÇACIOĞLU, Burhan (2000), “İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin İktisadî Politikası ve Sivas’ta Kurulan Bir Komandit Şirket”, Türklük Bilimi Araştırmaları, Nr. 8, s. 185-197.
POLAT, Nazım Hikmet (2003), “II. Meşrutiyet Devri Türk Kültür, Edebiyat ve Basın Hayatının Bir Yansıtıcısı Olarak Rübâb Dergisi”, Türklük Bilimi Araştırmaları, Nr. 14, Güz 2003, s. 7-41.
POLAT, Nazım Hikmet (2000), “Rıza Tevfik Osmanlı Mebusan Meclisi’nde veya Bir Meşrutiyetperverin Sukut-ı Hayale Uğraması”, Türklük Bilimi Araştırmaları, Nr. 8, s. 7-88.
TUNAYA, Tarık Zafer (1998), Türkiye’de Siyasal Partiler II: İkinci Meşrutiyet Dönemi, İletişim Yay., İstanbul.