Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Yaygın Fiğ (Viciasativa L.) Genotiplerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi

Araştırma, Diyarbakır ekolojik koşullarında bazı yaygın fiğ genotiplerinin verim ve verime etkili bazı öğelerin incelenmesi amacıyla, 2011-2013 yıllarında GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü arazisinde yürütülmüştür. Araştırmada toplam 20 farklı yaygın fiğ genotipi kullanılmış olup, tarla denemeleri tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada; yeşil ot verimi, kuru ot verimi ve tohum verimi ile birlikte, % 50 çiçeklenmeye kadar geçen süre, bitki boyu, ana sap uzunluğu, ana sap sayısı, bitkide bakla sayısı, baklada tohum sayısı ve bin tane ağırlığı gibi bazı özellikler de incelenmiştir. Araştırmanın her iki yılında da; % 50 çiçeklenmeye kadar geçen süre ve baklada tohum sayısı özellikleri hariç incelenen diğer tüm parametreler bakımından genotipler arasında istatistiki anlamda önemli farklılıklar belirlenmiştir. Araştırma sonucuna göre; genotiplerin, % 50 çiçeklenmeye kadar geçen süre 157.8-174.0 gün, bitki boyu 33.9-62.6 cm, ana sap uzunluğu 52.0-83.3 cm, ana sap sayısı 1.6-2.6 adet, bitkide bakla sayısı 13.5-21.2 adet, baklada tohum sayısı 4.7-5.6 adet, yeşil ot verimi 1522.0-3232.3 kg da-1, kuru ot verimi 308.0-919.5 kg da-1, tohum verimi 92.2-293.7 kg da-1 ve bin tane ağırlığı 46.5-84.5 g arasında değişim gösterdiği saptanmıştır. Bu sonuçlara göre, Diyarbakır ili iklim ve toprak koşullarında; ot üretimi amacıyla “D-135” isimli yaygın fiğ genotipinin, tohum üretimi amacıyla ise “İFVS-715” ve “GAP-59998” yaygın fiğ genotiplerinin yetiştirilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yaygın fiğ, bitki boyu, kuru ot verimi, tohum verimi, 1000 tane ağırlığı

The research was conducted to determine yield and yield components of some common vetch genotypes in order to examine some of the traits, during 2011-2013 seasons in GAP International Agricultural Research and Training Center was carried out on the experimental field. In the study, a total of 20 different genotypes were used common vetch, field trials randomized block design with 3 replications was established. In the study, herbage yield, hay yield and seed yield in addition to days to %50 flowering duration, plant height, main stem length, main stem number, pod number per plant, grain number per pod as affecting yield some properties were also investigated. In both years of the study, days to %50 flowering duration and grain number per pod characteristics examined, except among genotypes for all other parameters are determined significant differences in statistical terms. According to the average of two years result; days to %50 flowering duration, plant height, main stem length, main stem number, pod number per plant, grain number per pod, herbage yield, hay yield, seed yield, 1000 seed weight were changed between 157.8-174.0 days, 33.9-62.6 cm, 52.0-83.3 cm, 1.6-2.6 number, 13.5-21.2 number, 4.7-5.6 number, 1522.0-3232.3 kg da-1, 308.0-919.5 kg da-1, 92.2-293.7 kg da-1, 46.5-84.5 g, respectively. According to these results, under the climate and soil conditions of Diyarbakır; for the grass production common vetch genotypes "D-135" was suggested and for the seed production common vetch genotypes "IFVS-715" and "GAP-59998" were suggested

Keywords:

Common vetch, plant height, hay yield, seed yield, 1000 seed weight,

PDF

___

Açıkgöz, E., 2001. Yem Bitkileri. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yay. No:182, Bursa.
Albayrak, S., Töngel, M.Ö., 2003. Fiğ hatlarının Samsun koşullarına adaptasyonu. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır, s. 326-330.
Albayrak, S., Töngel, Ö., Güler, M., 2005. Orta Karadeniz Bölgesinde çeşit adayı fiğ (Vicia sativa L.)’lerin tohum verimi ve verim öğelerinin belirlenmesi ve stabilite analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(1): 50-55.
Altın, M., 1991. Yem Bitkileri Yetiştirme Tekniği (Yem Bitkileri Tarımı). Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Yayın No:114, Ders Kitabı No:3, Tekirdağ.
Anonim, 2012. Meteoroloji Bölge Müdürlüğü kayıtları, Diyarbakır.
Anonim, 2014. Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimat, Fiğ Türleri (Vicia L. species)-2001. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon http://www.tarim.gov.tr/Sayfalar/PageNotFoundErro r.aspx?requestUrl=http://www.tarim.gov.tr/BUGEM /TTSM/TR/dosya/1-9897/h/01fig.pdf (Erişim tarihi: 28.06.2014). Müdürlüğü,
Anonymous, 1976. Seed Science and Technology. Vol: 3, (I.S.T.A.).
Arslan, A., Anlarsal, A.E., 1996a. Güneydoğu Anadolu Bölgesi koşullarında farklı tohumluk miktarlarının bazı adi fiğ (Vicia sativa L.) çeşitlerinde ot verimi ve bazı özelliklere etkisi üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, Erzurum, s. 640-647.
Arslan, A., Anlarsal, A.E., 1996b. Güneydoğu Anadolu Bölgesi koşullarında farklı tohumluk miktarlarının bazı adi fiğ (Vicia sativa L.) çeşitlerinde tohum verimi ve bazı özelliklere etkisi üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, Erzurum, s. 632-639.
Bakoğlu, A., Memiş, A., 2002. Farklı oranlarda ekilen adi fiğ (Vicia sativa L.) ve arpa (Hordeum vulgare L.) karışımlarında tohum verimi ve bazı özelliklerin belirlenmesi, Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14(1): 29-35.
Başbağ, M., Peker, C., Gül, İ., 1999. Diyarbakır sulu koşullarında farklı sıra arası ve tohumluk miktarının adi fiğ de tohum verimi ve bazı verim kriterlerine etkisi üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Adana, s. 218-222.
Başbağ, M., Saruhan, V., Gül, İ., 2001. Diyarbakır koşullarında bazı tek yıllık baklagil yem bitkilerinin adaptasyonu üzerine bir araştırma. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül, Tekirdağ, s.169- 173.
Bucak, B., Anlarsal, A.E., 1996. Çukurova florasından toplanan iki fiğ türü (Vicia sativa ve Vicia villosa) populasyonundan seçilen hatlarda morfolojik ve sitolojik araştırmalar. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, Erzurum, s. 239- 245.
Büyükburç, U., İptaş, S., Karadağ, Y., Acar, A.A., 2003. Tokat-Kozova koşullarında kışlık ekilen bazı adi fiğ (Vicia sativa L.) hat ve çeşitlerinin tohum verimi ve bazı verim karakterlerinin belirlenmesi. Türkiye 5.Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır, s. 357-362.
Çelik, N., 1980. Erzurum kıraç koşullarında farklı sıra aralıkları ve biçim çağları ile kimyevi gübrelerin adi fiğ (Vicia sativa L. var. L 147)’ın kuru ot ve tane verimleri ile otun kalitesine etkileri üzerinde araştırmalar. Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Erzurum.
Çil, A., Çil, A.N., Yücel, C., 2006. Bazı adi fiğ (Vicia sativa L.) hatlarının Harran Ovası koşullarında adaptasyonu. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(l/2): 53-61.
Elçi, S., Açıkgöz, E., 1993. Baklagil ve buğdaygil yem bitkileri tanıtma kılavuzu. TİGEM, Avşaroğlu Matbaası, Ankara.
Elçi, Ş., Orak, A., 1991. Tekirdağ koşullarında adapte olabilecek adi fiğ hatlarının belirlenmesine ilişkin bir araştırma. Türkiye 2. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs, İzmir, s. 540-551.
Gökkuş, A., Bakoğlu, A., Koç, A., 1996. Bazı adi fiğ (Vicia sativa L.) hat ve çeşitlerinin Erzurum sulu şartlarına adaptasyonu üzerine bir çalışma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, Erzurum, s. 675-678.
Karadağ, Y., Büyükburç, U., 2002. Çemende (Trigonella foenum graecum L.) farklı ekim zamanlarının ot ve tohum verimlerine etkisi üzerinde bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1): 97-102.
Karadağ, Y., Büyükburç, U., 2004. Tokat-Kazova koşullarında farklı tohumluk miktarlarının bazı adi fiğ (Vicia sativa L.) çeşitlerinde ot ve tohum verimine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(2): 149- 157.
Kırtok, Y., 1980. Çukurova'nın taban ve kıraç koşullarında ekim zamanı, azot miktarı ve ekim sıklığının iki arpa çeşidinin verim ve verim Tosun, F., 1974. Baklagil ve Buğdaygil Yem Bitkileri unsurlarına etkileri üzerinde araştırmalar. Doçentlik tezi, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Adana.
Kökten, K., 2011. Bingöl ekolojik koşullarında bazı adi fiğ (Vicia sativa L.) hat ve çeşitlerinde tohum verimi ve bazı tarımsal özelliklerin belirlenmesi. Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1(2): 1-5.
Manga, İ., 1991. Yembitkilerinde tohumluk üretiminde karşılaşılan sorunlar. Türkiye 2. Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs, İzmir, s. 472- 482.
Mihailoviç, V., Mikiç, A., Çupina, B., Katiç, S., Karagiç, D., Pataki, I., Eriç, P., 2006. Yield and forage yield components in winter vetch cultivars. Grassland Science in Europe, 11: 255-257.
Sağlamtimur, T., Tükel, T., Gülcan, H., Anlarsal, A.E., Tansı, V., 1991. GAP bölgesinde yem bitkileri yetiştirme olanakları. Türkiye 2. Çayır Mera Yem Bitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs, İzmir, s. 213-223.
Sayar, M.S., Anlarsal A.E., Başbağ, M., 2010. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yem bitkileri tarımının mevcut durumu sorunları ve çözüm önerileri. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(2): 59-67.
Sayar, M.S., Karahan, H., Başbağ, M., 2011. Kızıltepe ekolojik koşullarında bazı adi fiğ (Vicia sativa L.) genotiplerinin verim ve verim unsurları ile özellikler arası ilişkilerin belirlenmesi. GAP VI. Tarım Kongresi, 09-12 Mayıs, Şanlıurfa, s. 663-669.
Sayar, M.S., Yücel, C., Tekdal, S., Yasak, M.Ş., Yıldız, E., 2009. Diyarbakır koşullarında bazı adi fiğ (Vicia sativa L.) hatlarının verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim, Hatay, s. 518-522.
Soya, H., 1987. Ege bölgesi kıyı kesimi yerel adi fiğ (Vicia sativa L.) çeşitlerinde sıra arası mesafesi ve tohumluk miktarının verim ve verim karakterlerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(2): 91-103.
Şılbır, Y., Sağlamtimur, T., 1991. Harran ovası kıraç koşullarına uygun fiğ (Vicia sativa L.) çeşitlerinin saptanması. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(3): 155-166.
Tamkoç, A., Avcı, M.A., 2004. Doğadan seçilen adi fiğ (Vicia sativa L.) hatlarında bazı tarımsal karakterlerin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(34): 11-121. Kültürü. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 242, Ders Kitapları Serisi No: 8, Erzurum.
Yılmaz, Ş., Can, E., 1998. Hatay koşullarında yetiştirilen bazı adi fiğ çeşit ve hatlarında tane verimi ve verimi etkileyen özellikler arası ilişkiler. Mustafa Kemal Paşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(2): 13- 126.
Yurtsever, N., 1984. Deneysel İstatistik Metotları. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 121, Ankara.
Yücel, C., Avcı, M. Anlarsal, A.E., 2005. Bazı adi fiğ (Vicia sativa L.) hat ve çeşitlerinin Çukurova taban koşullarında tane verimi ve verimle ilgili özellikleri- nin saptanması. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(3): 99-108.
Yücel, C., Sayar, M.S., Yücel, H., 2012. Diyarbakır koşullarında yaygın fiğ (Vicia sativa L.) genotiplerinin ot kalitesi ile ilgili bazı özelliklerin saptanması. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 16(2): 45-54.