Konjenital Nörolojik Problemi Olan Çocuklarda Görülen Beslenme Sorunları ve Çözüm Önerileri

Nörolojik problemler, merkezi sinir sistemini doğrudan etkileyen hastalıkları ifade etmektedir. Bu hastalıklara sahip çocukların kas, ince motor fonksiyonları, duyu fonksiyonları, öğrenme becerileri ve nöro-psikiyatrik gelişimleri yaşıtlarına göre daha geriden seyretmektedir. Nörolojik hasarlar kalıtımsal, doğum esnasında beynin oksijensiz kalması, kafa travmaları, beyni doğrudan etkileyen organik hastalıklara bağlı olarak gelişebilmektedir. Bu çocuklarda malnütrisyon çok önemli bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Malnütrisyona yol açan en yaygın hastalıkların başında serebral palsi (SP), kas distrofileri ve down sendromu gelmektedir. Bu çocuklar beslenmeye bağlı veya beslenmeye bağlı olmayan nedenlerden dolayı malnütrisyon riski altındadırlar. Nörolojik sorunu olan çocuklar oromotor fonksiyon bozukluğu sebebiyle yeme-içmede zorluk çekmektedirler. Oromotor fonksiyon bozukluğu genellikle SP’li çocukların çoğunu etkileyen bir faktördür. Sağlıklı beslenme bu çocukların bakımında vazgeçilmez bir unsurdur. Malnütrisyonlu çocukların immün sistemleri de etkileneceği için diğer birçok hastalığa yakalanma olasılıkları artmaktadır. Bu çocuklarda ideal olan oral beslenmedir ancak aspirasyon riski nedeniyle oral beslenmenin tehlike oluşturabileceği veya enerji alımının yeterli olmadığı durumlarda enteral beslenmeye başvurulabilir. Nörolojik problemleri olan çocuklarda beslenme kişiye özel ve hekim, hemşire, diyetisyen, psikolog, fizyoterapist gözetiminde multidisipliner yaklaşım ile oluşturulmalıdır. Bu derlemede çocuklarda sık görülen nörolojik hastalıklardan ve bu hastalıklara eşlik eden beslenme sorunları ile güncel çözüm önerileri hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ketojenik Diyet, Malnütrisyon, Nörolojik Problem, Serebral Palsi

Congenital Nutritional Issues Observed in Children with Neurologic Disorders and Management Proposals

Neurological disorders are conditions with a direct impact on the central nervous system. In comparison with their peers, children who suffer from these disorders fall behind in terms of muscle, fine motor and sensory functions, learning skills and neuropsychiatric development. Neurological damage may occur as a result of genetics, birth asphyxia, head trauma and organic disease that directly impact the brain. Malnutrition is a major concern for the health of these children. Cerebral palsy (CP), muscular dystrophies and Down’s syndrome are the most common conditions that lead to malnutrition. These children are at the risk of malnutrition due to both nutritional and non-nutritional reasons. Due to neurological problems, oromotor dysfunction causes difficulty as they eat and drink. Most children with cerebral palsy are also affected by oromotor dysfunction. A healthy diet is fundamental for their care. Since their immune systems will be affected, malnourished children will have an increased likelihood of developing numerous other illnesses. While oral nutrition is ideal for these children, enteral nutrition can be utilized where the former poses a risk of aspiration or fails to deliver sufficient calorie intake. Nutrition plans for children with neurological problems should be tailored for the individual and formulated by physicians, dieticians, psychologists, physiotherapists and nurses in a multidisciplinary approach. This compilation provides information about prevalent children’s neurologic illnesses and proposes contemporary management solutions for accompanying nutritional issues.

Keywords:

Cerebral Palsy, Ketogenic Diet, Malnutrition, Neurological Problem,

PDF

___

1. Leonard M, Dain E, Pelc K, Dan B & Laet CD. Nutritional status of neurologically impaired children: Impact on comorbidity. Archives de Pediatrie. 2020;95-103. https://doi.org/10.1016/j.arcped.2019.11.003
2. Ortiz Pérez P, Valero Arredondo I, Torcuato Rubio E, Rosa López A, García-Herrera Taillifer P, Navas-López VM. Clinicopathological characterization of children with dysphagia, family impact and health-related quality of life of their caregivers. Anales de Pediatria. 2022;96(5):431–440. https://doi.org/10.1016/j.anpede.2022.04.003
3. İspiroğlu E, Güler E, Dilber C, Dalkıran T, Olgar Ş, Davutoğlu M, & Garipardıç M. Nörolojik hastalık nedeniyle kendi başına beslenemeyen çocuklarda anemi, B12 vitamini, folik asit ve demir eksikliği. Türk Pediatri Arşivi. 2012;47(3):199-203.
4. Ünsal N & Tek NA. Serebral palsili çocuklarda beslenme sorunları ve enerji gereksiniminin belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;10(2), 132-141.
5. Caramico-Favero D, Guedes Z, & Morais MB. Food ıntake, nutrıtıonal status and gastroıntestınal symptoms ın chıldren wıth cerebral palsy. Arquivos de gastroenterologia. 2018;55(4):352–357. https://doi.org/10.1590/S0004-2803.201800000-78
6. Penagini, F, Mameli C, Fabiano V, Brunetti D, Dilillo D. ve Zuccotti GV. Nörolojik engelli çocuklarda diyet alımları ve beslenme sorunları. Besinler. 2020;7 (11):9400–9415. https://doi.org/10.3390/nu7115469
7. Şimşek TT & Gamze T. Serebral palsili çocuklarda beslenme problemleri ve büyüme üzerine etkisi. Güncel Pediatri. 2014;12(2):73-80.
8. Kangalgil M & Özçelik AÖ. Serebral palsili çocukların beslenme durumunun değerlendirilmesi. Güncel Pediatri. 2018;16(1):69.
9. Sullivan PB. Pros and cons of gastrostomy feeding in children with cerebral palsy. Paediatrics and Child Health. 2014;351-354. https://doi.org/10.1016/j.paed.2013.11.004
10. Collins A, Burton,A, & Fairhurst C. Management of drooling in children with cerebral palsy. Paediatrics and Child Health. 2020;1-5. https://doi.org/10.1016/j.paed.2020.05.002
11. Fogarasi A, Fazzi E, Smorenburg A, Mazurkiewicz-Beldzinska M, Dinopoulos A, Pobiecka A, Schröder-van den Nieuwendijk D, Kraus J, Tekgül H, Purple N study group, Czech Republic:, Kraus J, Greece: Dinopoulos A, Koutsaki M, Hungary Fogarasi A, Italy: Baranello G, Bertoli S, … Yilmaz SK. The purplen study: objective and perceived nutritional status in children and adolescents with cerebral palsy. Disability and Rehabilitation. 2022;44(22):6668–6675. https://doi.org/10.1080/09638288.2021.1970255
12. Ahmad A & Komai S. Malnutrition and neurologic problems among children in the developing world. Seminars in Pediatric Neurology. 2015;73-74. https://doi.org/10.1016/j.spen.2015.03.007
13. Polavarapu A & Hasbani D. Neurological complications of nutritional disease. Seminars in Pediatric Neurology. 2017;70-80. https://doi.org/10.1016/j.spen.2016.12.002
14. Andrew MJ. Nutrition in children with neurodisability. Paediatrics and Child Health. 2019;436-440. https://doi.org/10.1016/j.paed.2019.07.004
15. Roizen N & Myers K. Down syndrome. Encyclopedia of Infant and Early Childhood Development. 2020;480-486. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-809324-5.23057-5
16. Yoldaş K & Yılmazer Y. Down sendromlu bireylerde beslenme. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2021;(23):617-626.
17. Kartal A, & Cıprut A. Down sendromlu hastalarda odyolojik değerlendirme: tanımlayıcı araştırma. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;7(2):492-499.
18. Laverty A. Down's Syndrome: Nutritional Aspects. Encyclopedia of Human Nutrition. 2013;84-89. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-375083-9.00079-9
19. Karagöl BS & Karagöl A. Down sendromu ve trombositopeni. Çocuk Dergisi. 2011;11(3):97-101.
20. Rodríguez-Cruz M, Atilano-Miguel S, Barbosa-Cortés L, Bernabé-García M, Almeida-Becerri T, Cárdenas-Conejo A, . . . Maldonado-Hernández J. Evidence of muscle loss delay and improvement of hyperinsulinemia and insulin resistance in Duchenne muscular dystrophy supplemented with omega-3 fatty acids: A randomized study. Clinical Nutrition. 2019;2087-2097. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2018.10.017
21. Verhaart I, Fiorotto M, Luca AD, Wong S, Quinlivian R, Davidson Z, . . . Kuijer J. Duchenne muscular dystrophy – clınıcal P.18 the importance of nutrition in duchenne muscular dystrophy. Neuromuscular Disorders. 2018;37. https://doi.org/10.1016/j.nmd.2018.06.047
22. Ekici BY & Köseoğlu SZA. Duchenne Musküler Distrofi’si olan çocuklarda güncel tıbbi beslenme tedavisi ve önemi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2022;(41):436-441.
23. Quitadamo P, Thapar N, Staiano A & Borrelli O. Gastrointestinal and nutritional problems in neurologically impaired children. European Journal of Paediatric Neurology. 2016;810-815. https://doi.org/10.1016/j.ejpn.2016.05.019
24. Rempel G. The ımportance of good nutrition in children with cerebral palsy. Physical Medicine and Rehabilitation Clinics of North America. 2015; 39-56. https://doi.org/10.1016/j.pmr.2014.09.001
25. Aydın K, Aydın K, Yılmaz Akbaş BÜ, Arslan M, Cansu A, Şahin S, . . . Çelik T. A multicenter cross-sectional study to evaluate the clinical characteristics and nutritional status of children with cerebral palsy. Clinical Nutrition ESPEN. 2018;27-34.
26. Bell KL & Samson-Fang L. Nutritional management of children with cerebral palsy. European journal of clinical nutrition. 2013;67 Suppl 2, S13–S16. https://doi.org/10.1038/ejcn.2013.225
27. Boel L, Pernet K, Toussaint M, Ides K, Leemans G, Haan J, Van Hoorenbeeck K, & Verhulst S. Respiratory morbidity in children with cerebral palsy: an overview. Developmental Medicine and Child Neurology. 2019;61(6):646–653. https://doi.org/10.1111/dmcn.14060
28. Arslan, SS. Çiğneme fonksiyonu: anatomi, fizyoloji ve nörolojik kontrol. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences. 2022;27(1):95-102.
29. Arslan SS, Ilgaz F, Demir N & Karaduman AA. Yutma bozukluğu olan serebral palsili çocuklarda büyüme yetersizliği ve beslenme şeklinin ebeveynlerin kaygı durumu üzerindeki etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2017;45(1):28-34.
30. Özbudak G & Serap Ö. Disfaji rehabilitasyonunda hemşirenin rolü. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2021;30(2):86-93.
31. Begen S & Arslan S. Nörojenik yutma bozukluğu olan erişkin hastalarda duygu durum ve yaşam kalitesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2020;46(1):123-128.
32. Ayık DB, Nuray ENÇ. Yoğun bakım hastalarında enteral beslenme. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi. 2019;23(2):114-122.
33. Demiray A, Kuzyaka İ, Ayşegül A, İlaslan N. Enteral beslenen yoğun bakım hastalarının beslenme süreci ve gelişebilecek komplikasyonlar açısından değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020;10(3):289-296.
34. Berlana D. Parenteral Nutrition Overview. Nutrients. 2022;14(21):4480. https://doi.org/10.3390/nu14214480
35. Fugazza A, Capogreco A, Cappello A, Nicoletti R, Da Rio L, Galtieri PA, Maselli R, Carrara S, Pellegatta G, Spadaccini M, Vespa E, Colombo M, Khalaf K, Repici A & Anderloni A. Percutaneous endoscopic gastrostomy and jejunostomy: Indications and techniques. World Journal of Gastrointestinal Endoscopy. 2022;14(5):250–266. https://doi.org/10.4253/wjge.v14.i5.250
36. Bering J & DiBaise JK. Home parenteral and enteral nutrition. Nutrients. 2022:14(13):2558. https://doi.org/10.3390/nu14132558
37. Tatlı B, Cebeci AN & Ekici B. Çocukluk çağı epilepsilerinde diyet tedavisi. Turkish Pediatrics Archive/Turk Pediatri Arsivi. 2013;48(4).
38. Kossoff EH & Wang HS. Dietary therapies for epilepsy. Biomedical journal. 2013;36(1):2–8. https://doi.org/10.4103/2319-4170.107152
39. Lefevre F & Aronson N. Ketogenic diet for the treatment of refractory epilepsy in children: A systematic review of efficacy. Pediatrics. 2022;105(4):E46. https://doi.org/10.1542/peds.105.4.e46
40. Çetin B, Köksal G, Çelik F & Topçu M. Epilepsi hastası çocuklarda ketojenik diyetin epileptik nöbet sayısı üzerine etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2013; 41(1):27-34.
41.Kossoff EH, Zupec-Kania BA, Auvin S, Ballaban-Gil KR, Christina Bergqvist AG, Blackford R, Buchhalter JR, Caraballo RH, Cross JH, Dahlin MG, Donner EJ, Guzel O, Jehle RS, Klepper J, Kang HC, Lambrechts DA, Liu YMC, Nathan JK, Nordli DR, Jr Pfeifer HH, … Practice Committee of the Child Neurology Society. Optimal clinical management of children receiving dietary therapies for epilepsy: Updated recommendations of the ınternational ketogenic diet study group. Epilepsia open. 2018;3(2):175–192. https://doi.org/10.1002/epi4.12225
42. Kumru B & Dai A. Dirençli epilepsi tedavisinde modifiye atkins diyeti uygulaması: Olgu Sunumu. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2019;47(3):109-113.
43. Güney, HD & Şanlıer N. kronik nörolojik hastalıklarda beslenme ve beslenme desteğinin önemi. Muş Alparslan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;2(2):50-60.
44. Özder F, Ilgaz F & Arslan SS. (2021). Serebral Palsi’li çocuklarda çiğneme bozukluğunun klinik ve nütrisyonel değerlendirmesi: Olgu Sunumu. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2021;49(2):106-115.
45. Gülşah H & Çınar N. Özel Gereksinimi Olan Çocuklar ve Tamamlayıcı Beslenme. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi. 2021;4(2):287-295.
46. Başli M & Hilmiye A. Kadınların folik asit kullanımı ile ilgili bilgi düzeyleri ve prenkonsepsiyonel dönemde folik asit kullanımları. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2019;28(3):220-226.
47. Tagun D & Pekcan G. Gebelerde folik asit desteği ve güncel yaklaşımlar. Food and Health. 2019;5(2):128-138.
48.Yeniçeri H, Işıkalan MM & Ali A. Üçüncü düzey klinikte nöral tüp defekti saptanan olguların değerlendirilmesi. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2020;23(1):68-74.