Titrek kavak (Populus tremula L.) odununun teknolojik özellikleri ve kullanım yerleri

Bu araştırmada; Türkiye ve Dünya’da geniş doğal yayılışı bulunan ve odunu, odun kökenli sanayiinin bazı dallarında önemli ölçüde kullanılan, Titrek Kavak (Populus tremula L.)’ın doğal yayılışı, botanik, anatomik, teknolojik özellikleri ve kullanım yerleri incelenmiştir. Bu bağlamda, Titrek Kavak’ın odununa ilişkin hava kurusu ve tam kuru özgül ağırlıkları, hacim ağırlık değeri, odunun toplam hacimsel çekme ve şişme yüzdeleri gibi fiziksel özellikler ile liflere paralel basınç, eğilme, dinamik eğilme, liflere paralel makaslama dirençleri ve Janka sertlik değeri gibi mekanik özellikler;Öner(1996),Erten ve ark.(1995) tarafından yapılan araştırmalardan elde edilmiştir. Öner(1996) tarafından yapılan araştırma sonuçlarına göre; Titrek Kavak odununun hava kurusu ve tam kuru özgül ağırlıkları, 0,42190 ve 0,38350 g/cm³, hacim ağırlık değeri 0,33620 g/cm³, odunun toplam hacimsel çekme ve şişme yüzdeleri ,%12,04446 ve 13,36872, liflere paralel basınç, eğilme, dinamik eğilme, liflere paralel makaslama dirençleri ve Janka sertlik değerleri ise sırasıyla 395,61000 kp/cm2,761,75770 kp/cm2,0,522990 kpm/cm2,69,79000 kpm/cm2,liflere dik 356,52100 ve liflere paralel 258,81300 kp/cm2 olarak belirlenmiştir. Ayrıca, Titrek Kavak odununun fiziksel ve mekanik özellikleri daha önce yapılan çalışmalarla, kimyasal özellikleri ise diğer kavak türleriyle karşılaştırılmış, kullanım yerleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

teknolojik özellikler, Populus tremula

Technological properties and possible uses of trembling poplar (Populus tremula L.) wood

In this study, of which has a natural distribution in Turkey and the world, and its wood is widely used in some of wood-based industry, Trembling Poplar (Populus tremula L.)’s natural distribution, botanical, anatomical, technological properties and possible uses were investigated. In this concept, mechanical and physical properties such as air dry and over dry specific gravities, density value in volume, shrinkage and swelling percentage, bending, parallel compression to grain dynamic bending, parallel shear strength to grain and Janka hardness value related to trembling poplar’s wood were obtained from the researches by Oner(1996), Erten et al. (1995). According to research results by Oner (1996); trembling poplar wood’s air dry and over dry specific gravities were determined as 0,42190 ve 0,38350 g/cm³; density value in volume was determined as 0,33620 g/cm³; wood’s total shrinkage and swelling percentages were determined as 12,04446% and 13,36872%; bending, parallel compression to grain dynamic bending, parallel shear strength to grain and Janka hardness values were determined as 395,61000 kp/cm2,761,75770 kp/cm2,0,522990 kpm/cm2,69,79000 kpm/cm2, parallel to grain was determined as356,52100 and radial was determined as 258,81300 kp/cm2. Besides, physical and mechanical properties of Trembling Poplar wood were compared to prior studies, and chemical properties to other poplar species, and posssible uses were determined.

Keywords:

technological properties, Populus tremula,

PDF

___

1. KAYACIK, H., Orman ve Park Ağaçları Özel Sistematiği II. Cilt Angiospermae (Kapalı Tohumlular), İ.Ü. Yayın No: 2766, O.F. Yayın No: 287, İstanbul, s 52-53, 1981.

2. TUNÇTANER, K. ; TULUKÇU, M.; TOPLU, F., Bazı Kavak Klonlarının Büyümeleri ve Teknolojik Özellikleri Üzerine Araştırmalar, Kavak ve Hızlı Gelişen Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, Yıllık Bülten No: 170, İzmit, s 1-25, 1994.

3. YALTIRIK, F., Dendroloji Ders Kitabı II Angiospermae (Kapalı Tohumlular), Bölüm I, 2. Baskı, İstanbul, s 46-48, 1993.

4. BROWICZ, K.; YALTIRIK, F., Flora of Turkey and The East Aegeae Islands, Edinburg, 1982.

5. ATİK, C., Titrek Kavak ( Populus tremula L.) ve Kağıt Sanayii, İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, s 1-71, 1995.

6. DAVIS, P. H., Flora of Turkey and East Aegean Islands, Vo.IV, 1972.

7. ŞİMŞEK, Y., İstikbali Ormancılık ve Ekonomik Yönünden Mühim Olan ağaç Türü: Titrek Kavak (P.tremula L.), Türkiye Milli Kavak Komisyonu Üçüncü Toplantısı, Tebliğ No:4, 1968.

8. ANNON, Ulu Önder ATATÜRK’ün 100. Doğum yıldönümünde Türkiye’de Kavak ve Kavakçılık, Kavak ve Hızlı Gelişen Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Yayını, İzmit, s 1-232, 1981.

9. FAO, Poplar in Forestry and Land Use , Forestry and Forest Products No:12, Roma, p 1-511,1958.

10. BEŞKÖK, T., Ormancılıkta ve Arazinin Değerlendirilmesinde Kavak, OGM Yayın No:375, Seri No:38, Ankara, 1964.

11. YALTIRIK, F., Dendroloji II Angiospermae, Bölüm I, Roto Baskısı, s 1-25, 1987.

12. SARIBAŞ, M., Türkiye’nin Euro-Siberian (Euxin) Bölgesinde Doğal Olarak Yetişen Kavakların Morfolojik ( İç Morfolojik, Dış Morfolojik, Palinolojik) Özellikleri Üzerine Araştırmalar, Kavak ve Hızlı Gelişen Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 148, İzmit, s 1- 158,1989.

13. AYTUĞ, B., Odun Anatomisi, İ.Ü. Orman Fakültesi Roto Baskı, İstanbul, s 61-63,1984.

14. BERKEL, A., Ağaç Malzeme Teknolojisi, İ.Ü. Yayın No: 1148, O.F. Yayın No: 147, İstanbul, s 168-169,1970.

15. BOZKURT, Y., Önemli Bazı Ağaç Türleri Odunlarının Tanımı, Teknolojik Özellikleri ve Kullanış Alanları, İ.Ü. Yayın No: 1653, O.F. Yayın No: 177, İstanbul, s 89, 1971.

16. ŞANLI, İ., Trakya’nın İki Akmeşe Türünün Bazı İç Morfolojik Özellikleri, İ.Ü. Orman Fakültesi dergisi, Seri A, Cilt 35, Sayı 2, İstanbul, s 55-71,1985.

17. BOZKURT, Y., Yapraklı Ağaç Odunlarının Anatomik Yapısı, İ.Ü. Orman Fakültesi dergisi, Seri B, Cilt XVII, Sayı 2, İstanbul, s 45- 63,1967.

18. BOZKURT, Y., Ağaç teknolojisi ders Kitabı, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayın No: 3403, İstanbul, s 1-218, 1986.

19. AS, N., Pinus pinaster ait değişik ırklarının fiziksel, mekanik ve teknolojik özellikleri üzerine etkisi, Doktora Tezi, İ.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul,1992.

20. GÖKER, Y.,Dursunbey ve Elekdağ Karaçamının Fiziksel ve Mekanik Özellikleri ve Kullanış Yerleri Hakkında Araştırmalar, O.G.M. Yayın No: 613/22, Ankara,1977.

21. GÖKER, Y., Reaksiyon Odunu Oluşumunun Ağaç Malzemenin Fiziksel ve Mekanik Özellikleri Üzerine Etkisi Hakkında Araştırmalar, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayın No: 3142/339, s 1-172, İstanbul, ,1983.

22. ERTEN, P., ÖNAL, S., ÖZER,S., Titrek Kavak (Populus tremula L.) Odununun Bazı Fiziksel ve Mekaniksel Özellikleri Üzerine Araştırmalar, İçanadolu Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Yayınları, Dergi serisi No: 79, Ankara, s 51-74, 1995.

23. ÖNER, M.N., Kütahya-Gediz-Yağmurlar Yöresinde Doğal Olarak Yetişen Titrek Kavak (Populus tremula L.) Odununun Fiziksel ve Mekanik Özellikleri Üzerine Araştırmalar, D.P.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Kütahya, 95 s, 1996.

24. BERKEL,A., Orman Ağaç ve Ağaççıkları Odunlarını Teşhis Kılavuzu, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayın No: 451-14, İstanbul, 374 s.,1950.

25. TOPLU, F., Fırat Kavağı, Güneydoğu Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Çeşitli Yayınlar Serisi No:1, 87 s. , 1999.