Çankırı kavak alanlarında Cytospora Kavak Kanseri (Cytospora chrysosperma “Pers” Fr.)’nin biyolojisi ile Saydam Kanatlı Kavak Kelebeği [(Paranthrene tabaniformis (Rott.)]’nin popülasyon seyri ve bunların mücadeleleri

Çankırı kavak alanlarında Cytospora Kavak Kanseri’nin biyolojisi ile Saydam Kanatlı Kavak Kelebeği (P. tabaniformis)’nin popülasyon seyri ve bunların mücadele imkanlarını araştırmak üzere ele alınan bu çalışma 2003–2005 yılları arasında yürütülmüştür. C. chrysosperma’nın piknitlerden spor salınım tarihleri ile P. tabaniformis’in uçuş periyotlarının tamamen örtüştükleri; patojen ile yapılan kışlama çalışmalarında, Çankırı bölgesinde patojenin kışı aktif olarak geçirdiği bulunmuştur. Etkili sıcaklık toplamının 120 gün-dereceye ve hava sıcaklığının 17°C’ye ulaşmasından sonra feromon tuzaklarda P. tabaniformis erginlerinin yakalanabileceği anlaşılmıştır. C. chrysosperma hastalığının, kavak fidan üretim alanlarında özellikle üretim aşamasında bulaştığı, yayılmasında hastalığın vektör, rüzgar ve yağmurla sağlıklı ağaçlara bulaştığı; hastalık ve zararlılarla bulaşık fidanların üreticilere ulaşmasıyla yayılış alanlarının bölge düzeyinde genişlediği; fungal etmen yara paraziti olduğundan böcek ve/veya başka faktörler nedeniyle meydana gelen yaralardan giriş yaparak hastalık oluşumuna neden oldukları, bulaşıklılığın yüksek olmasında, bu hastalıkla mücadele yöntemlerinin yeterince bilinmemesinin de etkili olduğu kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

feromon tuzakları, bitki hastalıkları kontrolü, Çankırı, kavak, Paranthrene tabaniformis, Valsa sordida, Türkiye, biyolojik kontrol, bitki hastalıkları, bitki koruma, populasyon dinamiği

Biology of Cytospora poplar canker (Cytospora chrysosperma “Pers” Fr.) and the population development of poplar Clearwing moth [Paranthrene tabaniformis (Rott.)] and their control methods ın Çankırı Poplar sites

This study is carried out in 2003-2005 in order to determine the biology and control of Cytospora canker Cytospora chrysosperma “Pers” Fr. and Poplar Clearwing Moth [Paranthrene tabaniformis (Rott.)] and their control methods in poplar sites in Çankırı.It was determined that C. chrysosperma’s spor release dates and the flight period of P. tabaniformis were similar and the hibernation studies on the pathogen showed that it overwinters actively in Çankırı, and P. tabaniformis adults could be trapped in pheromone traps after the sum of the effective temperatures reaches 120 degree-days and the mean temperature reaches 17°C. It was concluded that C. chrysosperma infects poplars at the nursery stage and it can infect healthy trees via vectors, wind and rain, and the distribution of the disease spreads out in regional scale via the delivery of the infected poplar saplings; due to be a wound parasite, the disease infects poplars at the scars caused by insects and other factors; and it is an important factor in high infection ratio of the disease that control methods not being well known.

Keywords:

pheromone traps, plant disease control, Cankiri, poplars, Paranthrene tabaniformis, Valsa sordida, Turkey, biological control, plant diseases, plant protection, population dynamics,

PDF

___

Agrios., G.N., 1997. Plant pathology. Fourth Edition, Academic Pres.USA, 634p.

Aktaş, H., Z., Şimşek, 2005. Çankırı Kenbağ Orman Fidanlığındaki kavak fidanlarında Cytospora kanseri (Cytospora chrysosperma “Pers.” Fr.)’nin morfolojisi, zararı ve alınabilecek önlemler, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri A, Cilt 55, Sayı 2, 47-57.

Aktaş, H., Şimşek, Z., 2006. Orta Anadolu Bölgesi önemli kavak alanlarında Cytospora chrysosperma (Pers.) Fr. hastalığının yayılışı, biyolojisi, çeşit reaksiyonları, zararlı böceklerle ilişkileri ve mücadelesi üzerinde araştırmalar. Yayımlanmamış TÜBİTAK TOGTAG-3140 nolu Proje Kesin Raporu.

Anonymous, 1994. Türkiye'de kavakçılık. T.C. Orman Bak., Kavak ve Hızlı Gelişen Tür Orman Ağaçları Araşt. Md., İzmit, 224 s.

Anonymous, 2002. www.pfc.forestry.ca/diseases/ctd/group/canker/canker2_e.html Allen, J.C., 1974. A Modified sine wave method for calculating degree days. Environmental Entomology 5 (3): 388-396.

Boudier, B., 1983. Enemies of the lombardy poplar. Control of leaf browning caused by Marsonnina populi. P.H.M. Revue Harticole, 35-42.

Butin, H., 1995. Tree diseases and disorders, Oxford Univ. Press, Newyork, 252 p.

Ceianu, I., D., Radoi, C., Coca, 1973. Control of Paranthrene tabaniformis on poplar. Studii Si Cercetari, Institutut De Cercetare, Proiectae Si Documentare Sivica, I Silvicultura, 29: 29-53.

Dafauce, C., 1975. Selective treatment of the Lepidopterous poplar borer Paranthrene tabaniformis Rott. Boletin De La Estacion Central De Ecologia ; 4 (7); 83-105.

Domanski, S., 1983. Fungi that destroyed a Populus tremula stand in Lagow Lubuski. European Lournal Of Forest Pathology, 166-173.

Furniss, M.M., 2004. Biology of Trypophloeus striatulus (Coleoptera: Scolytidae) in feltleaf willow in interior Alaska. Environmental-Entomology. 33(1), 21-27.

Georgiev, G., 1995. Phenology of the poplar clearwing moth Paranthrene tabaniformis (Lepidoptera, Aegeridae) and optimum time for pest control in Northern Bulgaria. Nauka Za Gorata, 32 (1): 60-67.

Gross, H.L., Basham, J.T., 1981. Diseases apsen suckers in North Ontario, Great Lakes, Forest Research Centre, Canada, 16p.

Gupta, A.K., S., Sunita, S., Sen, 1995. New record of Cytospora Canker of willow from India. Indian Forester, 121(8): 762-763.

Hoffmann, H., W., Hackbarth, 1991. Technical spraying variants for aerial forest protection measures. Beltrage Fur Die Forestwirtschaft. 25:3,131-136.

Hinds, T.E., Krebill, R.G., 1975.Wounds and canker diseases on western apsen (Populus tremuloides). forest pest leaflet, Forest Service, Us Department Of Agriculture, 152pp.

Jacobi, W.R., W.D., Shepperd , 1991. Fungi associated with sprout mortality in apsen clearcuts in Colaroda and Arizona. USDA Forest Service, No. Rm. 513, 5s.

Jing, Y., Zhang, X.Y., Zhao, S.G., Zhang, W.M., Lin, X.D., 1988. Estimation of the loss of tree volume in poplars by Cytospora chrysosperma (Valsa sordida) and a study targets for its control. Forest Science And Technology, 11: 3-6.

Karagöz, O., Sekendiz, O., 1976. Sciopteron tabaniformis Rott. biyolojisi üzerinde araştırmalar. Kavakçılık Ensititüsü Yıllık Bülteni Seri No. 2, Orman Genel Müdürlüğü Kavakçılık Araştırma Enstitüsü, 111-112.

Keca, N., 2000. The most frequent diseases in poplar plantations in the region of R.J. Potisje Glasnik-Sumarskog-Fakulteta Univerzitet u Beogradu, No.82, 81-91.

Knof, H.E., 1972. Forest entomological studies in Iraq. II. The Pest Problem Of Poplar Cultivation. Zeitschrift Für Angrew And Entomologie, 71(1):83-89.

Krebill, R.G., 1972. Montality of apsen the gros ventre elk winter range. Intermountain Forest And Range Experiment Station, 129, 16 pp.

Lapietra, G., G., Allegro, 1994. Monitoring population dynamics of Paranthrene tabaniformis with pheromone traps. Cellulosa -E-Carta. 45 (1) : 12-17.

Liu, X.D., X.Z., Jia, 1988. A grey related analysis Cytospora chrysosperma with Melanophila decastigma of poplar., Forest Pest And Disease, 4: 26-27.

Long, W.H., 1918. An Undescribed canker of poplars and willows caused by Cytospora chrysosperma. Journal Of Agricultural Research, 13:331-343.

Madar, Z., Z., Solel, M., Kimchi, 2004. First report of Cytospora canker caused by Cytospora chrysosperma on white poplar in Israel. Plant Dis., 88: 220.

McIntyre, G.A., W.R., Jacobi, A.W., Ramaley, 1996. Factors affecting Cytospora canker occurrence on apsen. Journal Of Arboriculture, 22(5):223-229.

Özyuvacı, N., 1999. Meteoroloji ve Klimatoloji. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları Rektörlük No: 4196, Fakülte No: 460, ISBN: 975-404-544-5, İstanbul, 369s.

Peace, T.R., 1962. Parthology of trees and shrubs, Oxford Univ. Press, London, 753pp.

Sekendiz, O, 1968. Sciapteron tabaniformis Rott. (Lepidoptera-Sesiidae) karşı fidanlıklarda kimyasal mücadele denemeleri. Kavakçılık Araştırma Enstitüsü Yıllık Bülten Seri No: 3, Orman Genel Müdürlüğü Kavakçılık Araştırma Enstitüsü , 97-101, (1968).

Serez, M., 1968. Sciapteron tabaniformis Rott. "Lepidoptera-Sesiidae" karşı fidanlıklarda kimyasal mücadele denemeleri. Orman Genel Müdürlüğü Kavakçılık Araştırma Enstitüsü Yıllık Bülteni, 3 : 97-101.

Sekendiz, O., N., Yıldız, 1972. Sciapteron tabaniformis Rott.'un Türkiye'deki yayılışı, biyolojisi, korunma ve savaş metotları ile parazitoitleri üzerinde araştırmalar. Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Yıllık Bülteni No : 7, 103s.

Sekendiz, O., 1974. Türkiye hayvansal kavak zararlıları üzerinde araştırmalar. Karadeniz Teknik Üniv., Orman Fak. Yayın No: 3, İstanbul, 195 s.

Steneker, G.A., R.E., Wall, 1972. Wound healing and fungal colonization in stems of young trembling apsen after thining and pruning. Nouthern Forest Research Center, Canada, Nor. X-37, 25 pp.

Şimşek, Z., 2005a. Feromon tuzakları, dal kafesleri ve bazı iklim değerleri yardımıyla Çankırı orman fidanlığında Kavak Yalancıarısı [Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera: Sessidae)]’nın uçuş periyodunun belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Sayı 2, 91-110.

Şimşek, Z., 2005b. Çankırı'da kavak fidanlıklarında saydam kanatlı kavak kelebeği [Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera: Sesiidae)] ile mücadele imkanları üzerinde araştırmalar, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 1, Sayfa: 84-103.

Taris, B., 1957. Contribution A L'etude Des Maladies Cryptogamiques Des Rameaux Et Des Jeunes Plants De Peuplier, Imprimerie Alençonnaise Maison Puolet- Malassis Alençon- France, 232 p.

Wang, T.Z., H., Yue, C.F., Jiang, M., Zhang, 1981. A study on poplar cancer Valsa sordida Nat., Journal Of Nourth Eastern Forestry Institute, 118: 28.

Walters, J.W., T.E., Hinds, D.W., Johnson, J., Beatty, 1982. Effects of partial cutting on diseases, mortality, and regeneration of Mountain Apsen stands. USDA Forest Service, 12 p.

Woerman, S., L.J.A., Wouters, 1983. A sex attractant for the Dusky Clearwing Moth, Paranthrene tabaniformis (Rottemburg) (Lepidoptera, Sesiidae). Rew. Appl. Entomol., 71 (7): 5125.

Wu, P.H., Z.Y., Li, K.N., Wei , 1987. Studies on the biological characteristics and sex pheromones utilized for the control of the poplar twig clearwing moth., Scientia Silvae Sinicae, 23 (4); 491-497.

Zhao, S.Q., K.Z., Li, 1989. Integrated pest control of larch caterpillar and three quarantine poplar pests. Review of Applied Entomology, 9238.