Göynük Pb-Zn cevherleşmesinin (Yahyalı -Kayseri) kökeni

Göynük Pb-Zn cevherleşmesi Aladağlar yöresinde (Zamantı Pb-Zn provensi) Siyah Aladağ Napı içerisinde Üst Permiyen yaşlı kireçtaşları ile Alt-Orta Triyas yaşlı kayaçlarm dokunağında yer almaktadır. Büyük oranda karbonatlaşmış olan cevherleşmenin parajenezinde simitsonit, serusit, anglezit, galenit, pirit, markazit, sfalerit, götit-lepidokrozit, kovellin, kalsit ve kuvars gibi mineraller yer almaktadır. Cevher-yankayaç dokunağında mineralojik bakımdan herhangi bir farklılaşmanın bulunmaması, cevherleşmenin sinjenetik özellikler taşıması, cevherleşme yakınlarında köken olabilecek bir mağmatik faaliyet (veya izi) gözlenmemesi, cevherleşmenin yankayacı konumundaki kireçtaşlarınm Pb, Zn, Cu, Ni ve Co gibi elementler bakımından olağan kireçtaşı içeriğinden yüksek değerler sunma¬sı önemli bulgulardandır. Bu verilere göre Göynük Pb-Zn cevherleşmesi Üst Permiyen-Alt-Orta Triyas zaman aralığında deniz suyundaki metal iyon konsantrasyonunun artması ile kimyasal çökelim şeklinde oluşmuş (ve daha sonra karbonatlaşmış) "Alpin tipi karbonat yankayaçlı Pb-Zn cevherleşmesi" özellikleri taşımaktadır.

Genesis of the Göynük Pb-Zn mineralization (Yahyalı -Kayseri)

Göynük Pb-Zn mineralization is situated in the contact of Lower-Middle Triassic rocks and Upper Permian limestones of Siyah Aladağ Nappe around Aladağ region (Zamantı Pb-Zn province). Paragenesis of mostly carbonated mineralization consist of smith-sonite, cerussite, anglesite, galena, pyrite, marcasite, sphalerite, geothite-lepidocrocite, covellite, calcite and quartz-Some of very important data, which ore-host rock contacts does not show any differences ofmineralogical composition, ore body represent syngenetic characteristics, magmatic events (or trace's), an apt indicating origin of mineralization, are not seen close to area, host rock of ore, limestone, have higher value ofPb, Zn, Cu, Ni and Co than the average composition of limestone, get from field and also laboratory study. From these data Göynük Pb-Zn mineralization appear as "Alpine type carbonate hosted Pb-Zn mineralization". It is probably formed by chemical precipitation (and later on carbonatized) from seawater saturated in metal ions between Upper Permian-Lower-Middle Triassic.

PDF

___

Ayhan, A., 1983, Aladağ (Yahyalı-Çamardı) Yöresi Karbonatlı Çinko-Kurşun Yatakları. TJK Bülteni, 26/2,107-116.
Ayhan, A., 1984, Genetic Comparison of Lead-Zinc Deposits of Central Taurus: Int. Symp. on the Geology of the Taurus Belt, Ankara-Turkey, Proceedings (Ed: Tekeli, O. and Göncüoğlu, M.C.), 335-342.
Ayhan, A., Lengeranlı, Y., Çeltek, N. ve Aksoy, E., 1984, Aladağlar (Batı Zamantı) Yöresi (Yahyalı-Çamardı) Jeolojisi ve Kurşun-Çinko Etüdleri. MTA Raporu, No: 7501,139 s, Ankara (yayınlanmamış).
Ayhan, A. ve Erbay, M., 1985, Batı Zamantı (Aladağlar-Yahyalı) Karbonatlı Kurşun-Çinko Yataklarının Jeokimyasal Prospeksiyonu. MTA Dergisi, 105/106,75-84.
Ayhan, A. ve Lengeranlı, Y., 1986, Yahyah-Demirkazık (Aladağlar Yöresi) Arasının Tektonostratigrafik Özellikleri. Jeoloji Müh. Dergisi, 27, 31-45.
Blumenthal, M.M., 1952, Toroslarda Yüksek Aladağ Silsilesinin Coğrafyası, Stratigrafisi ve Tektoniği Hakkında Yeni Etüdler. MTA Yay., Seri D, No: 6,136 s.
Çevrim, M., Echle, W. ve Friedrich, G., 1986, Aladağlarda Paleokarstlaşmaya Bağlı Pb-Zn Mineralizasyonu.TJK Bülteni, 29/1,27-42.
İmreh, L., 1965. Zamantı Metal Cevherleşmesi Bölgenin Kurşun-Çinko Mineralizasyonları. MTA Dergisi, 65, 85- 108.
İskit, M., 1967a, Zamantı Bölgesi-Denizovası-Süleymanfakılı Ara Kesiminin Jeolojik Etüdü (Kayseri). MTA Raporu, No: 3853,20 s, Ankara, (yayınlanmamış).
İskit, M., 1967b, Aladağ-Yahyalı Kurşun Çinko Zuhurları ve Civar Sahrelerin Jeolojik Etüdü. MTA Raporu, No: 4348,21 s., Ankara, (yayınlanmamış).
Ketin, İ., 1966, Anadolu'nun Tektonik Birlikleri. MTA Dergisi, 66, 20-34.
Krauskopf, K.B., 1979, Introduction to Geochemistry. McGraw Hill Co., Tokyo, 617 p.
Lengeranlı, Y., 1986a. Yahyalı (Kayseri) Doğusu ile HoşçaÇataloluk (Kayseri-Develi) Köyleri Güneyinin Jeolojisi ve Kurşun-Çinko Cevherleşmeleri Etüd Raporu. MTA Raporu, No: 8026,125 s, Ankara, (yayınlanmamış).
Lengeranlı, Y., 1986b, Yahyalı (Kayseri) Doğusunda ÇinkoKurşun Bulunduran Mesozoyik Karbonatlarının Jeolojisi. A.Ü. Fen Bil. Enst. Yük. Lisans Tezi, 51 s, (yayınlanmamış).
Mason, B., 1966, Principles of Geochemistry. John Wiley and Sons Inc., New York, Third Ed., 329 p.
Metag-Stolberg., 1971, Zamantı Kurşun-Çinko Projesi Nihai Raporu. DPT Müst. Raporu, 191 s. (yayınlanmamış).
Özgül, N., 1976 Toroslar'ın Bazı Temel Jeoloji Özellikleri. TJK Bülteni, 19/1,65-78.
Özgül, N., Metin, S., Göğer, E., Bingöl, L, Baydar, O. ve Erdoğan, B., 1973, Tufanbeyli Dolayının Kambriyen ve Tersiyer Kayaları. TJK Bült., 16/1, 82-100.
Rose, A.W., Hawkes, H.E. and Webb, J.S., 1979. Geochemsistry in Mineral Exploration. Acad. Press Inc., London, 635 p.
Sangster, D.F., 1976, Carbonate-hosted lead-zinc deposits. In: Wolf K.H. (ed) Handbook of Stratabount and Stratiform Deposits, 6,447-456.
Sawkins, F.J., 1984, Metal Deposits in Relation to Plate Tectonics. Springer-Verlag Berlin Heidelberg. 325 p.
Şengör, A.M.C. and Yılmaz, Y., 1983, Türkiye'de Tetisin Evrimi. Levha Tektoniği Açısından Bir Yaklaşım. TJK Yerb. Özel Dizisi No: 1,75 s.
Tekeli, O., 1980, Toroslarda, Aladağların Yapısal Evrimi. TJK Bülteni, 23/1,11-14.
Tekeli, O., Aksay, A.,Ürgün, B.M. and Işık, A., 1984, Geology of the Aladağ Mountains: Int. Symp. on the Geology of the Taurus Belt, Ankara-Turkey, Proceedings (Ed: Tekeli, O. and Göncüoğlu, M.C.), 143-158.
Türkünal, S., 1965, Yahyalı Kazasının Güney ve Kuzeydoğu Dolaylarının Jeolojisi ve İlgili Sahanın İçinde ve Dışında Bulunan Galen ve Simitsonit Mineralizasyonu Hakkında Rapor. MTA Raporu, No: 3650, 39 s., Ankara, (yayınlanmamış).
Tüzün, D., 1985, Zamantı Yöresi Pb-Zn Aramaları Projesi. MTA Raporu, No: 7766, 28 s, Ankara (yayınlanmamış).
Ulakoğlu, S., 1984, Aladağlarda Yahyalı (Kayseri) Bölgesinin Jeolojisi. İÜ Yerbilimleri Derg., 4/1-2, 1-44,