Çocuk Psikiyatrisi Polikliniğine Başvuran Ergenlerde Akran Zorbalığı ile Siber Zorbalık ve Öfke İfade Tarzlarının İlişkisi
Amaç: Ergenler arasında akran zorbalığı evrensel bir sorundur. Çalışmada klinik örneklemde ergenlerde akran zorbalığının demografik değişkenler, siber zorbalık, siber mağduriyet ve öfke ifade tarzlarıyla ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çocuk psikiyatri polikliniğine başvuran 61 ergen çalışmaya alındı. Sosyodemografik form, Sürekli Öfke ve Öfke Tarz Ölçeği, Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği-Ergen Formu, Siber Zorbalık Ölçeği ve Siber Mağduriyet Ölçekleri kullanıldı. Ergenlerde psikopatoloji varlığı DSM-5 ölçütleri esas alınarak yapılan klinik değerlendirme ile belirlendi. Bulgular: Çalışmaya katılan 61 ergenin %57.4’ü kızdı. Yaş ortancası 15 yıldı (min=11, maks= 18 yıl). Ergenlerin %27.9’u mağdur, %45.9’u hem zorba hem mağdur ve %4.9’u zorba olarak tanımlandı. Diğer sınıflandırmayla ergenlerin %78.7’sinin zorba/mağdur döngüsünde oldukları saptandı. En sık görülen zorbalık türü; sözel zorbalık (%37.7), en sık görülen mağduriyet türü ise fiziksel mağduriyetti (%60.7). Protez varlığı mağdur grubunda anlamlı düzeyde yüksek bulundu (p=0.041). Zorbalığın orta ergenlikte anlamlı düzeyde yüksek (p=0.026), zorbaların akademik başarısının daha kötü olduğu bulundu (p=0.008). Mağdurların babalarının anlamlı olarak düşük düzeyde eğitim almış oldukları saptandı (p=0.036). Hem zorba hem mağdur grupta; siber zorbalık, Sürekli Öfke ve Öfke Tarz Ölçeği öfke dışa alt ölçeği ve öfke içe alt ölçeği puanları, zorbalığa karışmayan grubun puanlarına göre anlamlı düzeyde yüksek bulundu (sırasıyla; z=- 3.167, p=0.003; z=-3.735, p=<0.001, F=7.372, p=0.001). Sonuç: Kötü akademik başarının zorbalık; babanın ilköğretim mezunu olmasının mağdur olma için riski artırdığı ve zorbalığa katılımın; siber zorbalık, siber mağduriyet ve sürekli öfke, öfke içe ve dışa puanlarını artırdığı söylenebilir. Farkındalığın ve müdahalelerin artırılması açısından ayrıntılı, ülkemizi temsil edebilecek, daha uzun süreli araştırmalara ihtiyaç vardır.
___
- 1. Demir NÖ, Baran AG, Ulusoy D. Türkiye’de ergenlerin arkadaşakran
grupları ile ilişkileri ve sapmış davranışlar: Ankara örneklemi.
Bilig: Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 2005; 32: 83-108.
- 2. Pişkin M.Okul zorbalığı: Tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve
alınabilecek önlemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi
2002; 2: 531-62.
- 3. Nansel TR, Craig W, Overpeck MD, Saluja G, Ruan WJ. Crossnational
consistency in the relationship between bullying behaviors
and psychosocial adjustment. Arch Pediatr Adolesc Med 2004;
158: 730-6.
- 4. Karataş H. İlköğretim okullarında zorbalığa yönelik geliştirilen
programın etkisinin incelenmesi (Doktora Tezi). İzmir: Dokuz Eylül
Üniversitesi, 2011.
- 5. Pişkin M. Ankara’daki ilköğretim öğrencileri arasında akran
zorbalığının incelenmesi. Eğitim ve Bilim 2010;35:175-89.
- 6. Kepenekci YK, Çınkır S. Bullying among Turkish high school
students. Child Abuse Negl 2006; 30:193-204.
- 7. Karataş H, Öztürk C. Relationship between bullying and health
problems in primary school children. Asian Nurs Res 2011; 5: 81-7.
- 8. Flannery DJ, Wester KL. Singer MI. Impact of exposure to violence
in school on child and adolescent mental health and behavior. J
Community Psychol 2004; 32: 559-73.