OTONOM ARAÇLAR VE HUKUKİ SORUMLULUK

Otomotiv sektörünün yeni trendi, otonom araçlardır. Her gün farklı üreticiler tarafından kendi kendine gidebilen ve birçok farklı teknolojiyi içinde barındıran farklı modeller geliştirilmekte ve piyasaya sürülmektedir. Peki bu araçların hatalı sensör ya da yazılımdan dolayı sebebiyet verdiği kazalarda sorumluluk kime ait olacaktır? Hukukumuzda öngörülen sisteme göre kusursuz sorumluluk olarak düzenlenen araç işletenin sorumluluğu, kusur sorumluluğuna tâbi olan sürücünün sorumluluğu ve hukukî dayanağı tartışmalı olan ürün/üreticinin sorumluluğunda bir değişiklik söz konusu olacak mı? Çalışmamızın amacı, otonom araç teknolojileriyle alakalı bu ve benzeri sorunlara işaret etmek ve mümkün olduğunda çözüm yolları aramaktır.

Anahtar Kelimeler:

otonom araçlar, sorumluluk, sürücünün sorumluluğu, işleticinin sorumluluğu, tehlike sorumluluğu, kusur sorumluluğu, ürün sorumluluğu

Autonomous Cars And Liability

Autonomous cars are the new trend in the automotive sector. Every day, the manufacturers announce or introduce new models based on new technologies. But what about the damages which are caused because of defect sensors or defect software of the car? Do we need changes in our legal system which is based upon the strict liability of the vehicle owner, the fault-based liability of the driver and the liability of the producer, the foundation of which has caused many disputes among the Turkish scholars? The aim of this paper is to address and find possible solutions to these and other questions in connection with autonomous driving.

Keywords:

autonomous cars, liability, drivers liability, liability of the vehicle owner, strict liability, fault based liability, product liability,

PDF

___

Acer, Yücel / Kaya, İbrahim (2017), Uluslararası Hukuk Temel Ders Kitabı (İngilizce Özetli), 8. Baskı, Ankara, Seçkin Yayınları.
Acıpınar, Mikail (2016), Osmanlı İmparatorluğu ve Floransa: Akdeniz’de Diplomasi, Ticaret ve Korsanlık, 1453-1599, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Akkutay, Berat Lale (2014), “Birleşmiş Milletler Andlaşması Çerçevesinde Ekonomik Yaptırımların Hukuki Niteliği ve Yargısal Denetimi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 111, s. 411-446.
Aydın, Devrim (2002), “Uluslararası Ceza Hukukunun Gelişimi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 51, S. 4, s. 131-167.
Azubuike, Lawrence (2009), “International Law Regime Against Piracy”, Annual Survey of International & Comparative Law, S. 15, s. 43-59.
Bateman, Sam (2010), “La piraterie maritime: des vérités qui dérangent”, Institut des Nations Unies pour la recherche sur le désarmement (UNIDIR), Forum du désarmement, S. 2, s. 15-28.
Batır, Kerem (2011), Yirmibirinci Yüzyılda Deniz Haydutluğu ve Uluslararası Hukuk, Ankara, USAK Yayınları.
Bayıllıoğlu, Uğur (2011), “Somali Sahilleri ve Açıklarında İşlenen Deniz Haydutluğu Fiillerine Karşı Yürütülen Mücadelenin Hukuki Dayanakları ve Türkiye’nin Durumu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XV, S. 1, s. 125-161.
Beyoğlu, Melih (2013), “Somali’de Yaşanan Deniz Haydutluğu ve Deniz Haydutluğuna Karşı Geliştirilen İnisiyatifler”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 2, Cilt: 4, s. 29-42.
Bozkurt, Enver / Kütükçü, M. Akif / Poyraz, Yasin (2015), Devletler Hukuku, 8. Bası, Ankara, Yetkin Yayınları.
Bozkurt, Nebi (2012), İslam Ansiklopedisi, C. 26, “korsan” maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, s. 210-212.
Canca, Hakan Selim (2012), Denizde İşlenen Suçlar, Seçkin Yayınları, Ankara.
Canca, Hakan Selim (2015), Devletlerin Gemilere Müdahale Yetki ve Yükümlülükleri, Seçkin Yayınları, Ankara.
Caşın, Mesut Hakkı (2013), Modern Uluslararası Hukukun Temel Esasları C. II, Legal Kitabevi, İstanbul.
CNN Türk Haber, “Kaçırılan Türk Gemisi Korsanların Elinden Kurtuldu”, http:// www.cnnturk.com/2010/dunya/04/10/kacirilan.turk.gemisi.korsanlarin. elinden.kurtuldu/571567.0/, ET: 15.06.2017.
Demirel, Naim (2008), “Deniz Haydutluğuyla Mücadele ve Hukuki Sorunlar”, Kamu Hukuku Arşivi, Yıl: 11, S. 2, s. 99-114.
Demirtaş, Cengiz (2012), “Somali Sahillerindeki Deniz Haydutluğu Eylemleri ve Haydutların Yargılanması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 70, S. 1, s. 39-68.
Drapier, Sandrine (2016), “La lutte contre la piraterie en mer par les entreprises privées de protection des navires”, içinde: Patrick Chaumette, Espace Marins: surveillance et prévention des trafics illicites en mer, Gomylex, s. 247-263, https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01525273, ET: 30.07.2017
Erdal, Selcen (2010), Uluslararası Ceza Mahkemesinin Devlet Egemenliğine Etkisi, Yetkin Yayınları, Ankara.
Flagel, Amélie-Anne (2013), Le renouveau de la piraterie international, Thèse de doctorat, L’Université de la Nouvelle-Calédonie, Ecole Doctorale du Pacifique.
Hennessy-Picard, Micheal (2016), “La piraterie atlantique au fondement de la construction des souverainetés coloniales européennes”, Champ pénal - Pénal field [En ligne], Vol. XIII/2016, mis en ligne le 29 fevrier 2016, consulte le 10 août 2017. URL: http://champpenal.revues.org/9275, ET: 29.07.2017.
Ho, Joshua (2009), “Piracy Around the Horn of Africa”, http://echogeo.revues. org/11370#ftn21, ET: 15.06.2017.
International Chamber of Shipping, “Shipping and World Trade”, http://www. ics-shipping.org/shipping-facts/shipping-and-world-trade, ET: 29.07.2017.
Kaya, İbrahim (2016), Uluslararası Hukukta Temel Belgeler, 3. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara.
Kızılsümer Özer, Deniz (2016), “Uluslararası Hukuk ve Denizde Yasadışı Faaliyetlerin Önlenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 17, S. 2 (2015), s. 27-62.
Knott, John (2009), “UK: Somalia, The Gulf Of Aden, And Piracy: An Overview, And Recent Developments”, http://www.mondaq.com/article. asp?articleid=77982, ET: 15.06. 2017.
Koşaner, Berrin (2010), Birleşmiş Milletler ve Türkiye Ekseninde Deniz Haydutluğu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kuzey Atlantik Andlaşması Örgütü (NATO), “Counter-Piracy Operations”, http://www.nato. int/cps/en/nat olive/topics_48815.htm, ET: 15.06.2017.
Lara, Valentin (2015), “Corsaires vs pirates ou la formation d’un partenariat public-privé pour l’établissement d’un dispositive permanent face à la menace pirate”, Revue général de droit, C. 45, S. 1, s. 143-198.
Le Goff, Roland (2016), La protection des navires soumis au risque de piraterie, Thèse de doctorat, L’Université de Nantes, École Doctorale.
Maden, Tuğba Evrim (2013), Somali’de Bitmeyen Siyasi Kriz, Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi, Rapor No: 163 (Temmuz 2013), Ankara.
Menemenlizade, Edhem (2011), Lotus Meselesi, Yayına Hazırlayan: Yasin Poyraz, Asil Yayınları, Ankara.
Middelburg, Annemarie (2011), “Piracy in a Legal Context: Prosecution of Pirates Operating off the Somali Coast”, https://pure.uvt.nl/portal/en/ publications/piracy-in-a-legal-context(e279e28e-c9ed4913ab035d08228 93a3d).html, ET: 15.06.2017.
Öktem, A. Emre / Kurtdarcan, Bleda R. (2011), Deniz Haydutluğu ve Korsanlık: Tarihî ve Hukukî Boyutlarıyla, Denizler Kitabevi, İstanbul.
Özman, M. Aydoğan (1984), Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
Pazarcı, Hüseyin (2012), Uluslararası Hukuk, 11. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara.
Saraç, Tahsin (1992), Fransızca-Türkçe Büyük Sözlük, 4. Bası, Adam Yayınları, İstanbul.
Sterio, Milena (2009), “Fighting Piracy in Somalia (and Elsewhere): Why More is Needed”, Fordham International Law Journal, C. 33, S. 2, s. 1-25.
Sur, Melda (2017), Uluslararası Hukukun Esasları,11. Bası, Beta Yayınları, İstanbul.
Topal, Ahmet Hamdi (2010), “Uluslararası Hukukta Deniz Haydutluğu ve Mücadele Yöntemleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 59, S. 1, s. 99-130.
Türk Deniz Kuvvetleri (2016), Deniz Haydutluğu ile Mücadele, Ankara.
Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index. php?option=com_gts& arama=gts&, ET: 29.07.2017.
U.S. Naval Forces Central Command, http://www.cusnc.navy.mil/ articles/2009/004.html, ET: 15.06.2017.
Ünal, Şeref (2005), Uluslararası Hukuk, Yetkin Yayınları, Ankara.
Villiers, Patrick (2000), Les corsaires du littoral: Dunkerque, Calais, Boulogne: de Philippe II à Louis XIV (1568-1713), Presses Universitaires du Septentrion, Villeneuve-d’Ascq.
BM Güvenlik Konseyi, 24 Nisan 1992 Tarih ve 751 Sayılı Karar, S/RES/751 (1992), Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc.asp?symbol=S/ RES/751(1992), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 3 Aralık 1992 Tarih ve 794 Sayılı Karar, S/RES/794 (1992), Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc.asp?symbol=S/ RES/794(1992), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 2 Haziran 2008 Tarih ve 1816 Sayılı Karar, S/RES/1816 (2008), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/1816%20(2008), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 7 Ekim 2008 Tarih ve 1838 Sayılı Karar, S/RES/1838 (2008), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/1838%20(2008), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 2 Aralık 2008 Tarih ve 1846 Sayılı Karar, S/RES/1846 (2008), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/1846%20(2008), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 16 Aralık 2008 Tarih ve 1851 Sayılı Karar, S/RES/1851 (2008), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/1851%20(2008), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 30 Kasım 2009 Tarih ve 1897 Sayılı Karar, S/RES/1897 (2009), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/1897%20(2009), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 27 Nisan 2010 Tarih ve 1918 Sayılı Karar, S/RES/1950 (2010), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/1918%20(2010), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 11 Nisan 2011 Tarih ve 1976 Sayılı Karar, S/RES/1976 (2011), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/1976(2011), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 24 Ekim 2011 Tarih ve 2015 Sayılı Karar, S/RES/2015 (2011), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/2015(2011), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 22 Kasım 2011 Tarih ve 2020 Sayılı Karar, S/RES/2020 (2011), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/2020(2011), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 21 Kasım 2012 Tarih ve 2077 Sayılı Karar, S/RES/2077 (2012), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc.asp?symbol=S/RES/2077(2012), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 18 Kasım 2013 Tarih ve 2125 Sayılı Karar, S/RES/2125 (2013), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/2125(2013), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 12 Kasım 2014 Tarih ve 2184 Sayılı Karar, S/RES/2184 (2014), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/2184(2014), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 10 Kasım 2015 Tarih ve 2246 Sayılı Karar, S/RES/2246 (2015), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/2246(2015), ET: 30.07.2017.
BM Güvenlik Konseyi, 9 Kasım 2016 Tarih ve 2316 Sayılı Karar, S/RES/2316 (2016), La situation en Somalie, http://www.un.org/fr/documents/view_doc. asp?symbol=S/RES/2316(2016), ET: 30.07.2017.
Cour Permanente de Justice Internationale, Affaire du Lotus, Série A, No: 10, Le 7 septembre 1927.
Deniz Ticaret Odası, Uluslararası Denizcilik Bürosu 2015 Yılı İkinci Çeyrek Deniz Haydutluğu Raporu, http://www.denizticaretodasi.org.tr/Sayfalar/ DenizHaydutlugu.aspx, s.e.t, 30.07.2017.
Deniz Ticaret Odası, Uluslararası Denizcilik Bürosu 2015 Yılı Üçüncü Çeyrek Deniz Haydutluğu Raporu, http://www.denizticaretodasi.org.tr/Sayfalar/ sirkulerdetay.aspx?duyuru=8506, ET: 30.07.2017.
Deniz Ticaret Odası, Uluslararası Denizcilik Bürosu 2016 Yılı İlk Yarısı Küresel Deniz Haydutluğu Raporu, http://www.denizticaretodasi.org.tr/sayfalar/ sirkulerdetay.aspx?DUYURU=9166& KATEGORI=;, ET: 30.07.2017.
Deniz Ticaret Odası, Uluslararası Denizcilik Bürosu 2016 Yılı Üçüncü Çeyrek Deniz Haydutluğu Raporu, http://www.denizticaretodasi.org.tr/Sayfalar/ sirkulerdetay.aspx?DUYURU=9375& KATEGORI=;, ET: 30.07.2017.
Deniz Ticaret Odası, Uluslararası Denizcilik Bürosu 2017 Yılı İlk Çeyrek Deniz Haydutluğu Raporu, http://www.denizticaretodasi.org.tr/Sayfalar/DenizHaydutlugu.aspx, ET: 30.07.2017.
Deniz Ticaret Odası, Uluslararası Denizcilik Bürosu 2017 Yılı İkinci Çeyrek Deniz Haydutluğu Raporu, http://www.denizticaretodasi.org.tr/sayfalar/ sirkulerdetay.aspx?duyuru=9971, ET: 30.07.2017.
International Chamber of Commerce / International Maritime Bureau (IMB) (2011), Piracy and Armed Robbery Against Ships, Annual Report 1 January-31 December 2010, s. 5-6.
International Chamber of Commerce / International Maritime Bureau (IMB) (2014), Piracy and Armed Robbery Against Ships, Report for the Period 1 January-30 September 2014, London.
International Chamber of Commerce / International Maritime Bureau (IMB) (2017), Report: Sea kidnappings rise in 2016 despite plummeting global piracy, London-Kuala Lumpur, 10.01.2017, https://iccwbo.org/media-wall/ news-speeches/imb-report-sea-kidnappings-rise-2016-despite-plummetingglobal-piracy/, ET: 30.07.2017.
République Française, Loi n˚ 94-589, La lutte contre la piraterie et aux modalités de l’exercice par l’Etat de ses pouvoirs de police en mer. https:// www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000000713756, ET: 30.07.2017.
Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesi, RG: 4 Şubat 2003, S. 25014. SUA Sözleşmesi, RG: 9 Ekim 1990, S. 20660.
TBMM Kararı, Karar No: 934, Karar Tarihi: 10.02.2009, RG: 13 Şubat 2009, S. 27140.
TBMM Kararı, Karar No: 956, Karar Tarihi: 02.02.2010, RG: 5 Şubat 2010, S. 27484.
TBMM Kararı, Karar No: 984, Karar Tarihi: 07.02.2011, RG: 10 Şubat 2011, S. 27842.
TBMM Kararı, Karar No: 1008, Karar Tarihi: 25.01.2012, RG: 31 Ocak 2012, S. 28190.
TBMM Kararı, Karar No: 1031, Karar Tarihi: 05.02.2013, RG: 8 Şubat 2013, S. 28553.
TBMM Kararı, Karar No: 1054, Karar Tarihi: 16.01.2014, RG: 21 Ocak 2014, S. 28889.
TBMM Kararı, Karar No: 1082, Karar Tarihi: 03.02.2015, RG: 6 Şubat 2015, S. 29259.
TBMM Kararı, Karar No: 1107, Karar Tarihi: 09.02.2016, RG: 16 Şubat 2016, S. 29620.
TBMM Kararı, Karar No: 1136, Karar Tarihi: 08.02.2017, RG: 11 Şubat 2017, S. 29976.
Uluslararası Denizcilik Örgütü, The Code of Conduct concerning the Repsession of Piracy and Armed Robbery against Ships in the Western Indian Ocean and the Gulf of Aden, http://www.imo.org/en/OurWork/Security/PIU/ Documents/DCoC%20English.pdf, ET: 30.07.2017.
Uluslararası Denizcilik Örgütü, The Amendment to the Djibouti Code of Conduct 2017, http://www.imo.org/en/ourwork/security/piu/pages/dcoc. aspx, ET: 30.07.2017.
Uluslararası Denizcilik Örgütü, MSC Archives, http://www.imo.org/ MediaCentre/Meeting Summaries/MSC/Pages/Default.aspx, ET: 15.06.2017.
Uluslararası Denizcilik Örgütü, A.922 (22) Sayılı Karar, http://www.imo.org/ blast/blastData Helper.asp?data_id=24575&filename=A922(22).pdf, ET: 15.06.2017.
Uluslararası Denizcilik Örgütü, A.1026 (26) Sayılı Karar, http://www.imo.org/ blast/blastData Helper.asp?data_id=29987&filename=A1026(26).pdf, ET: 15.06.2017.