AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİNDE İDARİ SUÇ VE CEZALARDA KANUNİLİK İLKESİNİN UYGULANMASI

Anglosakson “teamüli” hukuk sistemine sahip olmasına karşın Amerika Birleşik Devletlerinde idari suç ve cezalarda kanunilik ilkesinin uygulaması bakımından alınacak önemli dersler bulunmaktadır. Zira Birleşik Devletler Anayasası ve mevzuatı yürütmeye idari suç ve ceza alanında özerk düzenleme yetkisi tanımamış, aksine, idari suç ve cezalarda kanunilik ilkesinin uygulanması gerektiği anlayışını varsaymıştır. İdari suç ve cezanın diğer türünü oluşturan halka yönelik idari suç ve cezalarda kanunilik ilkesinin uygulamasını, bazı sapmalar gösterse de Federal Temyiz Mahkemesi oldukça geliştirerek bu suç ve cezaların uygulanmasında yalnızca maddi ceza normları bakımından kanunilik ilkesine uyulmasının yeterli olmadığını, usuli kanunilik ilkesine de uyulması gerektiği görüşünü benimsemiştir. Federal Mahkemenin bu tutumunun altında yatan güdü, İdare tarafsız ve bağımsız olmadığından idari suç ve cezalarda kanunilik ilkesinin benimsenmesinin, ceza hukuku suç ve cezalarında benimsenmesinden daha fazla önem taşıdığı inancıdır. Yine, idari suç ve cezalarda kanunilik ilkesi, kişi hak ve özgürlüklerini koruma işlevini ancak genel nitelikli bir idari usul kanunuyla birlikte yerine getirebilmesi olanaklı olduğundan bazı hataları olsa da Birleşik Devletlerde böyle bir usul kanununun bulunması, kanunilik ilkesini tamamlayıcı nitelikte olmuş ve kişi hak ve özgürlükleri, halka yönelik idari suç ve cezalarda daha iyi korunmuştur. Öte yandan yargının aksine İdare ne bağımsız ne de tarafsız olduğundan idari cezaya ihtiyatla yaklaşılmaktadır. İdari cezaya karşı yapılan bu itirazın büyük kısmı ancak idari usul kurallarına uyularak giderilebilir. Birleşik Devletlerde idari cezaya pek fazla itiraz edilmemesinin temel nedenini, ülkede idari usule yönelik genel bir kanunun bulunması oluşturur. Birleşik Devletlerde halka yönelik idari cezalara karşı etkin bir yargı düzeneği kurulmuş ve halka yönelik idari suç ve cezalarda kanunilik ilkesinin uygulanmasının hukuk devletinin kalbini oluşturduğu anlayışı benimsenmiştir. Türk Anayasasının 38. maddesinin 1. ve 3. fıkralarında her türlü suç ve cezalarda ve bu arada idari suç ve cezalarda kanunilik ilkesinin uygulanacağı örtülü olarak belirtilmesine karşın Anayasa Mahkemesi ve Danıştay aksine bir tutum takınmışlar ve idari suç ve cezayı birbirinden ayırarak idari suçlarda kanunilik ilkesinin uygulanmasının gerekli olmadığı anlayışını benimsemişlerdir. İdari suç ve idari ceza arasında ayrılmaz bir bütünlük ilişkisi bulunduğundan ve idari suçta kanunilik ilkesinin kabul edilmemesi, idari cezada da kanunilik ilkesinin kabul edilmemesi anlamını taşıyacağından Anayasa Mahkemesi ve Danıştay’ın söz konusu tutumu sonucu kişilerin hak ve özgürlükleri büyük bir tehlike altında bırakılmıştır. Türkiye’de idari cezanın verilmesi usullerini gösteren genel bir idari usul kanununun bulunmaması; kişi hak ve özgürlüklerine yönelik tehlikeyi daha da artırmıştır. İdari cezaya karşı etkili bir yargı düzeneği kurabilmek için tüm idari ceza işlemlerine karşı idari yargıya başvuru yolu öngörülmeli ve suç ve cezada kanunilik ilkesinin hukuk devletinin temelini oluşturduğu bilinciyle idari suç ve cezalarda kanunilik ilkesinin uygulanmasına son derece titiz bir şekilde yaklaşılması gerekir

The Application of Legality Principle on Administrative Crime and Punishments in USA

Although United States is belong to the common-law system, there are valuable lessons for Turkey in terms of the application the legality principle on the administrative crimes and punishments. This is because the United States Constitution and legislation did not acknowledge independent power of arrangement within the field of administrative crimes and punishments for the execution, on the contrary, supposed the perception that the legality principle must be applied on the administrative crimes and punishments. Federal Supreme Court, nevertheless makes some deviation, developed the legality principle on publicly targeted administrative crimes and punishments that crimes and punishments are belong to the other types of administrative crimes and punishments. Within that context, Federal Supreme Court ruled that when the applying legality principle on publicly targeted administrative crimes and punishments not only is sufficient compliance for the substantial due process rule but also necessary the compliance for the procedural due process rule. Deep motive of that attitude of Supreme Court is the belief that due to the administration is neither impartial nor independent, the application of the legality principle on administrative crimes and punishments is more important than the application of the legality principle on the criminal law crimes and punishments. Again, the legality principle on administrative crimes and punishments can fulfill its mission to protect basic human rights and freedoms with the general administrative procedure act, nevertheless that act has some deficiency, existing general administrative procedure act in the USA is being part and parcel of legality principle. In this way, human’s rights and freedoms is better protected on the publicly targeted crimes and crimes in the USA. Öte yandan yargının aksine İdare ne bağımsız ne de tarafsız olduğundan idari cezaya ihtiyatla yaklaşılmaktadır. İdari cezaya karşı yapılan bu itirazın büyük kısmı ancak idari usul kurallarına uyularak giderilebilir. Birleşik Devletlerde idari cezaya pek fazla itiraz edilmemesinin temel nedenini, ülkede idari usule yönelik genel bir kanunun bulunması oluşturur. Birleşik Devletlerde halka yönelik idari cezalara karşı etkin bir yargı düzeneği kurulmuş ve halka yönelik idari suç ve cezalarda kanunilik ilkesinin uygulanmasının hukuk devletinin kalbini oluşturduğu anlayışı benimsenmiştir. Türk Anayasasının 38. maddesinin 1. ve 3. fıkralarında her türlü suç ve cezalarda ve bu arada idari suç ve cezalarda kanunilik ilkesinin uygulanacağı örtülü olarak belirtilmesine karşın Anayasa Mahkemesi ve Danıştay aksine bir tutum takınmışlar ve idari suç ve cezayı birbirinden ayırarak idari suçlarda kanunilik ilkesinin uygulanmasının gerekli olmadığı anlayışını benimsemişlerdir. İdari suç ve idari ceza arasında ayrılmaz bir bütünlük ilişkisi bulunduğundan ve idari suçta kanunilik ilkesinin kabul edilmemesi, idari cezada da kanunilik ilkesinin kabul edilmemesi anlamını taşıyacağından Anayasa Mahkemesi ve Danıştay’ın söz konusu tutumu sonucu kişilerin hak ve özgürlükleri büyük bir tehlike altında bırakılmıştır. Türkiye’de idari cezanın verilmesi usullerini gösteren genel bir idari usul kanununun bulunmaması; kişi hak ve özgürlüklerine yönelik tehlikeyi daha da artırmıştır. İdari cezaya karşı etkili bir yargı düzeneği kurabilmek için tüm idari ceza işlemlerine karşı idari yargıya başvuru yolu öngörülmeli ve suç ve cezada kanunilik ilkesinin hukuk devletinin temelini oluşturduğu bilinciyle idari suç ve cezalarda kanunilik ilkesinin uygulanmasına son derece titiz bir şekilde yaklaşılması gerekir. On the other hand, contrary to the justice, administration is neither impartial nor independent one approaches to the administrative crime and punishments reservedly. That complaint against administrative punishments can be removed in a significant part by complying administrative procedure rules. The basic reason is that there is not so much complaint against administrative punishments is the availability of the general administrative procedure law in the country. In the USA, there is an established efficient judicial mechanism against the publicly targeted administrative punishments and it is adopted the idea that the applying the legality principle on publicly targeted administrative punishments is the heart of due process. Although Article 38 paragraph 1 and 3 of the Turkish Constitution covertly denote that in every types of crimes and punishments meanwhile in administrative crimes and punishments is necessary to apply legality principle, the Turkish Constitutional Court and Council of State assume counter-attitude and they divided administrative crime and administrative punishment from each other and adopt that there is no need applying legality principle on administrative crimes. The aforementioned courts behavior is resulted to put enormous danger of human’s rights and freedoms. Inasmuch there is an integral part relation between administrative crime and administrative punishment and not accepting the legality principle on administrative crime means not adopting that principle on administrative punishment. The absence of general administrative procedure act that shows the procedure how to apply the administrative punishment in Turkey significally increases the danger towards human rights and freedoms. To establish an efficient judicial mechanism against administrative punishment, it is necessary the application to the administrative justice for the administrative punishment. In addition, with the consciousness that “nullum crimen nulla poena sine lege” principle is the root of rule of law, it is necessary to approach the application of legality principle on administrative crimes and punishments

___

  • Alexander D. Mark, Increased Judicial Scrunity for the Administrative Crime, Cornell Law Review, 77, 612, March 1992.
  • Altıparmak Kerem, “Due Process of Law” Kavramının Amerikan Hukukundaki Yeri Üzerine Bir İnceleme, AÜHFD, Cilt 45, sayı 1-4, Yıl 1996.
  • Balta Bekir Tahsin, İdare Hukukuna Giriş, TODAİE Yayınları, Ankara 1968-1970.
  • Berkarda Kemal, Amerika’da İdare Hukuku Var mı?, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, Prof. Dr. Pertev Bilgen’e Armağan, Sayı: 1-3, Cilt:13, 2003.
  • Breyer Stephen, The Court and The World, Vintage Books, New York 2016.
  • Cadoppi Alberto, Nulla Poena Sine Lege And Scots Criminal Law: A Continental Perspective, The Juridical Review, Part 2, 1998.
  • Curtis P. Charles, Review and Majority Rule in The Role of the Constitutional Text in Supreme Court and Supreme Law, Editör, Edmond Cahn, A Clarion Book, New York 1954.
  • Dripps A. Donald, The Constitutional Status of the Reasonable Doubt Rule, California Law Review, Vol. 75, 1987.
  • Dursun Hasan, Kabahatler Kanunu ve Kanun Hakkındaki Anayasa Mahkemesi Kararına Genel Bir Bakış, Legal Hukuk Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 70, Ekim 2008.
  • Dursun Hasan, İdari Suç ve Cezalarda Kanunilik İlkesi, Adalet Yayınevi, Ankara 2015.
  • Dursun Hasan, Fransa’da İdari Suç ve Cezalarda Kanunilik İlkesinin Uygulanması, TAAD, Yıl. 8, Sayı: 31 (Temmuz 2017).
  • Dursun Hasan, Suç ve Cezada Kanunilik İlkesinin Yazılı Dünya Tarihçesi, Adalet Dergisi, Sayı: 59, Eylül 2017.
  • Erem Faruk, Ceza Usulü Hukuku, Üçüncü Bası, AÜHFY No.: 274, Ankara 1970.
  • Gibson Calvin ve Lindquist A. Stefanie, Substantive Due Process and Public Personnel Decisions a Cautionary Tale from the Eighth Circuit, Review of Public Personnel Administration, Vol. 21, No.4, Winter 2001.
  • Günday Metin, İdari Yargının Görev Alanının Anayasal Dayanakları in Anayasa Yargısı, 14, Anayasa Mahkemesi Yayınları No. : 36, Ankara 1997.
  • Güneş Turan, Türk Pozitif Hukukunda Yürütme Organının Düzenleyici İşlemleri, AÜSBF Yayınları No: 191-173, Ankara 1965.
  • Güran Sait, İfade Hürriyeti Üzerinde İdare’nin Yetkileri, İÜHFY No.: 289, İstanbul 1967.
  • Harlow Carol, Global Administrative Law: The Quest for Principles and Values, EJIL, Vol. 17, No.1, 2006.
  • Harrigan, J. John, Politics and the American Future, Third Edition, McGraw-Hill 1992.
  • Johnson, C. William, Public Administration Partnerships in Public Service, Third Edition, Waveland Press Inc., USA 2004.
  • Moderne Franck, Sanctions administratives et justice constitutionelle, Economica, Paris 1993.
  • Neuman L. Gerald, Amerika’da Anayasal Bir Kavram Olarak Rule of Law ve Alman Anayasasının Rechtsstaat İlkesi (“The US Constitutional Conception of the Rule of Law and Rechtsstaatsprinzip of the Grundgesetz” Columbia Law School, Public Law and Legal Theory Working Paper No: 5, 1999’dan Çeviren Ali Rıza Çoban) in Hukuk Devleti, Adres Yayınları, Ankara 2008.
  • Öncel Mualla, Ahmet Kumrulu ve Mustafa Akkaya, Uygulamalı Vergi Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara 2004.
  • Özay İl Han, Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi, İstanbul 2004.
  • Paye Jean Claude, Hukuk Devletinin Sonu Olağanüstü Halden Diktatörlüğe Terörle Mücadele (Çev. G. Demet Lüküslü), İmge Kitabevi, Ankara 2009.
  • Plano C. Jack ve Greenberg Milton, The American Political Dictionary, Eighth Edition, Holt, Rinehart and Winston, Inc., Florida 1989.
  • Schmid P. Alex, United Nations Measures against Terrorism and the Work of the Terrorism Branch. The Rule of Law, Human Rights and Terrorism in AntiTerrorist Measures and Human Rights, Editörler; Wolfgang Benedek and Alice Marangopoulos, Martinus Nijhoff Publishers, Koninklijke Brill NV, Leiden, The Netherlands, 2004.
  • Scheingold G. Stuart, The Politics of Rights, Yale University Press, USA 1974.
  • Schmitt Carl, Liberal Hukuk Devletinin İlkeleri ve Hukuk Devletinde Kanun Kavramı (“Der rechtsstaatliche Bestandteil der modernen Verfassung” verfassungslehre, 8. Auflage, Duncker & Humblot, Berlin, 1993’den çeviren Bilal Canatan) in Hukuk Devleti, Adres Yayınları, Ankara 2008.
  • Strauss, L. Peter, Amerikan (İdari) Devletinde Hukukun Üstünlüğü, II. Ulusal İdare Hukuku Kongresi- İdari Yargının Dünyada Bugünkü Yeri, 10-14 Mayıs 1993, Ankara 1993.
  • Soyaslan Doğan, Yürütme Organının Suç ve Ceza Koyma Yetkisi, Kazancı Hukuk Yayınları No: 77, Ankara 1990.
  • Sürbehan Sadrettin, İdari Müeyyide ve İdari Ceza Hukuku, Türk İdare Dergisi, Yıl: 42, Sayı: 328, Ocak-Şubat 1971.
  • Süzek Sarper, İş Güvenliği Hukuku, Savaş Yayınları, Ankara 1985.
  • Şahin Cenk, Amerikan Federal İdare Hukukunda “Regülasyon” (Ve Türk İdare Hukukuna Yansımaları), XII Levha Yayıncılık A.Ş. İstanbul 2010.
  • Vermeule Adrian, Our Schmittian Administrative Law, Harvard Law Review, Vol. 122,, 2009.
  • Zanobini Guidio, İdari Müeyyideler (Çeviren, Yılmaz Günal), Ankara 1964.
  • Wade H.W.R., Administrative Law, Sixth edition, Oxford University Press, Great Britain 1988.
  • Wilson, Q. James, American Government, Fifth Edition, D.C. Heath and Company, USA 1992.